Poëzie uit Rhodesië

Bonus Zimunya

.

In 1975 heette Zimbabwe nog Rhodesië (pas in 1980 werd Zimbabwe een onafhankelijke natie). En zoals in alle landen in de wereld werd ook in Rhodesië aan poëzie gedaan. In Engeland kocht ik afgelopen jaar een klein bundeltje getiteld ‘Rhodesian Poetry’ no.12 1974-1975. The Twenty-fifth Anniversary Issue (1950-1975). Uitgegeven door The Poetry Society of Rhodesia and Published on a non-profitmaking basis.

In het voorwoord schrijft Stephen Gray  van de Rand Afrikaans University in Johannesburg onder andere dat poëzie die de woorden en het gedachtengoed van Keats gebruikt hem niet kan bekoren als het gaat om poëzie in Rhodesië. Hij is meer gecharmeerd door de poëzie met een sociale context en die past bij de ‘nieuwe natie’ die Rhodesië op dat moment is.

In de bundel een aantal typisch Engelse namen van al wat oudere dichters zoals D.E Borrel (1928). G.R. Brown (1928), Judy Edgar (1936) en Olive Robertson (1909) maar ook van een aantal jongere “Afrikaanse’ dichters als Viki Tapiwa, Enetia Vasilatos (1951) en Bonus Zimunya.

Bonus Zimuya (1949) wordt genoemd als Rhodesië African die gepubliceerd heeft in Chirimo in 1969. Inmiddels is Musaemura Bonas Zimunya een van Zimbabwes meest vooraanstaande schrijvers. In 1980 werd hij professor Engelse taal aan de University of Zimbabwe. Hij was secretary general van de Zimbabwean Writers Union en in 1992 ontving hij een Fulbright Scholarship aan de Pratt Institute in New York. In 1999 verliet hij Zimbabwe en momenteel is hij Director of Black Studies aan de Virginia Tech.

In de bundel staat het gedicht ‘Old Granny’ van hem en hieronder kun je het origineel en mijn vertaling lezen.

.

Old Granny

.

A little freezing Spider:

Logs and arms gathered in her chest

Rocking with flu,

I saw old Granny

At Harare market;

It was past nine of the night.

When I saw the dusty crumpled Spider –

A torn little blanket

Was her web.

.

Oud omaatje

.

Een kleine bevroren spin:

Stammen en armen verzameld op haar borst

Schommelend van de griep,

Ik zag een oud omaatje

Op de markt van Harare;

Het was na negen uur ’s avonds.

Toen ik deze stoffige verfrommelde Spin zag –

Een gescheurde kleine deken

Was haar web.

.

 

Beeldgedichten

Woord en beeld

.

Hoewel ik er al een paar keer over geschreven heb, was het ‘genre’ voor mij nog steeds vreemd. Ik had nooit de behoefte gehad of het creatief vermogen om zelf een beeld bij een gedicht te bedenken en dat samen in één nieuw beeld weer te geven. In de loop der tijd ben ik veel voorbeelden tegen gekomen, goede, minder goede, prachtige, originele en wat minder originele. Omdat ik zelf me beperk tot het woord had ik ook nooit de aandrang om hierin verandering te brengen.

Bij MUG books, mijn facilitaire uitgeverij van poëzie, werk ik samen met mijn broer Bart, grafisch vormgever. Hij verzorgd binnenwerk en ontwerpt omslagen op aanvraag. Wij werken op een hele goede manier samen en een tijd geleden had hij een gedicht van mijn hand voorzien van een beeld en de twee samengebracht in een nieuw beeld; beeld en tekst.

Inmiddels heeft hij reeds vier van mijn gedichten voorzien van een ontwerp en omdat ik ze zelf heel fraai vind en omdat ik er zulke positieve reacties op krijg wil ik ze hier graag alle vier delen.

Bart is te bereiken via mij en heeft een Instagram account:  brrt.graphic.design

.

 

Amour Florale; een terugblik

Presentatie nieuwe bundel Evy Van Eynde

.

Afgelopen vrijdag was het zover, in George & the Bear in Genk was de presentatie van de nieuwe bundel van Evy Van Eynde ‘Amour Florale’ een bundel vol florale liefdespoëzie die ik met MUG books mocht uitgeven. En dit was geen gewone presentatie, wie Evy een beetje kent zal dat begrijpen. Was haar presentatie van ‘Zal ik liefde noemen’ al een theatrale benadering van een presentatie, dit keer was het zo veel meer dan dat.

Als eerste mocht ik, als uitgever, Evy en het publiek toespreken en ik had voor de gelegenheid twee toepasselijke gedichten uitgezocht. Het eerste gedicht  was van mijn hand en getiteld ‘Tuintafereel’ https://woutervanheiningen.wordpress.com/2013/02/04/nog-maar-eens-een-nieuw-gedicht/ en vervolgens een nog veel toepasselijker gedicht van Irene Wiersma (Flux) met de titel ‘Jaloezie jegens kamerplanten’ https://woutervanheiningen.wordpress.com/2012/04/22/gedicht-van-flux-irene-wiersma/ . Dit waren slecht amuses, kleine opwarmertjes voor het uitgebreide en copieuze meergangendiner dat Evy en haar companen voor het publiek in petto hadden.

Evy Van Eynde (poëzie), Michelle Schreurs (zang), Jelle Stevens (percussie), Stoffel Hias (gitaar en bas), Marc Wetzels (gitaar, bas, zang) en Stokely Dichtman (poëzie) verzorgden een poëtische en muzikale show van maar liefst anderhalf uur waarin op muziek gezette gedichten, spoken word performance, muziek, poëzie en een sprookje de revue passeerden. En dit allemaal (losjes) gebaseerd op de laatste bundel van Evy ‘Amour Florale’ waarover Evy zelf schrijft: “In zeventien gedichten vertel ik het verhaal van de heerlijke, doch noodlottige liefde tussen een plant en een dichter. Het schuurt, het glijdt, het steekt, het kwijlt, het loopt over van drama en miscommunicatie en het einde is open”.

Voor wie erbij was een genot om te zien en te beluisteren. Evy en haar groep wil dit theaterstuk (want dat is het!) graag ook op andere plekken brengen en ik weet dat ze bezig zijn een opname te maken van de show. Mocht je geïnteresseerd zijn neem dan contact met haar op.

Hieronder een filmpje dat ik maakte van een klein onderdeel van dit spektakel en het gedicht ‘Echo’ uit de bundel.

.

Echo

.

Nu geen sappen
meer vloeien door
het karkas van je bast

voed ik je niet langer
met liefde en water
toevallige aanrakingen

woorden van troost
en inspiratie

Ik zet mijn lippen
aan je lijf

en ik blaas je op
tot mijn kaken pijn
mijn hart overslag

in de stilte die je echoot

 

Art & Jazz

10 jaar

.

Tussen 4 en 27 oktober wordt in Muzee de Scheveningse Salon georganiseerd door de stichting Art & Jazz. Art & Jazz bestaat dit jaar 10 jaar en dat wordt gevierd. Vanmiddag tussen 14.00 en 17.00 uur is er een middag vol poëzie en muziek.

Ik zal hier samen met een aantal andere Haagse dichters en muzikanten voordragen. En speciaal voor deze middag zal ik mijn bundels ‘Zichtbaar alleen’ en ‘Zoals de wind in maart graven beroert’ voor een actieprijs van € 10,- verkopen (of € 5,- per stuk).

Muzee is aan de Neptunusstraat 90 in Scheveningen, de toegang is gratis!

.

Breekbare Exit

Nieuw gedicht

.

De afgelopen vakantie was ik in Engeland, dat fijne land aan de overkant van de Noordzee waar een meerderheid van degene die kwamen opdagen bij een referendum heeft gekozen om uit de Europese Unie te treden. Ik denk dat dat niet zo’n goed idee van ze is maar ik ben geen waarzegger. Wat ik wel was tijdens mijn vakantie was een observerend bezoeker. En na enige tijd doorgebracht te hebben in steden, kleinere stadjes en dorpen kwam ik tot het schrijven van het volgende gedicht.

.

Wanneer in Engeland (de Brexit indachtig)

.

Een straat zoals zovele, winkels links

en rechts tot aan de volgende kruising, geen

opvallende observatie. Tot beter kijken een

gekanteld beeld geeft;

.

The Britisch Red Cross, The Wild Life Trust, Oxfam,

Mind for better Health, AgeUK, Headway improving

Life after Brain injury, Support local animals in need,

Cancer Research UK, Forget Me Not Children’s hospice

.

Hier is het begin van een nieuw tijdperk aanstaande,

eindeloze dagen zonder commercie, zonder winstoogmerk.

Waar louter naastenliefde, zorg en goed doen telt.

Totdat je nog beter kijkt, naar binnen gaat, ervaart en bevoelt.

.

Waar het verleden wordt geleefd; kleding vaan eer-vorig

jaar, gedragen schoenen, serviezen incompleet en in jaren

aangevreten. En Cd’s, DVD’s en boeken voor wie de nieuwe tijd

ontgaan is of onvrijwillig heeft moeten afhaken.

.

Het wordt tijd voor een verdere afzondering, want second hand

is hier geen second best en overal meer dan voldoende voorradig.

Wie op een eiland wil leven moet het doen met wat er is.

.

Poetry in the park

Huijgenspark Den Haag

.

Op 28 en 29 mei is in het Huijgenspark het festival Poetry in the park. Poetry in the Park zet het internationale karakter van de Stations- en Rivierenbuurt in de schijnwerpers. ‘Er wonen hier zeker honderd verschillende nationaliteiten’, aldus de initiatiefnemers. Tijdens het festival ontmoeten mensen uit de buurt elkaar, maar ook liefhebbers van cultuur.

Op 28 mei is er een Poetry Battle tussen leerlingen van 5 Haagse middelbare scholen: Esloo college, GSR, Heldring college, Maerlant lyceum en Wellant college. Een driekoppige jury zal bepalen wie van de dichtende leerlingen de poetry battle wint. De battle begint om 19.00 uur en duurt tot 21.00 uur. De muziek op deze avond wordt verzorgd door Kate Oram, winnares van vorig jaar en de Ska en Reggaeband Callkoen.

Op 29 mei is er een dichterspodium met de volgende Haagse dichters: Wouter van Heiningen, Esther van der Weegen, Hetty ten Holt, Maarten Willems, Tony Ynot, Marjon van de Vegt,Jannie van Maldegem en Sjaak Kroes. Daarnaast is er dus een open podium en treedt de Haagse zangeres Tess et le Mouton op. Deze avond begint om 19.00 uur en duurt tot 22.00 uur. Voor het open podium kun je je opgeven bij Geraldinametselaar@gmail.com. De toegang op beide dagen is gratis en neem een eigen stoel of kleedje mee!

Hieronder een gedicht van de straatdichter Sjaak kroes getiteld ‘Luisteren’.

.

Luisteren

.

Je luistert door mij heen

Handen worden gevouwen vuisten
Je paraboolt voorover
Onze ogen kruisen niet meer
Tinteling en zindering
Enthousiasme in vermindering
gebracht

Open ogen ratelen aftakkingen
van verhalen, zijdelingse gevoelens
gesloten zoektochten naar
de waarheid, alle vermoedens op tafel

Heen-en-weren, onderonsjes glanzend
van /h/ erkenning

Geluksmomentjes die zich nooit eerder
op deze manier ontvouwden

Bewondering

.

 

Gaat voordragen

Mei 2019

.

April mag dan de wreedste maand zijn, Mei is de volste maand en zeker als het gaat om podia waar ik gevraagd ben voor te dragen. Dit is het lijstje voor Mei:

.

5 mei: Kleinkunstig podium De Stamboom, Eikstraat 1, Den Haag, aanvang 16.00 uur

25 mei: Agathafestival, Prinsenhof Delft, aanvang 15.00 uur

29 mei: Poetry at the park, Huijgenspark Den Haag, aanvang 19.00 uur

30 mei: Haarlemse Dichtlijn, door de hele stad Haarlem, aanvang 12.00 uur (Frankestraat 24)

.

Oud gedicht

1985

.

Ik heb een paar opschrijfboekjes waarin ik mijn gedichten schreef. Tegenwoordig doe ik dat op de computer en sla ze vervolgens op op een harddisk maar toen ik begon met het schrijven van gedichten kwam alles wat ik schreef ik een aantal kleine hand-genaaide boekjes. Die boekjes kregen ook een titel (in dit geval ‘in afwachting) en een opdracht (in dit geval een stukje tekst uit een lied van Joan Armatrading:

Show some emotion, put expression in your eyes, light up, get your feelings happy and if it’s bad than let the tears roll by.

Het betreft hier mijn tweede boekje (met zwarte kaft) met gedichten en die schreef ik tussen 1985 en 1999. Uit dit boekje een gedicht dat ik schreef toen ik in militaire dienst zat en ik heel erg uitkeek naar de dag dat ik weer ‘vrij’ was en zelf kon gaan bepalen hoe mijn leven zou gaan lopen.

.

In afwachting

.

’t land van rode en blauwe vlakken

van waaruit

mijn stem verder draagt dan het

product van die

grauw-grijze machinerie in ‘t

crisiscentrum van mijn  daden

 

de vervaging van ’t groen, de aardse

metalen, textiel en chemische

toevoegingen

in verwachting van de dag

dat de cijfers kloppen

weg zwart, met het licht.

.

Stap terug

Nieuw gedicht

.

Ik bedacht me dat het alweer enige tijd geleden was dat ik een gedicht van mezelf heb geplaatst. Daarom nu het gedicht ‘Stap terug’.

.

Stap terug

 

Hadden de leraren

altijd al baarden?

Of plaatst het mij

In een tijdscapsule,

naar schreeuwerig oranje,

roken in de klas

en een poster van een koe

en een blote vrouw

in een weiland?

 

Waar nu de baarden strak

en gestileerd zijn, de barbier

als herintreder zijn plaats

inneemt omdat

zelf doen of laten gaan

geen opties meer zijn

(ik ben een exclusief individu),

waren wij meer van het ons

en het wij. Waar is het

mis gegaan?

.

3000!

Zichtbaar alleen

.

Op 1 oktober 2007 publiceerde ik mijn eerste bericht op (toen nog via web-log.nl) dit blog. De toon en de intentie was toen nog heel anders. Ik was bezig met het uit laten geven van mijn debuutbundel ‘Zichtbaar alleen’ waar dit blog naar vernoemd is. De lezer (jullie dus) werd destijds in mijn eerste bericht nog aangesproken vanuit de derde persoon want in het bericht lijkt meer op een persbericht dan op een persoonlijk bericht. Op 23 november 2018 verscheen mijn 3000ste bericht (schooljuffrouw). Een mijlpaal waar ik van te voren wel mee bezig was maar toen het zover was geen erg in had.

Omdat ik wel wat heb met cijfers en statistieken wilde ik er toch even stil bij staan. Daarom uit ‘Zichtbaar alleen’ mijn eerste bundel (nog steeds te koop, ook via dit kanaal) waar het allemaal mee begon het gedicht ‘Vraatzucht’ uit het hoofdstuk ‘De zeven hoofdzonden’.

.

Vraatzucht

.

Het volgegeten lijf

zwaar bukkend onder

een consumptief verlangen

.

zwaarmoedig, ontevreden

uitgekauwd en uitgekotst

wordt het ongenoegen van

het denken gevoed

.

lijdzaam groeien de

grenzen van het fatsoen

naar een punt van

geen terugkeer

.

en steeds weer

moet het opnieuw

en meer

.