Oud gedicht

1985

.

Ik heb een paar opschrijfboekjes waarin ik mijn gedichten schreef. Tegenwoordig doe ik dat op de computer en sla ze vervolgens op op een harddisk maar toen ik begon met het schrijven van gedichten kwam alles wat ik schreef ik een aantal kleine hand-genaaide boekjes. Die boekjes kregen ook een titel (in dit geval ‘in afwachting) en een opdracht (in dit geval een stukje tekst uit een lied van Joan Armatrading:

Show some emotion, put expression in your eyes, light up, get your feelings happy and if it’s bad than let the tears roll by.

Het betreft hier mijn tweede boekje (met zwarte kaft) met gedichten en die schreef ik tussen 1985 en 1999. Uit dit boekje een gedicht dat ik schreef toen ik in militaire dienst zat en ik heel erg uitkeek naar de dag dat ik weer ‘vrij’ was en zelf kon gaan bepalen hoe mijn leven zou gaan lopen.

.

In afwachting

.

’t land van rode en blauwe vlakken

van waaruit

mijn stem verder draagt dan het

product van die

grauw-grijze machinerie in ‘t

crisiscentrum van mijn  daden

 

de vervaging van ’t groen, de aardse

metalen, textiel en chemische

toevoegingen

in verwachting van de dag

dat de cijfers kloppen

weg zwart, met het licht.

.

Advertenties

Stap terug

Nieuw gedicht

.

Ik bedacht me dat het alweer enige tijd geleden was dat ik een gedicht van mezelf heb geplaatst. Daarom nu het gedicht ‘Stap terug’.

.

Stap terug

 

Hadden de leraren

altijd al baarden?

Of plaatst het mij

In een tijdscapsule,

naar schreeuwerig oranje,

roken in de klas

en een poster van een koe

en een blote vrouw

in een weiland?

 

Waar nu de baarden strak

en gestileerd zijn, de barbier

als herintreder zijn plaats

inneemt omdat

zelf doen of laten gaan

geen opties meer zijn

(ik ben een exclusief individu),

waren wij meer van het ons

en het wij. Waar is het

mis gegaan?

.

3000!

Zichtbaar alleen

.

Op 1 oktober 2007 publiceerde ik mijn eerste bericht op (toen nog via web-log.nl) dit blog. De toon en de intentie was toen nog heel anders. Ik was bezig met het uit laten geven van mijn debuutbundel ‘Zichtbaar alleen’ waar dit blog naar vernoemd is. De lezer (jullie dus) werd destijds in mijn eerste bericht nog aangesproken vanuit de derde persoon want in het bericht lijkt meer op een persbericht dan op een persoonlijk bericht. Op 23 november 2018 verscheen mijn 3000ste bericht (schooljuffrouw). Een mijlpaal waar ik van te voren wel mee bezig was maar toen het zover was geen erg in had.

Omdat ik wel wat heb met cijfers en statistieken wilde ik er toch even stil bij staan. Daarom uit ‘Zichtbaar alleen’ mijn eerste bundel (nog steeds te koop, ook via dit kanaal) waar het allemaal mee begon het gedicht ‘Vraatzucht’ uit het hoofdstuk ‘De zeven hoofdzonden’.

.

Vraatzucht

.

Het volgegeten lijf

zwaar bukkend onder

een consumptief verlangen

.

zwaarmoedig, ontevreden

uitgekauwd en uitgekotst

wordt het ongenoegen van

het denken gevoed

.

lijdzaam groeien de

grenzen van het fatsoen

naar een punt van

geen terugkeer

.

en steeds weer

moet het opnieuw

en meer

.

Nieuw gedicht

Innerlijk klimaat

.

Het is alweer even geleden maar nu toch weer een nieuw gedicht van mijn hand.

.

Innerlijk klimaat

 

Het is lente in de

herfst in mijn hoofd.

Een storm raast zonnestralen

in vlagen van mist, het giet

een luie bui van geuren

en kleuren door een prisma

 

in mijn hoofd. Twee vlakke

gepolijste oppervlakten wisten

niet eerder te voren elkaar

zo te breken, aan te vullen,

op te lichten. In één blik van

Caran D’Ache en pastelkrijt.

.

Creatief met poëzie

Bossy Betty

.

Op haar website http://www.bossybetty.com/ schrijft Betty op 3 januari 2014 over een creatief idee voor een nieuwjaarsfeest. Ze wilde al haar gasten iets meegeven ter herinnering. In eerste instantie dacht ze aan het vullen van potten met spreuken (waarvan je er dan elke dag of wanneer gewenst 1 uit kan nemen) maar uiteindelijk koos ze voor poëziepotten. Deze glazen potten (een soort voorraadpotten) die ze poetryjars noemt, zijn gevuld met gedichten. Ze koos allerlei gedichten die ze mooi vond en printe deze op gekleurd papier.

Sommige gedichten leende zich voor een bijzondere vorm, zo stopte ze het gedicht ‘Elegy for the Written Letter’ (klaaglied voor de geschreven brief) in een envelop en vouwde ze het gedicht ‘This paper Boat’ in een bootje. Op de buitenkant kwam een sticker met ‘Read as needed’ of haal er een gedicht uit wanneer je er een nodig hebt. Een bijzonder aardig idee om creatief met poëzie bezig te zijn ook als je geen dichter bent. Als je er even over nadenkt dan zijn er genoeg voorbeelden te bedenken voor deze vorm van creatief zijn met poëzie. Denk aan ‘Een zakdoek in de oceaan’ van Harry scholten (op een zakdoek geschreven), ‘Slakkehuis’ van Gerrit Komrij (in de vorm van een slak),  ‘Papieren vliegtuig’ van Marije Geerts (op een gevouwen vliegtuigje) of dichter bij huis, mijn gedicht ‘Mae West Sofa’ in de vorm van twee rode lippen.

Uiteraard ben ik op zoek gegaan naar het gedicht ‘Elegy for the Written Letter’ maar zonder succes. Wel kwam ik het gedicht ‘Elegy for the Personal Letter’ (Klaaglied voor de persoonlijke brief) tegen van Allison Joseph, uit ‘My Father’s Kites’, die had ook zomaar in een poëziepot terecht kunnen komen.

.

Elegy for the Personal Letter

.

I miss the rumpled corners of correspondence,
the ink blots and crossouts that show
someone lives on the other end, a person
whose hands make errors, leave traces.
I miss fine stationary, its raised elegant
lettering prominent on creamy shades of ivory
or pearl grey. I even miss hasty notes
dashed off on notebook paper, edges
ragged as their scribbled messages—
can’t much write now—thinking of you.
When letters come now, they are formatted
by some distant computer, addressed
to Occupant or To the family living at—
meager greetings at best,
salutations made by committee.
Among the glossy catalogs
and one time only offers
the bills and invoices,
letters arrive so rarely now that I drop
all other mail to the floor when
an envelope arrives and the handwriting
is actual handwriting, the return address
somewhere I can locate on any map.
So seldom is it that letters come
That I stop everything else
to identify the scrawl that has come this far—
the twist and the whirl of the letters,
the loops of the numerals. I open
those envelopes first, forgetting
the claim of any other mail,
hoping for news I could not read
in any other way but this.

.

Nieuw gedicht

Leegstand

.

Op mijn Instagram account volg ik verschillende mensen die leegstaande huizen en panden fotograferen. Die zijn vaak een een grote schoonheid, juist door het verval en het soms glorieuze verleden van zo’n gebouw. Naar aanleiding van een aantal foto’s heb ik het volgende gedicht geschreven.

.

Leegstand

 

Een verlaten huis leeft in één adem

met haar vroegere bewoners. Klapt de

deuren dicht in hun gezicht. Trapt na en

vervuilt zichzelf. Een onaantrekkelijk pantser

om terugkeer te voorkomen. Stel je voor!

De geur van schimmel en verrotting trekt

als nieuwe eigenaar in haar vertrekken.

 

De tijd sluipt door haar gangen als stille sloper.

Gooi haar ramen in, trap haar deuren open!

Wie oog heeft voor haar solide fundatie kan

haar redden, haar verweerde karkas jonge

lucht inblazen. Haar lethargie doorbreken.

Behoeden voor een langzame dood,

of een snelle door de slopershamer.

.

Foto: Wouter van Heiningen (Arnhem)

 

Cliffhanger in een gedicht

Toon Tellegen

.

Pas geleden las ik een gedicht van Toon Tellegen in de bundel ‘Stof dat als een meisje’ uit 2009, zonder titel, waarna ik me voornam een stukje te schrijven over een fenomeen dat in dit titelloze gedicht voorkomt; de cliffhanger. Een cliffhanger is een vakterm uit de film- en televisiewereld, die ook gebruikt wordt voor verhalen in boeken en toneelstukken. Het houdt in dat een verhaal van bijvoorbeeld een serie of aflevering, film of boek eindigt op een moment waarop de spanning het grootst is, en waarbij niet duidelijk is hoe het verder afloopt. Op dat moment is de plot nog niet afgerond en blijft de kijker met een onbevredigend gevoel achter, nieuwsgierig naar het verdere verloop. Dat verdere verloop wordt dan meestal gegeven in een volgende aflevering. Maar dus ook in gedichten, alleen daar volgt dan geen volgende aflevering maar moet de lezer zijn of haar fantasie gebruiken om de verdere loop van het gedicht in te vullen.

Ik heb kort gezocht naar andere voorbeelden van cliffhangers (of soms zijn het open eindes met een twist) in poëzie en heb er een gevonden in een gedicht dat ik zelf schreef en dat verscheen in mijn bundel ‘Winterpijn’ uit 2014. Uiteraard zijn er meerdere voorbeelden te vinden (ik hou me aanbevolen voor suggesties!). Daarom eerst het gedicht van mezelf ‘Reasons to be cheerful part three, My big love’. En daarna het gedicht van Toon Tellegen.

.

Reasons to be cheerful part three

My big love

 

Haar jurk is wit. Niet gewoon wit maar

gebroken wit, of hoe dat dan ook heet, meer

crèmekleurig.  Heel veel jurk. ‘Dat hoort erbij’

had ze gezegd.  Bij afwezigheid van haar

vader , loopt haar oudere oom met haar op.

 

Links en rechts gaan mensen staan.  Zijn

Schoenen knellen, vooral links bij zijn enkel

De lach rond haar moeders mond is nog

nooit zo breed geweest, nog even en hij valt

van haar gezicht, denkt ie en kijkt weg.

 

Nog twee rijen, dan zijn ze bij hem.  Daar zit zijn

oude buurmeisje.  Hij kijkt naar haar lichaam,

haar lange blonde haren.  Hij lacht om haar

krullende mondhoeken.  Dan staat ze naast hem

‘Je hoeft alleen maar ja te zeggen’  had ze gezegd.

.

Gedicht van Toon Tellegen

 

Het regende

en de lucht was vol argwaan en moedeloosheid

.

en een engel verscheen,

zag om zich heen

en sloeg iemand neer,

en nog iemand,

en nog iemand

.

en achteraan, in het donker, achter iedereen,

in elkaar gedoken, met zijn rug tegen de muur,

zat een man, keek naar de grond

en dacht na,

dacht dagen maanden jaren na

en dacht tenslotte, op een ochtend,

in een vlaag van roekeloosheid – meeuwen

krijsend in de bleke lucht:

ik, ik zal…

.

en de engel baande zich een weg naar hem

.

Voor jou / Hozzád

Hongaarse vertaling

.

In Maassluis ben ik voor mijn werk bezig met een poëzieproject samen met de stedenband stichting Maassluis-Kézdivásárhely. Het project bestaat eruit dat een aantal dichters uit Maassluis en uit Kézdivásárhely (een stad in Roemenië waar ethnische Hongaren wonen) gedichten hebben ingebracht die van het Nederlands naar het Hongaars en het Hongaars naar het Nederlands vertaald gaan worden. Al deze gedichten worden, uiteindelijk als het goed gaat, in één bundel samengebracht.

Voor dat het zover is hebben we een aantal gedichten laten vertalen en één daarvan is mijn gedicht ‘Voor jou’ of in het Hongaars ‘Hozzád’.

.

Hozzád

Arcod vonásait nézem
Vég nélküli vers a nevetésed
Szemeiden át látom a világot
Érzelmeid forró ölelések

Halk hangon mondod
A szavakat, melyek szívemig hatolnak
Befogott fülel is hallom őket
Mintha lenne választásom

Látomásként mindig megmaradsz
Elhalványulhat az emlék
A rokon lelkeket nem választja el
Sem a boldog, sem a bánatos idő

Ne kutass lelkedben magyarázat után
Nézd azt, ami van
Ne bámulj végtelen távlatokba
És megkapsz mindent, amit kívánsz

Nevetéssel emlékezz rám
Tegyél a képeid közé, melyeket készítettél
És én leszek az a valaki, akit
Kedvenc könyvedben kereshetsz

.

Voor jou

Ik kijk naar je gelaatstrekken
Lees je lach als een eindeloos gedicht
Bekijk de wereld door jouw ogen
Voel jouw gevoel als een warme omhelzing

Je spreekt met een zachte stem
De woorden, ze bereiken mijn hart
Als ik mijn oren bedek hoor ik ze nog altijd
Alsof ik ook maar een keuze heb

Er zal altijd een visioen zijn van jou
Zelfs als de herinneringen gaan vervagen
Verwante zielen kun je niet scheiden
Niet in geluk, verdriet of spijt

Zoek niet in je ziel naar een reden
Zie de dingen die er zijn
Staar niet naar de eindeloze horizon
En alles wat je wenst zul je krijgen

Herinner mij met een lach
Maak me deel van de beelden die je nam
En ik zal altijd iemand zijn om naar te zoeken
In je favoriete boek

.

Hoe je vaart

Nieuw gedicht

.

De laatste tijd heb ik niet veel nieuwe gedichten geschreven. Ik raak daar niet van streek van, het komt wanneer het komt. Toch schreef ik pas geleden weer iets nieuws, het gedicht ‘Hoe je vaart’.

.

Hoe je vaart

Verlaat de kajuit, verlaat
het schip, het grote water lonkt naar je.
Trek eropuit, de oneindig grote oppervlakten
liggen braak. Niet voor niets, niet zonder reden,
klaar te worden ontdekt, geëxploiteerd.

Stap in de reddingsboot, neem je plaats in, kijk
niet om, laat vrouwen en kinderen hun
weg zoeken, op eigen benen.
De kapitein zwaait af, gedag, tot nader order.

Ook met een buitenboordmotor is het
geriefelijk varen, met minder vaart misschien
maar wendbaar, eenvoudiger de koers
te verleggen, een andere wind te kiezen.

.

Stumm

Peter Maiwald

.

Afgelopen week was ik met een aantal collega’s op bezoek bij Duitse bibliotheken in onder andere Stuttgart, Mannheim en Heilbronn. In die laatste bibliotheek vond ik tussen de poëziebundels (de Duitse bibliotheken beschikken over het algemeen over een behoorlijke poëziecollectie) in een verzamelbundel een gedichtje dat me aanstond. Het is van de dichter en schrijver Peter Maiwald (1946 – 2008). De vroege publicaties van Peter Maiwald waren agitprop stukken (een vorm van politieke communistische propaganda van na Lenin) in de stijl van Bertold Brecht, gedichten en liederen die tijdproblemen op een gedeeltelijk ironische, soms bittere manier beschreven. Maiwald was lange tijd lid van de communistische partij in Duitsland, maar nadat hij in 1984 het kritische, linkse maandblad Düsseldorfer Demokratie oprichtte, werd hij uit de partij gezet. Zijn poëzie wordt daarna meer poëtisch, traditioneler ook met stanza’s en  rijmen.

Uit die periode stamt het gedicht ‘Stumm’ dat ik las in een bundel in de bibliotheek. Voor het gemak heb ik het maar gelijk vertaald.

.

Stom

.

Vandaag zag ik je

(zoals ik je nog nooit zag

na het opstaan naakt

kort in de deuropening staan

.

billen, rug, haar)

lachend gezicht

omdat ik gelukkig was.

Zei verder niets.

.