Site-archief
Slipje voor je mond
Martialis
.
Vorige week zag ik een video waarop iemand in plaats van een mondkapje een slipje voor haar mond droeg bij wijze van mondkapje. Ik moest meteen denken aan een gedicht dat ik had gelezen in de dikke bundel ‘500 gedichten die iedereen gelezen moet hebben’ uit 2008 ook wel de canon van de Europese poëzie genoemd (ondertitel), samengesteld door Ilja Leonard Pfeijffer en Gert Jan de Vries.
Het betreft hier het gedicht ‘Epigram III’ met als nummer 87 en (volgens mij) als uiteindelijke titel ‘Boze tongen’ van Martialis (die leefde van ca. 40 tot ca. 103). Martialis schreef 300 Epigrammen. Deze werden in 1979 uitgegeven onder de titel ‘Sex en Eros bij Martialis; 300 epigrammen’. De vertaling uit het Latijn is van E.B. de Bruyn.
.
Boze tongen
.
Vaak sijflen boze tongen vol venijn
dat jij, Sneeuwwit, nooit bent geneukt
en dat niets reiner is dan jouw vagijn
waaraan geen haar ooit werd gekreukt.
Nu, onbevlekte naaktheid is niet vies.
Dat schortje in ’t bad lijkt ongezond.
Maar wil je werklijk zedig zijn en kies
draag dan een slipje voor je mond.
.
Achterover opgroeien
Maartje Smits
.
Hoewel dichter Maartje Smits (1986) zichzelf op haar website http://www.maartjesmits.nl omschrijft als een schrijvend detective is zij voor mij toch echt een dichter. In 2009 is Maartje afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld Academie, bij de afdeling Beeld & Taal. In 2011 voltooide ze haar Master in Design aan het Sandberg Instituut. Naast dat ze columns voor De Groene Amsterdammer schrijft geeft ze les aan de Gerrit Rietveld Academie en op ArtEZ (Arnhem). Haar achtergrond op de Rietveld Academie (Beeld & Taal), komt vooral naar voren in de vele gedichten die ze van clips heeft voorzien en die je kunt vinden als je op haar naam googeld en zoekt op video’s.
In 2012 stond ze al eens, onder andere samen met de toen nog volledig onbekende Marieke Rijneveld, op het podium van Ongehoord! In 2016 was ze één van de Poëziebusdichters. Na haar debuutbundel ‘Als je een meisje bent’ in 2015 volgde in 2017 de poëziebundel ‘Hoe ik een bos begon in mijn badkamer’. Uit haar debuutbundel ‘Als je een meisje bent’ het gedicht ‘Achterover groeien’.
.
achterover opgroeien
.
het begint met onderwaterlikken
koprollen de tong naar buiten
elkaar proberen te raken
achterover opgroeien maar desgevraagd
het gevolg ervan binnenstebuiten
keren
borsten wegbidden
een jaar lang vergeving vragen
uitdijen tot stilstand verzuipen
het zwembad heet nu spleasure centrum
de abdicatie van je vrouwelijkheid
de haak
de badmeester
de buurjongen
vergeten
vergeten
.
Stoppen met roken in 87 gedichten
Dimitri Verhulst
.
Dimitri Verhulst (1972) is dichter en schrijver. Zijn officiële debuut was de verhalenbundel ‘De kamer hiernaast’ (1999), die genomineerd werd voor de NRC-prijs. Hij publiceerde verhalen en gedichten in verschillende literaire tijdschriften, waaronder ‘Nieuw Wereldtijdschrift’, ‘De Brakke Hond’ en het tijdschrift ‘Underground’, waarvan hij redacteur is. In 2017 verscheen van hem de bundel ‘Stoppen met roken in 87 gedichten’ uit. Ik werd gewezen op een gedicht zonder titel uit deze bundel en ik was meteen om, zeker als je Verhulst het gedicht hoort voordragen. Daarom zonder verdere introductie dit keer het gedicht in tekst en beeld en geluid.
.
Verbeeld je de verbeelding,
geef haar de macht die de mens
niet toebehoort.
Droom jezelf een stad
totdat je er echt in woont.
Denk je gedachten door de muur;
De dag bestaat
omdat je ‘r in gelooft.
Dwars de dood.
Bouw de vrouw die van je houdt,
want verzonnen zijn we zinnig.
Bedenken wij elkaar,
en beminnen wij dan innig.
.
Kijk en luister naar dit gedicht via de volgende link.
https://www.vpro.nl/speel~WO_VPRO_11367699~dimitri-verhulst~.html
.
Goud
Bazart
.
Iemand vroeg mij pas geleden wat maakt dat sommige songteksten als poëtisch worden gezien en waarom sommige lieddichters heel makkelijk ook als dichter worden gezien en andere juist niet. Een eenduidig antwoord kon ik daar toen niet op geven. De meeste songteksten zijn wat ze zijn, je leest ze en je weet; het gaat over een verloren liefde, over een meisje/vrouw/jongen/man of over een emotie. Volgens mij worden songteksten als poëtisch gezien als niet meteen duidelijk is waar ze over gaan, als er gespeeld wordt met de taal, als er mooie zinnen in staan die je bijblijven, niet omdat ze honderd keer herhaald worden maar omdat ze iets bijzonders hebben.
Ik moest hier aan denken toen ik het nummer ‘Goud’ van de Vlaamse band Bazart op de radio hoorde. De dromerige muziek gevoegd bij het Vlaams en de ietwat ongrijpbare teksten maken deze band bijzonder en luisterend naar de tekst dacht ik; het is net een gedicht. Daarom hier de tekst maar vooral ook het nummer.
.
Goud
.
Eén dans, geef me één dans met de duivel
Geen kans, er is geen kans op nog twijfel
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Meevalt, als het meevalt op het einde
Oh geloof mij, elk feest duurt hier oneindig
Ik zie goud aan de rand van de zon
Ik ben te oud om te weten waarom
Mijn trein op het foute perron
Mijn trein zoekt nieuwe wagon
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Neen dan, liever niet voorgoed verdwijnen
Oh alles wat ooit groot was, is nu kleiner
Ik zie goud aan de rand van de zon
Ik ben te oud om te weten waarom
Mijn trein op het foute perron
Mijn trein zoekt nieuwe wagon
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
Oh liever snel naar de hel, dan traag naar de hemel
.
Magical Mystery Tour
Charles Bukowski
.
Mocht je denken dat deze blog over The Beatles gaat, helaas, dat is niet het geval. De titel doet wellicht iets dergelijks vermoeden maar in dit geval betreft het een gedicht van één van mijn favoriete dichters uit het Engelse taalgebied Charles Bukowski. In dit gedicht neemt Bukowski de titel letterlijk en fantaseert hij erop los over hoe zo’n mysterieuze magische rit eruit zou kunnen zien. Natuurlijk maken vrouwen en drank deel uit van zijn fantasie.
Behalve de tekst van Magical Mystery Tour ook een video waarin Tom O’Bedlam het gedicht voordraagt.
.
Magical Mystery Tour
.
I am in this low-slung sports car
painted a deep, rich yellow
driving under an Italian sun.
I have a British accent.
I’m wearing dark shades
an expensive silk shirt.
there’s no dirt under my
fingernails.
the radio plays Vivaldi
and there are two women with
me
one with raven hair
the other a blonde.
they have small breasts and
beautiful legs
and they laugh at everything I
say.
as we drive up a steep road
the blonde squeezes my leg
and nestles closer
while raven hair
leans across and nibbles my
ear.
we stop for lunch at a quaint
rustic inn.
there is more laughter
before lunch
during lunch and after
lunch.
after lunch we will have a
flat tire on the other side of
the mountain
and the blonde will change the
tire
while
raven hair
photographs me
lighting my pipe
leaning against a tree
the perfect background
perfectly at peace
with
sunlight
flowers
clouds
birds
everywhere.
.
Klassieke gedichten
Voorgelezen door bekende acteurs en actrices
.
Voor de liefhebbers van mooie klassieke Engelstalige gedichten is er op YouTube veel te genieten. Zo is er een kanaal waarop classic poems worden voorgelezen door mensen als Harvey Keitel, Alan Bates, Maggie Smith en Sir John Gielgud.
De gedichten van onder andere Henry Wadsworth Longfellow, R.L. Sharpe, W.B. Yeats en Rudyard Kipling krijgen op deze manier een nieuw leven en zijn, juist omdat ze door professionals worden voorgedragen, bijzonder genietbaar.
Als voor beeld een prachtig gedicht van Charles MacKay ‘I have lived and I have loved’ voorgedragen door Tom O’Bedlam.
.
I have lived and I have loved
I have lived and I have loved;
I have waked and I have slept;
I have sung and I have danced;
I have smiled and I have wept;
I have won and wasted treasure;
I have had my fill of pleasure;
And all these things were weariness,
And some of them were dreariness;–
And all these things, but two things,
Were emptiness and pain:
And Love–it was the best of them;
And Sleep–worth all the rest of them,
Worth everything but Love to my spirit and my brain.
But still my friend, O Slumber,
Till my days complete their number,
For Love shall never, never return to me again!
.
Warsan Shire
Lemonade
In haar laatste album ´Lemonade´citeert Beyoncé de Brits/Somalische dichter Warsan Shire. Warsan Shire was met 25 jaar de jongste Poet Laureate (stadsdichter) van Londen die in haar gedichten opkomt voor de achtergestelden in de samenleving, over plaatsen waar de meeste Beyoncé fans waarschijnlijk nooit komen, wijken waar de inwoners een kleurtje hebben, waar mannen zich ophouden voor de moskee en vrouwen gesluierd gaan met achter zich een trits kinderen.
Beyoncé leest delen van haar gedichten tussen haar nummers zoals ‘For Women Who Are Difficult To Love’, ‘The Unbearable Weight of Staying (the End of the Relationship)’ en ‘Nail Technician’ uit haar bundel ‘Teaching my mother how to give birth’. Haar gedichten gaan over mensen die naar andere landen en oorden verlangen en over de moeilijkheden die het wonen in een nieuw land met zich meebrengt.
Warsan Shire heeft een sterk maatschappij-kritische stem. Ze werd in 1988 geboren uit Somalische ouders in Kenya. Toen ze 1 jaar oud was emigreerde haar ouders naar Groot Brittanië. Ze heeft een Bachelaor in Arts en Creative writing en werkt momenteel onder andere als lerares. Ze ontving verschillende literaire prijzen waaronder de African Poetry Prize van de Brunel University.
In ‘Conversations about home’ schrijft ze over vluchtelingen en de abusrditeit van de legitimatie die wij in het Westen toekennen aan het hebben van een paspoort.
Coversations about home
no one leaves home unless
home is the mouth of a shark
you only run for the border
when you see the whole city running as well
your neighbors running faster than you
breath bloody in their throats
the boy you went to school with
who kissed you dizzy behind the old tin factory
is holding a gun bigger than his body
you only leave home
when home won’t let you stay.
no one leaves home unless home chases you
fire under feet
hot blood in your belly
it’s not something you ever thought of doing
until the blade burnt threats into
your neck
and even then you carried the anthem under
your breath
only tearing up your passport in an airport toilets
sobbing as each mouthful of paper
made it clear that you wouldn’t be going back.
you have to understand,
that no one puts their children in a boat
unless the water is safer than the land
no one burns their palms
under trains
beneath carriages
no one spends days and nights in the stomach of a truck
feeding on newspaper unless the miles travelled
means something more than journey.
no one crawls under fences
no one wants to be beaten
pitied
no one chooses refugee camps
or strip searches where your
body is left aching
or prison,
because prison is safer
than a city of fire
and one prison guard
in the night
is better than a truckload
of men who look like your father
no one could take it
no one could stomach it
no one skin would be tough enough
the
go home blacks
refugees
dirty immigrants
asylum seekers
sucking our country dry
niggers with their hands out
they smell strange
savage
messed up their country and now they want
to mess ours up
how do the words
the dirty looks
roll off your backs
maybe because the blow is softer
than a limb torn off
or the words are more tender
than fourteen men between
your legs
or the insults are easier
to swallow
than rubble
than bone
than your child body
in pieces.
i want to go home,
but home is the mouth of a shark
home is the barrel of the gun
and no one would leave home
unless home chased you to the shore
unless home told you
to quicken your legs
leave your clothes behind
crawl through the desert
wade through the oceans
drown
save
be hunger
beg
forget pride
your survival is more important
no one leaves home until home is a sweaty voice in your ear
saying-
leave,
run away from me now
i dont know what i’ve become
but i know that anywhere
is safer than here
.
VPRO poëzie
Dichterbij
.
Afgelopen zaterdag was de 33ste ‘Nacht van de poëzie’. De VPRO was weer zeer actief rondom deze Nacht. Op de website van de VPRO http://www.VPRO.nl/boeken is veel informatie te vinden rondom deze 33ste Nacht. Dichtersinterviews, poëziebundels en gedichtentips maar ook de rubriek ‘Dichterbij’.
In ‘Dichterbij’ zijn inmiddels 29 afleveringen te bekijken (ook via het Youtube kanaal van de VPRO, waarop je je kunt abonneren). In deze korte portretten wordt een korte schets getoond uit het leven van de dichter en gedurende deze schets wordt een gedicht voorgedragen.
Hieronder een voorbeeld met de dichter Erik Jan Harmens.
En voor de liefhebbers van geschreven poëzie een ander gedicht van deze dichter.
.
Tussenstuk
zou u het willen herhalen
niet steeds weer opnieuw één keer
ik zal er niet meer doorheen praten
het woord is aan u en utoen we kwamen wisten we eigenlijk niet of we al mochten komen
we wisten ook niet bij wie we kwamen we schoven gewoon maar aan
en lieten het ons smaken maar wat er tussen onze kiezen achterbleef wisten we niet
en we konden het ook niet vragen want de andere gasten aan tafel bliezen geen adem meer uit
ze werden afgeruimd als een tafellaken en highfiveden een hemel in
het is niet dat ik geen woord heb verstaan van wat u zei
ik verstond alleen de zelfstandige naamwoorden niet
als u die nu even op dit opengevouwen tafelservet wilt opschrijven
met de lipstick van de vrouw die ik ontvallen ben
toen we gingen wisten we eigenlijk niet of we al mochten gaan
bij iedere stap verwachtten we een securicorhand tussen de bladen
maar daar was de deur al met de fooivragende apen
en buitenlucht als een kamp in je gezicht
met al mijn tandplak heb ik u vader lief
.
Haven
Chronogram
.
Gisteren was ik wat aan het opruimen toen ik twee pagina’s uit een tijdschrift tegen kwam. Het waren twee pagina’s uit de Chronogram met allerlei gedichten in het Engels. In 2011 was ik in de Verenigde Staten op vakantie en toe moet ik deze pagina’s uit een tijdschrift hebben gescheurd.
The Chronogram is overigens niet alleen een tijdschrift maar ook een website en daar is veel poëzie te vinden. Op http://www.chronogram.com/hudsonvalley/poetry/Category?oid=2124613 bijvoorbeeld is veel, door lezers ingestuurde, poëzie te lezen.
Van de twee pagina’s met gedichten heb ik het gedicht ‘Haven’ gekozen van Catherine Wald. Ik kende haar helemaal niet, het was het gedicht dat me aansprak. Het mooie van Internet is dat ik vervolgens naar haar op zoek ben gegaan en wat schetst mijn verbazing?
Het gedicht ‘Haven’ is, samen met een aantal andere gedichten van haar, te beluisteren en te bekijken op Youtube waar Catherine het voordraagt op het kanaal van Writersread ( zie ook de website http://www.writersreadonline.com/).
Catherine Wald is een “wordsmith and communications artisan” zoals ze zichzelf beschrijft, van wie al vele gedichten gepubliceerd zijn.
.
Haven
.
When the thunder started
rolling in, a cat and a dog
rained into my tiny office
.
Maybe they thought I
could keep electricity at
bay. Or that my
superior intelligence
would make sense of it all.
.
I’m not a very good God
but I did stroke Jerry
into purrs, pat Molly’s nerves
towards a ponderous sigh, a sinking
back into carpet.
.
For fifteen minutes we shared
safe haven.
Then the storm withdrew
the sky re-blued
and we went our separate
ways.
.
Poëziepantalon
Resist dye poetry pants
.
Op de website Reesedixon.com kwam ik het volgende creatieve gebruik van poëzie tegen. Tresa Edmunds schrijft onder de naam Reese Dixon een blog. Ze is designer, schrijver en activist. Door een chronische ziekte en onvruchtbaarheid heeft ze een moeilijke tijd achter de rug. Toen ze het gedicht ‘For strong women’ van Marge Piercy las werd ze geraakt door de tekst. Ze besloot dit gedicht op een broek te printen. Omdat het hier een nogal lang gedicht betreft besloot ze een paar ( voor haar) belangrijke strofen te nemen. Met lijm schreef ze deze strofen op de voor- en achterkant van een witte broek. Toen de lijm gedroogd was verfde ze haar broek en dit is het resultaat.
.
For strong women
A strong woman is a woman who is straining.
A strong woman is a woman standing
on tip toe and lifting a barbell
while trying to sing Boris Godunov.
A strong woman is a woman at work
cleaning out the cesspool of the ages,
and while she shovels, she talks about
how she doesn’t mind crying, it opens
the ducts of her eyes, and throwing up
develops the stomach muscles, and
she goes on shoveling with tears in her nose.
A strong woman is a woman in whose head
a voice is repeating, I told you so,
ugly, bad girl, bitch, nag, shrill, witch,
ballbuster, nobody will ever love you back,
why aren’t you feminine, why aren’t
you soft, why aren’t you quiet,why
aren’t you dead?
A strong woman is a woman determined
to do something others are determined
not to be done. She is pushing up on the bottom
of a lead coffin lid. She is trying to raise
a manhole cover with her head, she is trying
to butt her way though a steel wall.
Her head hurts. People waiting for the hole
to be made say, hurry,you’re so strong.
A strong woman is a woman bleeding
inside. A strong woman is a woman making
herself strong every morning while her teeth
loosen and her back throbs. Every baby,
a tooth, midwives used to say,and now
every battle a scar. A strong woman
is a mass of scar tissue that aches
when it rains and wounds that bleed
when you bump them and memories that get up
in the night and pace in boots to and fro.
A strong woman is a woman who craves love
like oxygen or she turns blue choking.
A strong woman is a woman who loves
strongly and weeps strongly and is strongly
terrified and has strong needs. A strong woman is strong
in words, in action, in connection, in feeling;
she is not strong as a stone but as a wolf
sucking her young. Strength is not in her,but she
enacts it as the wind fills a sail.
What comforts her is other’s loving
her equally for the strength and for the weakness
from which it issues, lightning from a cloud.
Lightning stuns. In rain,the clouds disperse.
Only water of connection remains,
flowing through us. Strong is what we make together,
a strong woman is a woman strongly afraid.
.
Wil je weten hoe ze deze broek bewerkt heeft? Hier is de video.
.
