De zangeres zonder stem

Hans Wap

.

In de jaren ’70 van de vorige eeuw kwam onder de leiding van poëziefanaat Martin Mooij, bij de sectie letteren van de Rotterdamse Kunststichting de Sonde-reeks uit. De reeks liep van 1971 met de eerste uitgave ‘Pat’ van Leyn Leynse tot de laatste uitgave in 1987. Koos Teeuwkens sloot de Sonde-reeks af met het 56ste deel maar liefst in de serie, die een prachtige dwarsdoorsnee vormt van wat er in Rotterdam tussen 1971 en 1987 op literair gebied gebeurde.

In de Sonde-reeks verschenen bundels van Dirk Kroon, Rien Vroegindeweij, Cor Vaandrager en Jules Deelder (een verzameling humor) maar ook van vele namen die inmiddels bijna of helemaal vergeten zijn.

In mijn bezit heb ik (volgens telling) het 17e deel uit 1974 van Hans Wap getiteld ‘De zangeres zonder stem’. Een bundel die zelfs is opgenomen in de Research Library van het Rijksmuseum.

Hans Wap (1943) is een Nederlands beeldend kunstenaar, actief als zeefdrukker, vervaardiger van houtsnedes, grafisch ontwerper, illustrator, wandschilder, tekenaar, schilder, dichter, en vervaardiger van gouaches, een veelzijdig man kortom. Als dichter is hij minder bekend dan als kunstenaar maar hij publiceerde in 1967 ‘Schoten en filtersigaretten’ in 1971 ‘Van wie is dat gekke koppie’ en in 1973 de telexrol ‘5 Electrische dichters. En in 1974 dus ‘De zangeres zonder stem’.

In ‘De zangeres zonder stem’ een bonte verzameling gedichten die doen denken aan Vaandrager en Deelder. Recht voor zijn raap en soms zo panklaar gebracht zoals ‘Leuk’.

.

Leuk

.

Leuk voor in de auto

deze zwerver met baard

compleet met ophanglusje

f 1,98

.

Maar ook een gedicht getiteld ‘Poëzie’ waarin de dichter zich aan het begin en einde de vraag stelt die jij misschien ook had na het lezen van ‘Leuk’.

.

Poëzie

.

Wat heeft het nog met poëzie te maken als

de kamer als een waanzinnige

om je heen draait

als overvloedig bewijs

dat de fles weer groter was

dan de glazen

.

of als je op een paardeharen matras

ligt te naaien

na een jarenlange vegetarische opvoeding

–

met een voldoende hoeveelheid grass

eet zelfs de meest verstarde planteneter

zijn hond op

.

ja, zo is dat

maar wat heeft het nog met poëzie te maken

.

Voor waar genomen

Inge Boulonois

.

Inge Boulonois (1945) leerde ik jaren geleden kennen (2008) via het huiskameratelier van Alja Spaan, waar door laatstgenoemde met enige regelmaat poëzieavonden werden georganiseerd in het kader van Alkmaar Anders. We mochten daar beiden een voordracht doen. Vorig jaar schreef ik nog over haar bundel light verse getiteld ‘Vers gekruid’ https://woutervanheiningen.wordpress.com/2020/08/03/vers-gekruid/ en over de verzamelbundel ‘Er is light’ met light verse gedichten waar Inge aan deel nam via Het Vrije Vers.

Maar nu is er dus een nieuwe bundel zonder light verse dit keer maar met poëzie geïnspireerd op kunst (Inge is van origine kunstschilder). In deze bundel wordt door Inge het raakvlak tussen beeldende kunst en poëzie verkend. De invalshoeken die Inge kiest zijn zeer gevarieerd, zo kan een model, een landschap, een kunstenaar of een stilleven centraal staan bij de gedichten. Verreweg de meeste kunstwerken, van beroemde tot onbekende, zijn in full colour bij het gedicht afgedrukt. Een deel van de gedichten is bekroond in Nederland en Vlaanderen en/of gepubliceerd in literaire tijdschriften.

De bundel is te koop voor € 18,50 bij https://www.bravenewbooks.nl/shop/index.php/catalog/product/view/id/564417/s/voor-waar-genomen-gedichten-geinspireerd-door-kunstwerken-248493-www-bravenewbooks-nl/

Uit de bundel een voorbeeld van een gedicht bij een stilleven van Giorgio Morandi (1890 – 1964), de Italiaans schilder, tekenaar en etser, gespecialiseerd in stillevens.

.

Bij de stillevens van Giorgio Morandi (20e eeuw)

.

Dat dingen kunnen rijmen.

Leeg steengoed in bedaarde aardetinten,

verbindend strijklicht. Onveranderlijk

.

in een geschikt herschikt evenwicht,

een seizoenloze pleisterplaats

voor onze ogen. Kijken

.

wordt zien hoe tijd door verf

tot stilte is gebracht. Ik hoor

het zwellen van mijn oorgesuis.

.

Wilde de schilder lof zwijgen

van het dieplood van het hier en nu,

van vazen die tot zichzelf ontwaken,

ving hij hun eigen klank op?

.

Of zag hij dat ze zó stil staan

te staan als enkel schilderijen

kunnen laten horen?

.

 

Ik ben vergeten wat ik met een lichaam zou doen

Lies van Gasse

.

Lies van Gasse (1983), is dichter, beeldend kunstenaar en leraar. Ze schreef onder andere de bundels ‘Hetzelfde gedicht steeds weer'(2009), ‘Brak de waterdrager’ (2011), ‘Wenteling'(2013), ‘Zand op een Zeebed’ (2015) en ‘Wassende stad’ (2017). Met ‘Brak de waterdrager’ won ze de prijs van de provincie Oost-Vlaanderen voor poëzie, met ‘Wenteling’ werd ze genomineerd voor de Pernathprijs.

Van Gasse profileert zich ook met mengvormen van poëzie en beeld. Zo verraste ze met de graphic poems ‘Sylvia’ en ‘Waterdicht’ (i.s.m. Peter Theunynck) ,waarvan de tekeningen werden getoond op Watou 2011, en schreef ze met Annemarie Estor aan het multimediale epos ‘Hauser’.

In het gedicht zonder titel uit haar bundel ‘Wassende stad’ geeft Lies Van Gasse op een eigenzinnige manier gestalte aan het wezenlijk romantisch levensgevoel dat iedereen weleens overvalt, dat al wat mooi was in ons leven, in onze relatie met een ander misschien wel voorgoed verleden tijd is, dood is.

Wil je de analyse van onderstaand gedicht in zijn geheel lezen ga dan naar https://poezieleesgroep.wordpress.com/analyse-van-enkele-gedichten-6/

.

Ik ben vergeten wat ik met een lichaam zou doen
als ik het in mijn hand kon houden vergeten
hoeveel wegen ik wil trekken in de lijnen
van die hand ik ben mijn oorsprong vergeten
de stappen die ik sindsdien heb gezet en die
me het strak gechronometreerde leven in hebben
geleid vergeten dat ik kon vergeten ik ben

bijna vergeten hoe een lichaam voelt
wanneer ik het opbouw uit de vlakken
van mijn hand vergeten hoe een zijwaartse vlam
een schouder kan belichten vergeten
hoe ik vergat de verdwaalde lok over je gezicht
het spannen van je hoekige kaaklijn je
in rust zelfs bewegende handen vergeten –

we leven in een zelfde bacteriële werkelijkheid

wat die hand met dat lichaam kan doen
hoe we kinderen op de wereld zetten
om die te vergeten, vergeten hoe

een blik in het ijle een streling van zon
regen die valt als onverwacht applaus

.

Overdenking

(bijna) vergeten dichters

.

Fritzi Harmsen van Beek (1927 – 2009) was schrijfster, dichter en tekenaar. Haar oeuvre is klein, maar toch rekenen sommigen haar tot de beste Nederlandstalige dichters van de 20e eeuw. Ze publiceerde onder zowel haar officiële achternaam Ten Harmsen van der Beek als de verkorte naam F. Harmsen van Beek. Van 1957 tot 1960 was ze getrouwd met Remco Campert en ze maakte deel uit van de zogenaamde Leidsepleinscene ( een bonte verzameling van Amsterdamse dichters, schrijvers, journalisten, acteurs en schilders) waar ook onder andere Simon Vinkenoog en Cees Nooteboom deel van uitmaakte.

Harmsen van Beek debuteerde in 1958 met een gedicht in ‘Tirade’ en in 1965 met haar eerste bundel ‘Geachte muizenpoot en andere gedichten’. Voor haar debuutbundel had Hugo Claus haar al eens de beste hedendaagse dichter genoemd. Fritzl Harmsen van Beek liet een klein oeuvre na maar kreeg voor haar werk In 1975 de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs en in 1994 de A. Roland Holst-Penning.

In 1975 verscheen in ‘Maatstaf’ jaargang 23 een aantal gedichten van haar hand waaronder het gedicht ‘Allerzielen 2 november 1974, Overdenking’.

.

Allerzielen 2 november 1974
Overdenking

.

Lieve Mamma. Hoe gaat het met je en Pappa,

en Oma en het wéér daarzo? Warm en vrolijk voor

.

jou en voor hem zeekleurig en geurend naar haven-

water, klotsend langs die schepen waar je nooit

.

niet op wou, eigenlijk, en voor Oma: prettig vinnige

kou, zodat ze je in huis kan houden, bedolven onder

.

zelfgebreid en onverslijtbaar ondergoed? (Die ribbels

aan je derrière, als je daarmee aan naar school en

.

uren op ze en de banken zitten moet, een ware kwelling

niet?) Is ginder ook nog van die andere muziek, van

..

die, die voor jullie vertrek nog niet bestond? En zijn

er zeker bibliotheken, die van Leuven hebben ze toch

.

wel bijgezet, naar ik hoop, sinds de brand in 1915,

was het niet -, die waar de oude schriftgeleerde, hoofd-

.

dignitaris, niet uit indignatie, maar van louter leed,

in tranen uitbrak, niet meer spreken kon, toen hij er

.

van getuigen moest, die hele boel, die is er toch nog

wel, niet? Zo leuk voor Pappa en oom Pim. En mij, later.

.

Hier is het heel prettig: het wordt weer lente, want

de vorige is definitief voorbij en wat de zomer aangaat

.

was het een heel zacht wintertje, dit keer. Op heden

heerst een koele natte herfst, onophoudelijk, die ruikt

.

naar inkt en rotte notenbladeren, beschimmelde kerken

en moeizaam ontvlammende vochtige houtvuren, ik neem

.

er toch zo graag notitie van, buitenshuis dan, binnen

lekt het. En hoe bevalt jullie het vliegen? Geen last

.

van remous of donderbuien, piraten en onvreetbare

cocktails met naast je een snurkende vreemdelinge? Met

.

paarse nagels aan en groene schoenen? Wegen die vleugels

je niet zwaar? Nee? Geen last van overbevolking of ver-

.

vuiling, is het waar dat dieren er niet in mogen? Wèl,

hè! O, dan ga ik en vast wij allen een schone toekomst

.

tegemoet. Met nog de liefste groeten van F, die jij

vroeger ooit lammetje noemde, bij vergissing, denkelijk.

.

Toen je naar het rijk van wat ik vroeger noemde,

ook vergisselijk, ‘der zachte vliegmachines’, vertrok

.

was je twee jaar ouder dan ik nu, die me toen, tot

mijn verbazing enigszins, in een klas bevond met een

.

pater, die, wat nog meer verwondering wekt, me een

Persoonlijke brief schreef met als aanhef: Agnus Dei,

.

Ora pro nobis. Was het geloof ik. Merkwaardigerwijs

voelde ik me daarmee persoonlijk vereerd en verplicht.

.

Ik kon het net begrijpen zonder mijn woordenboek. Het

is te hopen dat het echte Lam het er niet bij zitten laat

.

en dat het watuithaalt.

.

Ik zie u gaarne met een boek

Poëtisch mini novelle

.

Voor mijn verjaardag kreeg ik een heel charmant en prachtig vormgegeven bundeltje van Randall Casaer getiteld ‘Ik zie u gaarne met een boek’. Eigenlijk is dit een kunstwerkje in de vorm van een boek. Ik weet van kleine uitgeverijtjes die zich specialiseren in het uitgeven van dit soort kleine hebbedingetjes. Dit kleinood is uitgegeven door uitgeverij Vrijdag in Antwerpen en vormgegeven door Leen Depooter – quod. voor de vorm. De tekst en de bijzondere illustraties zijn van Randall Casaer. Deze hele bundel draait om een vrouw die een boek leest en de verteller die om haar aandacht bedelt. Op elke tekening (en dat zijn er 21!) is de vrouw lezend te zien, volledig verdiept in de tekst van het boek.

Volgens de website van Randall Casaer http://www.randallcasaer.com is hij “artiest, auteur, tekenaar, mensenfluisteraar,  winkelier, grommelpot”. Randall  debuteert in 2007 met de graphic novel ‘Slaapkoppen’ en haalt daarmee zowat alle beschikbare debuutprijzen binnen. Het werk vindt bovendien zijn weg naar het buitenland met vertalingen in het Frans, Engels en Italiaans. De graphic poem ‘Ik zie u gaarne met een boek’  over een ménage à trois: een man, een vrouw en een boek verschijnt in 2013. Het boek scoort goede kritieken, in België én in Nederland.

De tekst is in het Vlaams en verteld het verhaal van de verteller op een poëtische wijze. Hoewel de tekst soms niet helemaal goed leesbaar is (gele letters op een witte achtergrond) word je meegesleept in zijn verlangen naar haar blik op hem (of jou als lezer) in plaats van op het boek dat ze in haar handen heeft. Een mooi, lief en vooral heerlijk boekje voor poëzie en kunst liefhebbers. Hier het begin van de bundel.

.

weet ge wat het is, mevrouw

hoe het komt dat ik u gaarne zie

als gij een boekske hebt waarin ge kijkt en leest

of lijkt te lezen

.

en late we geen twijfel zaaien:

ook zònder boek

zie ik u gaarne staan

.

maar soms

zoals vandaag

het allerliefste mét

.

het is wanneer uw aandacht in een boek zit

dat er een stukse van mijzelf

dat door de band wat schuchter is

u langer durft bestaren

.

 

Bunny Poetry

Kate Liu

.

Kate Liu maakt stripverhaaltjes. Stripverhaaltjes over een konijntje. Je zou kunnen denken dat dit voor kleine kinderen is maar dat is niet het geval. Ik kwam een stripje tegen van haar dat over poëzie gaat. En eigenlijk het zware dat de poëzie soms kan hebben heel licht maakt.

Omdat ik nogal gek ben op poëzie in allerlei vormen en op allerlei plekken wilde ik jullie deze niet onthouden.

Kate schrijft een blog getiteld Happy Lemon, Leuk om eens te bekijken op http://kate-happylemon.blogspot.nl/

.