Stiftgedichten

Dimitri Antonissen

.

Via een berichtje op Instagram over ‘Drie tips van poëziecurator Michaël Vandebril, werd ik getriggerd om eens te kijken welke (nieuwe) dichters hij tipte. Een van de namen die ik niet kende was die van Dimitri Antonissen (1974) een Belgisch journalist en redacteur. Wat echter interessanter is, is het gegeven dat hij naast zijn werk ook stiftdichter is. Gewapend met een krant en een stift schrapt hij alle woorden tot de poëzie komt blootliggen. Overdag maakt hij -als deel van de hoofdredactie van ‘Het Laatste Nieuws’- de krant. ’s Avonds wist hij met een zwarte stift alle woorden opnieuw uit tot je letterlijk tussen de lijnen kan lezen. Het resultaat zijn verrassende, prikkelende en soms ontroerende gedichten.

In 2010 verscheen zijn debuut ‘Schrap me’ een eerste collectie stiftgedichten en nu in 2022 verschijnt opnieuw een bundel stiftgedichten bij PoëzieCentrum met als titel ‘Stiftgedichten’. In dit nieuwe boek is zijn werk van de voorbije jaren verzameld. Dimitri Antonissen hoopt vooral dat je zelf voortaan alles schrapt. In een handige appendix legt hij uit hoe je aan de slag gaat en je eigen stiftgedicht maakt.

Waarschijnlijk weet je als regelmatige lezer van dit blog dat ik een zwak heb voor stiftgedichten getuige voorbeelden als deze, deze, deze, of deze dus elk nieuw initiatief op dit gebied draag ik een warm hart toe, Hieronder een voorbeeld uit de bundel van Dimitri Antonissen.

.

Poëzie variaties

Digitaal stiftgedicht en poëzie op een kassabon

.

Vandaag een paar voorbeelden van poëzie op een vreemde plek en in een bijzondere vorm. Allereerst een bijdrage van Inge Koppert. Zij stuurde me een kassabon van café Buddingh’ in Dordrecht met daarop een gedichtje van Buddingh’. Ik weet niet of ze de gedichten op de kassabon steeds wisselen maar een bijzonder leuk idee is het zeker en natuurlijk heel terecht als je je café naar een dichter vernoemt.

Het tweede voorbeeld is van mijn collega Ronald die het stiftdichten heeft ontdekt (al een tijd geleden overigens). Hij gaf me een aardig voorbeeld van een erotisch digitaal stiftgedicht. Uiteraard niet met een stift gedaan maar door stukken tekst weg te ‘stiften’ middels photoshop of illustrator naar ik vermoed.

.

Kijk om je heen,

kijk om je heen,

zoals de wereld nu is,

zie je hem nooit weer.

.

Agenda hier

Rechtse poëzie

.

Hoewel ik de naam van Wout Waanders (1989) ken, en ik al het een en ander van hem heb gelezen (bijvoorbeeld via Meander in de recensie van ‘Parkplan’ zijn bundel uit 2020 https://meandermagazine.nl/2020/12/wout-waanders-parkplan/ ) ben ik toch iets nieuws te weten gekomen over hem, of eigenlijk twee dingen.

Allereerst het feit dat Wout Waanders lange tijd aandacht heeft gegeven aan stiftgedichten (en deze ook heeft gemaakt https://woutwaanders.nl/blog/wat-zou-u-doen-32 al lijkt het erop dat hij hiermee gestopt is). Maar stiftgedichten hebben altijd mijn interesse, ik heb er op dit blog onder de categorie Gedichten in vreemde vormen verschillende geplaatst.

Ten tweede het feit dat hij de geestelijk vader was van de vermakelijke website ‘De losse armpjes’ en dan met name de categorie ‘Rechtse poëzie’. Toen ik dit las was mijn interesse meteen gewekt want wat is in hemelsnaam Rechtse poëzie? Volgens de uitleg op de website: Rechtse poëzie is poëzie die inspeelt op de behoefte van de consument. En dan met name de digitale behoefte. Het is namelijk flink balen als je na een fijne zoekopdracht niet op de site komt waar je moet wezen. Daarom: poëzie geschreven naar aanleiding van de Google-zoektermen die naar deze blog hebben geleid.

In wezen dus een vorm van ready mades maar dan anders. Op de website https://woutwaanders.wordpress.com/ die sinds 2017 niet meer is geactualiseerd (de Rechtse poëzie categorie eindigt zelfs al in 2014) staan ook zijn stiftgedichten tot en met 2017. Maar de tien voorbeelden van wat Wout als Rechtse poëzie ziet zijn ook meer dan de moeite waard en zeker een bezoekje waar. Hier volgt van een voorbeeld van deze veelzijdige dichter getiteld ‘agenda hier’ dat tevens de zoekterm was, al schrijft hij erbij dat hij zich ook heeft laten inspireren door de twee zoektermen die hier direct op bleken te volgen: ‘kijharde porno’ en ‘porno keiharde’.

.

agenda hier

.

in de winkel van eva kon je terecht
voor agenda’s, sigaren, porno
of een huilbui

.

ik stormde de winkel van eva binnen
maar de winkel was die dag
van eigenaar Schouten

.

hij mompelde dat hij met mijn liefdesproblemen
weinig aan kon – wel had hij
agenda’s, sigaren, porno

.

Kunst in readymades

Nogmaals stiftgedichten

.

Ik dacht, na een aantal maal al over stiftgedichten te hebben geschreven, dat dit onderwerp wel behandeld was. Toch kom ik steeds weer nieuwe en mooiere vormen tegen. Wordt het ‘traditionele’ stiftgedicht vervaardigd met een dikke stift of pen waarmee je alle woorden uit een tekst wegstift die je niet wil gebruiken, in deze kunstzinnige vorm van stiftgedichten gebeurd dat net even anders.

Hier worden niet alle woorden weggestreept die je niet wilt gebruiken, hier worden de woorden die je wel wil gebruiken gehighlight. Op deze manier is de verschijningsvorm kunstzinnig en de inhoud ook. Hier een aantal voorbeelden van bijzondere readymade stiftgedichten.

.

Met dank aan Suzenart.blogspot.com, postertext.com en mistressofquills.wordpress.com

Nieuwe vorm van visuele poëzie

Ronald Wagenaar

.

Mijn collega, mediacoach Ronald Wagenaar, heeft het licht gezien. Nam hij al eerder het stiftgedicht op in zijn werk als mediacoach bij een school voor voortgezet onderwijs, nu heeft hij zelf een nieuwe vorm van visuele poëzie bedacht. Er is nog geen naam voor maar ik zit te denken aan ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.

Wat hij doet is op internet zoeken naar plaatjes van woorden (maar ook zonder woorden) en deze zet hij in een ‘Boter, kaas en eieren’ vorm in elkaar maar zo dat er een korte tekst of gedichtje zo je wilt, ontstaat.

Ik vind het een bijzonder creatieve manier van werken met mediawijsheid en daarbij de link naar poëzie. Hieronder de moeder aller ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.

.

 

Poempainting

George McKim

.

George McKim is een dichter en blogger op http://georgemckim.wordpress.com/.

Op zijn blog en in de header van zijn blog is een schilderij/gedicht opgenomen dat hij heeft gemaakt middels de techniek van de stiftgedichten. Hiervoor gebruikte hij een bladzijde uit een boek over Vincent van Gogh. Daarna heeft heeft hij dit opgenomen in het schilderij.

Van zijn hand ook nog een gedicht.

 

picasso

barefoot
in the bald glare
of the seafood aisle

painting
caskets of fish
with their silver
geometries of skin

not unlike
cocteau’s sinuous
sparkle of dreams
curved into tribes
of ancient bone music

not unlike
guernica
and the slaughtered gray
half-light of war

.

Nieuwe vormen van stiftpoëzie

Naast krassen en markeren

.

Al eerder schreef ik hier over stiftgedichten, of readymades. Het recept: men neme een bestaande tekst, markeer de woorden die je wilt gebruiken of bekras of maak zwart alle woorden die je niet wil gebruiken. Wat je over houdt zijn bestaande woorden uit een tekst die een nieuw gedicht vormen. Nu kwam ik onlangs een aantal voorbeelden van stiftgedichten tegen (of blackout poetry zoals ze ook wel genoemd worden) die nog een stapje verder gaan. Het krassen en markeren is hier vervangen door kunstzinnige vormen of bestaande vormen die het stiftgedicht versterken.

.

 

Het liefdesgedicht (met hartjes)

Met organische kunstzinnige vormen

 

Met vormen die verwijzen naar de inhoud van het gedicht

 

Aantekeningen als readymade

Aantekeningenpoëzie

.

In de Volkskrant van vrijdag 13 september stond in de rubriek De Recensiekoning een stukje over aantekeningenpoëzie. Nu heb ik op dit blog al vaker over readymades geschreven. Pas nog over stiftgedichten maar eerder ook over Google raedymades bijvoorbeeld. Dit is een nieuwe variant.

Hoe werkt het?

Mensen die met aantekeningenboekjes werken (en dat zijn er een heleboel) of in hun telefoon onder notities van alles noteren beschikken over een arsenaal aan aantekeningen van soms maar een paar woorden of zinnen. Vaak heb je geen idee meer waarom je het ooit hebt opgeschreven of waar het over gaat. Die aantekeningen gebruik je om een readymade van aantekeningen te maken.

Voor beeld uit de krant:

.

Het inzicht van H.

.

Over het mailtje

weet ik nog wanneer je

voor het eerst

een bord vol oesters

tropenroosters

afbraaktheorieën en cafés

niks werkt meer

.

Uiteraard heb ik zelf ook een poging gedaan met mijn notities.

.

Ylvis clips

.

Control enter

harde nieuwe pagina

schaakbord op een tafel

 

in thema’s werken die in de

community leven

 

leuk is goed

als het om het leveren

van een inspanning gaat

 

vandaag is weer geen dag

.

Stiftgedichtenwedstrijd

Bibliotheek Maassluis

.

In het kader van de week van de alfabetisering organiseert de gemeente Maassluis samen met de bibliotheek Maassluis een stiftgedichtenwedstrijd. Met een voorbeeld van mij erbij.

.

Braille poëzie

Natt Rózańska

.

Natt Różańska is een schrijfster/dichter/kunstenares uit Bristol. Wanneer ze snel haar schrijfbehoefte wil bevredigen schrijft ze poëzie, als ze tijd heeft voor zichzelf schrijft ze zo een boek. Daarnaast houdt Natt zich bezig met een vorm van beeldende poëzie die ook voor blinden goed te lezen is; braillepoëzie.

Hieronder twee voorbeelden van haar braillepoëzie. De eerste is getiteld ‘Your skin under mine’ en die daaronder heet  Night Witing en heeft als tekst:  ‘this doesn’t compare to the feel of your skin.’

De braillepoëzie is alleen te koop via de website van Natt http://nattrozanska.com/

.

Natt doet meer met poëzie, zoals onder andere een vorm van stiftgedichten waarbij ze in het stiftgedicht een beeltenis maakt zoals hieronder te zien is.

.