Site-archief
Nikola
Ruben van Gogh
.
Ruben van Gogh (1967) is dichter, bloemlezer en presentator. Van Gogh is lid van het Utrechts StadsDichtersgilde. Hij debuteerde in 1996 met ‘De Man van Taal’. Daarop volgde in 1999 de bundel ‘De hemel in, de hemel uit’. Vervolgens schreef hij de bundel ‘Zoekmachines’ en in januari 2006 verscheen zijn vierde bundel, ‘Klein Oera Linda’, een bundel met afwijkende typografie die een alternatieve wijze van poëzie lezen vereist. Op Gedichtendag 2013 verscheen ‘Hier begint het leven’. En in 2017 verschijnt de bundel ‘Nikola, een soort van antenne’.
Voor NIKOLA — a Techno Opera in 4D Sound (2012) schreef Ruben van Gogh het libretto in gedichten. In deze opera bevonden het publiek en cast zich in een grid van zestien speakerzuilen. De zang kwam van overal, ruimtelijk gemixt uit de speakers, maar ook voortgebracht door een zich in dezelfde ruimte ronddwalend koor. Iedere bezoeker kreeg zo zijn eigen, eenmalige en unieke opera-ervaring. In de bundel ‘Nikola, een soort van antenne’, die in een beperkte oplage van 70 stuks werd gedrukt, is het de lezer die onderhevig is aan ‘de Nikola’; hij/zij verneemt, ieder voor zich, rondzwevende gedachten, waarbij in het midden blijft van wie die gedachten zijn, of door wie zij worden opgeroepen. Bij iedere lezer opnieuw. Vandaar dat ieder exemplaar van deze bundel een eigen eenmalige en unieke volgorde van gedichten kent.
Uit deze bijzondere bundel een gedicht zonder titel.
.
steeds vaker
constateer ik
dat ik constateer
.
bezie ik
mijn kijken
naar de wereld
als een waarneming
.
die zelden nog
de reële is
.
maar meer
.
en meer het beeld
van een beeltenis
.
teken
van betekenis
.
Double Talk, Rap en Poëzie
Bart FM Droog
.
In 1997 publiceerde de Stichting Paradiso de bundel ‘Double Talk’ Rap & Poëzie. Samenstellers Emerald Beryl en Fred Bomber schrijven in hun voorwoord: “Nu de rap ook in Nederland floreert achtten Paradiso en de Nes-theaters de tijd rijp voor een festival. In januari 1997 organiseerde zij daarom het festival Double Talk, waar pure hiphop-optredens van onder andere De Puta Madre, Spookrijders en RollaRocka worden geplaatst naast poëzie en theaterperformances. Een aantal dichters als Dalstar, Serge van Duijnhoven en Maria Barnas werd gevraagd voor deze gelegenheid een gedicht te schrijven, waarbij zij zich lieten inspireren door rapoetry. Sommigen van hen bleken al met rapvormen te experimenteren”.
In deze bundel zijn dus naast dichters als Ruben van Gogh, Menno Wigman, Arjan Witte en Tjitse Hofman ook rappers en rapgroepen vertegenwoordigd als Osdorp Posse, Zombi Squad en The Nugsta. Opvallend is dat de rappers destijds nog vrijwel allemaal in het Engels rapten (uitzondering uiteraard Osdorp Posse). Daardoor viel het doel dat het Double Talk destijds zichzelf had gesteld, namelijk de kunstmatige grens tussen rap en poëzie opheffen, enigszins in het water.
De poëzie van de dichters is echter kwalitatief goed en dus valt er wel wat te genieten. Ik koos voor een gedicht van Bart FM Droog (1966) getiteld ‘Not the end’. Bart FM Droog is dichter, bloemlezer en onderzoeker. Droog trad in binnen- en buitenland op met het gezelschap De Dichters uit Epibreren, dat vanaf 1998 tot in 2011 bestond uit Tjitse Hofman, Jan Klug en hijzelf. In 2003 kreeg dit poëzie- en muziekgezelschap de Johnny van Doornprijs voor de Gesproken Letteren. Tevens is hij oprichter van de Stichting Nederlandse Poëzie Encyclopedie. Deze beoogt de verspreiding van de Nederlandstalige poëzie en de van kennis daarover en geeft ‘Nederlandse Poëzie Encyclopedie’ uit.
Droog debuteerde in 1998 met de bundel ‘Deze dagen’, zijn laatste bundel is van 2017 getiteld ‘Moordballaden’.
.
Not the end
.
Parkeer de wagen aan de hellestraat
en zie: verkeer snelt in helse vaart
.
ik nip de binnenverlichting aan
draai de cassette nogmaals om
just remember death is not the end
not the end, not the end
remember death is not the end…
.
ik wrijf m’n ogen uit, de slaap
is niet aan chauffeurs besteed
inderdaad
is het rijden met de duivel
als Morpheus naast je staart
.
het landschap is me vreemd
de route ligt echter duidelijk
op de kaart en borden genoteerd:
afslaan is er niet bij, vandaag
.
al de grenzen die ik passeer
een zwaai, een knik, een groet
-mijn nummerplaat is goud waard!-
smuggler’s delight, met blind oog
voor de schoften in uniform
.
nee, ik kom niet op voor de zwakken
door honderd paarden voortgedreven
rij ik het onrecht voorbij
stop slechts om de kanker te krijgen.
.
Vikingen en Friese leraressen
Ruben van Gogh
.
Soms hebben dichtbundel heel intrigerende titels, en dit geldt ook voor sommige gedichten. In het geval van de bundel ‘De man van taal’ moest ik meteen denken aan Archie, de man van staal, een striptekening-serie uit mijn jeugd die later nog werd omgewerkt tot een televisieserie. Een gedicht uit deze bundel heeft een minstens zo’n bijzondere titel ‘Vikingen verkrachten Friese leraressen’.
Dichter (of Lyrisch chroniqueur zoals hij zichzelf afficheert) schrijver van zangteksten en fotograaf Ruben van Gogh (1967) publiceerde zijn eerste gedichten op internet en in tijdschriften. Al vrij snel trad hij ook op en maakte hij naam als performer met een licht Gronings accent. Zijn gedichten zijn toegankelijk door het eenvoudige taalgebruik, de begrijpelijke zinnen en het vaak gebruikte eindrijm. Als Van Gogh niet rijmt, gebruikt hij veelal korte en krachtige regels.
Van Gogh was te zien en te horen op Lowlands, Winternachten, Dichter aan huis, Poetry International en op podia in het buitenland. De bundel ‘Man van taal’ uit 1996 was zijn debuut (na ‘Wondere wereld’ die hij in eigen beheer uitgaf in 1992) en daar staat dus onderstaand gedicht in dat aan de ene kant heel speels en cartoonesk is en aan de andere kant donker en onaangenaam.
.
Vikingen verkrachten Friese leraressen
.
Na duizend jaar van ongeduldig wachten
in een halfversleten Vikingsloep
besloot een langvergeten Vikinggroep
weer eens Friese leraressen te verkrachten
/\.
Ze voeren uit, hun hoofden stonden woest.
Voorbij de dijk drongen ze Friesland binnen,
en toen de vrouwen. Ze raakten buiten zinnen
en waren pas na zeven keren koest.
.
De jongens, de mannen en ouden van dagen
van Friesland konden, net als toen,
verduveld weinig doen
en waren daarna zichtbaar aangeslagen.
.
Bouwmachines
Ruben van Gogh
.
Aan de overkant van waar ik werk wordt volop gesloopt en gebouwd. Toen ik gistermiddag langs de bouwplaats liep en daar vier bouwvakkers op een rijtje zag zitten met hun lunchtrommeltjes en hun sjekkies (en één heel hip met een vaporizer) moest ik denken aan een gedicht dat ik ooit las van Ruben van Gogh. Thuis heb ik dat opgezocht en gevonden. Daarom vandaag hier het gedicht ‘Bouwmachines’ uit de bundel ‘Zoekmachines’ uit 2002.
.
bouwmachines
.
ik hou zo van machines, zegt ze,
van die grote bouwmachines
maar het mooist vind ik de klokken
waarop de schafttijd aangegeven staat
dat al die mannen dan op opgelegde tijden
hun werk ter zijde schuiven
naar koffie en hun boterhammen grijpen
en in volle gelukzaligheid
gaan zitten wachten tot zij weer verder mogen,
na nog een laatste sjekkie
.
Burenbuurtballade
Ruben van Gogh
.
Vele gedichten gaan over muziek en in de bundel ‘Het muzikaalste gedicht, De mooiste gedichten over muziek uit Nederland en Vlaanderen’ uit 2006, staan er maar liefst ruim 90. Dat gedichten over muziek niet altijd meteen herkenbaar zijn als zodanig blijkt uit het gedicht ‘Burenbuurtballade’ van Ruben van Gogh. En als je het gelezen hebt begrijp je toch waarom het in deze bundel is opgenomen.
.
Burenbuurtballade
.
Ik neem je mee
Ja
Waarheen waarheen
Ja
.
Hee m’n straat
Zie daar, geen kleren aan
Naakt naakt
Laat maar gaan
.
Hee ho
Nog nooit gezien
Zal treuren man
Vandien
.
Vandien haar armen
Hee
Vandien haar borsten
Ho
Vandien haar geur
.
Vandien
haar bruine muren burenbuurt
waarin het buren uren duurt
.
Planken Wambuis
Poëzieroute
.
Op de Zuid West Veluwe ligt, vlakbij Ede, het fraaie natuurgebied Planken Wambuis. In Planken Wambuis is het mogelijk om een fietsroute te maken die je voert langs 38 bijzondere plekken. Deze plekken zijn voor mensen zo dierbaar dat ze er gedichten over hebben gemaakt. De poëziefietsroute loopt langs bestaande fietsknooppunten, zodat je je tocht makkelijk zelf kunt opzoeken en samenstellen. Je kunt de plekken meebeleven door de gedichten van de dichters, zowel amateurs als professionals, jong en oud, te lezen of te beluisteren. Als je naar de website https://www.natuurmonumenten.nl/po%C3%ABziefietsroute gaat en klikt op de titels onder de kaart hoor je het gedicht wat erbij hoort.
De tocht is ontworpen door beheerder Machiel Bosch en zijn collega’s om zo aandacht te vragen voor de schoonheid van het totale landschap. “Ecologisch en landschappelijk gezien zijn hier alle gebieden bij elkaar veel meer een eenheid. Ik vind poëzie een prachtige vorm om iets over een landschap te vertellen en wat het met je kan doen. De uitgestrekte poëzieroute loopt langs alle mooie punten op de Zuid-West Veluwe. Over elk daarvan is een gedicht geschreven. Vanaf elke locatie kun je met je iPhone naar de website van Natuurmonumenten en krijg je het gedicht over die plek voorgelezen door de dichter zelf,” vertelt Machiel.
Een voorbeeld van zo’n gedicht van Ruben van Gogh is het gedicht ‘Planken Wambuisweg’.
.
Planken Wambuisweg
het zijn niet mijn woorden, het zijn
hoogstens de paden die hier lopen, de paarden
in draf eroverheen, de vlaktes die er ooit waren,
het afscheid van dierbaren, ze zijn blijven liggen
in hun graf, bedolven onder de aaneengesloten
lagen van jaren, zo veel, zo lang, zo ver, dat er
woorden voor nodig waren om ze weer tot leven
te kunnen wekken, voor even dan, tot ook wij
vertrekken, naar onze wagen, die aan de rand
van het bos op ons wacht, het wordt al laat,
het zijn niet mijn woorden, maar kijk, daar
gaat nog iemand over een pad, dat van niets
naar nergens leidt, alleen bestaat binnen dit kijken,
dit verhaal, deze tijd, deze taal
Eeuwigdurend gedicht
De Letters van Utrecht
Hoe werkt het?
Nieuwe categorie: Uit mijn boekenkast
Bundels, bundels, bundels
.
Geïnspireerd door de vaste rubriek in de zaterdag boekenbijlage van de Volkskrant begin ik vandaag met een nieuwe rubriek: Uit mijn boekenkast. In deze categorie zal ik een bundel uit mijn boekenkast behandelen en hieruit een gedicht publiceren. Krijgen jullie een beetje een indruk van wat ik verzameld heb en lees en wellicht wordt je erdoor op ideeën gebracht. Vandaag de bundel ‘Hier lonkt een spiegel’. Samengesteld doot Ruben van Gogh en Suzanne Meeuwissen, geïllustreerd door Pieter Leenheer in opdracht van Het BUREAU interim! uit 2001.
.
Dertig dichters met een gedicht en een korte biografie staan in deze aardige bundel aangevuld met tekeningen van Pieter Leenheer.
Mijn keuze: Ik ben er geweest van Bart FM Droog
.
Ik ben er geweest
.
Hier in het land van rechts inhalen
voet op het pedaal en bellen maar
rij ik handsfree files voorbij
in dit grenzeloze continent
.
– o yeah, I’m a passenger
zelfs onder de zon met open raam
zoeven steden voorbij
ik ben er geweest, overal
.
werk ik, ga ik, snel ik
stijg ik, los ik in wolken op
en regen neer in myriaden
op zeer open asfalt beton-
.
ademt de dag zich stomend voort
en borrelt in dit blije brein
met bloemenzang en vogelpracht
lichaamssap tot dadendrang
.
Gedichtendag 2013
Activiteiten gedichtendag 2013
.
De gedichtendag 2013 komt dichterbij. Overal in het land zijn initiatieven en activiteiten rondom de gedichtendag. Jammer genoeg zijn de meeste op gedichtendag zelf (31 januari) terwijl er dit jaar toch voor het eerst sprake is van een poëzieweek. Nu heb ik hier op dit blog al eerder een lans gebroken voor een poëziemaand, zoals in het buitenland wel voorkomt, maar misschien moet ik gewoon geduld hebben. Het blijft echter jammer voor de ware poëzieliefhebber dat er keuzes gemaakt moeten worden.
Een kleine zoektocht leverde een groot aantal activiteiten op. Hieronder een selectie van wat er allemaal te doen is op en rond 31 januari.
.
Maastricht: Het Centre Céramique organiseert een Poëziewandeling met Jet van Aalst langs de etalages van het poëzieparcours. Deelname kost € 3,- (inclusief teksten van de gedichten) Meer info op: http://www.centreceramique.nl
.
Het CODA in Apeldoorn organiseert een podium met muzikale poëzie in het auditorium van het CODA. Met o.a. koperblazerskwintet Per Sonare en dichters Willem Bierman, Anton Ent en Ria Borkent. Meer info op: http://www.coda-apeldoorn.nl
.
De Bibliotheek Schiermonnikoog organiseert Poëzie voordragen en beluisteren in de bibliotheek. Iedereen wordt uitgenodigd eigen werk of een gedicht van een ander voor te dragen. Gratis toegang. Meer info op: http://www.lytjepole.nl/item/5911
.
SLAZ (Stichting Literaire Activiteiten Zeist) organiseert Ruben van Gogh presenteert. Dichter Ruben van Gogh presenteert deze avond, draagt uit eigen werk voor introduceert Zeister dichters als Laura Reedijk, Hanneke Verbeek en Kees Domselaar. Toegang € 5,- Meer info op: http://bibliotheek.ideacultuur.nl
.
In de centrale van de bibliotheek van Den Haag treedt Lillian Viveira op (zangeres van Zuco 103) gevolgd door het dichtersspreekuur. Op het Dichtersspreekuur kan iedereen terecht die zelf gedichten schrijft of vragen heeft over poëzie. Speciaal voor de Gedichtendag zijn er ook optredens van bekende Haagse dichters. Meer info op: http://www.denhaag.nl/home/bedrijven-en-instellingen/kunst-en-cultuur/to/Gedichtendag.htm
.
In de Balkhoeve te Leek (Groningen) wordt onder leiding van Christel Elshout en Foleor van Steenbergen, bekende en minder bekende auteurs uit de regio hun gedichten komen voordragen. Ze zullen kort worden geïnterviewd en uiteraard wordt gezorgd voor een passende muzikale omlijsting. Meer info op: http://westerkwartier.groningen.nl/evenementen-westerkwartier/gedichtendag-2
.
Ook in het Vlaanderen is het Gedichtendag. De bibliotheek Scharpoord (Knokke-Heist) organiseert een dagprogramma van 10 tot 22 uur. Met onder andere een poëtische strandwandeling, poëtische kalligrafie, een tentoonstelling van poëziealbums en verschillende voordrachten en muziek. Meer info op: http://bibliotheek.knokke-heist.be/activiteiten/volwassenen/gedichtendag
.
In Alkmaar organiseert stadsdichterMargreet Schouwenaar samen met het Alkmaars dichtersgilde verschillende activiteiten. Van het bezoeken van verzorgings- en verpleeghuizen tot het maken van poëziekaarten en voordrachten. Meer info op: http://www.alkmaarsnieuwsblad.nl
.
Veel meer informatie is te vinden op de website van de gedichtendag http://www.gedichtendag.com/
.
ZICHTBAAR ALLEEN 