Rimas Dissolutas

Provençaalse troubadourzang

.

Er bestaan vele (vaste) versvormen, ik beschreef er in het verleden al meerdere. Vandaag aandacht voor de Rimas Dissolutas. Hoewel Rimas Dissolutas (ook wel de coblas unisontantis genoemd) doet denken aan iets uit de Romeinse tijd, komt deze versvorm voor in de Provençaalse troubadourzang.

Het bestaat uit een vrij aantal vierregelige strofen, allemaal met dezelfde rijmklank ABCD en afgesloten door een tweeregelig envoi, CD. Het metrum is vrij. Volgens sommige bronnen mogen de coupletten ook 5- of zelfs 6-regelig zijn, waarbij het envoi dan uit drie regels bestaat.

Met deze gedichten werden vroeger tenzon’s (of tenson’s wat ‘lovers debat’ betekent) georganiseerd door troubadours, een competitie in het maken van deze rijmen. Tenzon’s zijn een soort van verbale sparring op basis van dialoog en discussie.

Een voorbeeld:

.

Gesprek van de dag

 

Wat is dat voor een barre, boze zomer?

’t Is koud, het waait, de regen valt steeds neer.

De camping wordt vroegtijdig reeds verlaten.

De erwtensoep, die pruttelt in de pan.

 

De praat van Rutte kan bepaald niet slomer.

De kamer corrigeert hem keer op keer.

Toch schenkt dit Nederland geringe bate:

We zijn voorlopig niet af van die man.

 

Ik ben misschien een hoogst naïeve dromer:

Ik koppel zo maar politiek en weer,

Want beide zijn het issues om te haten

En beide komen nooit meer boven Jan.

 

De politiek, het weer in ruime mate,

Gesprekstof biedt het, maar nu nog een plan!

.

Versvormen

Van hexaduade tot villanelle

.

In mijn zoektocht naar de uithoeken van de poëzie kwam ik op een website van google terecht met versvormen. Op deze website https://sites.google.com/site/versvormen/home  is een enorm aantal versvormen bijeen gebracht en uitgelegd. Bekende versvormen als de ballade, de limerick en de ollekebolleke staan erbij maar ook voor mij volledig onbekende versvormen als de rimas dissolutas (bekend van de Provençaalse troubadourzang), de Balassi stanza (coupletvorm vernoemd naar de Hongaarse dichter Balint Balassi) en de rupsband (bedacht door Drs. P.).

.

Om een mooi voorbeeld te geven van zo’n onbekende versvorm met een gedicht hieronder een voorbeeld van de Aquariumvorm. Deze door Drs. P. bedachte vorm kent 5 regels, een rijmschema abcdb en in de 4e regel een vierlettergreping woord met klemtoon op de 2e lettergreep.

.

Boekweit

 .

Hij kwam tot ons uit Azië,

Hij groeit op schrale grond,

Hij smaakt ook wel

Betamelijk.

Op bloei volgt oogst terstond.

 .

Hij bracht de Kasha aan de Rus,

Polenta de Romein.

Bij ons smaakt hij

Gemenelijk

Als pannenkoek zeer fijn.

 .

Daarnaast is hij volstrekt geschikt

Als hypertensie-kruid;

Voorkomt wellicht

Spataderkous,

Bevordert gladde huid.

 .

Hij minimeert gevolgen

Van straling door atoom.

Mij trekt meer de

Verruk’lijkheid

Van blini’s met veel room!

.