Papa Says It Won’t Hurt Us

De allereerste readymade

.

“Wat is het verschil tussen een ketchup label, en een gedicht?” Dat is wat dichter Ivor Unsk zich in 1915 afvroeg. De Russische immigrant Unsk, een  onbekende dichter en drinkgezel van Marcel Duchamp,  was degene die de oorspronkelijke readymade bedacht.

Toch werd deze vorm van readymade poëzie destijds niet geaccepteerd door de literaire wereld. Hoe fanatiek en luidruchtig en met argumenten, Unsk deze nieuwe vorm van poëzie ook verdedigde. De ondertekening van een gedicht door de dichter, de plaatsing in een literair tijdschrift, de bijbehorende aandacht van de lezer, dat maakt dat de de poëzie zich nestelt in de geest.

“Reclames voor schoensmeer, sigaretten, of revolvers zijn een naadloze weerspiegeling van de industriële massaproductie en moderniteit bevat een alledaagse waarheid die de dichter, gebogen over zijn typemachine, nooit kan benaderen. De titel van een gedicht kan niet concurreren met een krantenkop in de aandacht van de geest van de moderne mens.” Zo stelde Ivor Unsk in 1915.

Hoewel Marcel Duchamps beroemd werd met zijn readymade kunst kun je stellen dat Unsk in feite de grondlegger was van deze vorm van kunst (en dus ook poëzie). Toen het gedicht ‘Papa says it won’t hurt us’ werd gepubliceerd in ‘The Southwest Review’ werd het met de grond gelijk gemaakt door de critici.

De ironie wil dat Unsk in 1916 werd dood geschoten door een Iver Johnson revolver na een mislukte inbraak (hij had gok- en drankschulden) waardoor dit het enige gedicht is dat er van Unsk bekend is.

Hieronder de oorspronkelijke advertentie van Iver Johnson revolvers en de readymade die Unsk daarvan maakte.

.

Op de dag (vandaag) dat in de Volkskrant een heel artikel verschijnt over het porceleinen urinoir van Marcel Duchamps (en waar dat ding gebleven is) post ik dit stuk (dat ik begin van deze week al schreef (toeval bestaat niet). Hoewel het oorspronkelijke Amerikaanse artikel heel echt leek, blijkt dit een geval van  ‘alternative facts’, of een hoax. De auteur van dit artikel over Ivor Unsk blijkt Eric Kuns en het is dus allemaal bedacht. Desalniettemin vind ik het een mooi (bedacht) verhaal en als readymade zeker niet slecht!

Advertenties

Poëziekunst

Evy van Eynde

.

Op 15 juli 2013 schreef ik een recensie over de dichtbundel ‘Wanneer kom je buiten spelen?’ van Evy van Eynde. Vorig jaar vroeg ik haar voor een voordracht op het Zomerpodium van Ongehoord! waar ze een prachtige voordracht gaf van haar gedichten.

En nu heeft Evy, veelzijdig als ze is, zich geworpen op ‘Newsflashpoems’. Een soort kunstzinnig vormgegeven readymades die lijken te bestaan uit uitgeknipte woorden uit allerlei media en die zij opnieuw heeft gerangschikt tot een newsflash poem. Een nieuwsflits gedicht.

Alleen door de vorm al bevallen ze me zeer maar ook inhoudelijk kunnen ze me bekoren. Evy heeft een nieuwe dimensie toegevoegd aan haar toch al rijke status als dichter/schrijver/artiest.

Hier een voorbeeld getiteld ‘newsflash poem III’

.

Kijk voor meer voorbeelden op haar website https://evyvaneynde.wordpress.com/

Life is a killer

Recensie

.

Derrel Niemeijer is een eigen uitgeverijtje begonnen en met ‘Life is a killer’ debuteert hij met zijn uitgeverij MeerPeper gelijk maar met een icoon uit de beatgeneration William S. Burroughs II of W.S.B. zoals op de cover staat te lezen.

William S. Burroughs (1914 – 1997) werd in 1959 beroemd door de uitgave van de roman ‘Naked Lunch’, een boek met een innovatieve, deconstructivistische structuur waarin hij harde maatschappijkritiek levert, met drugsverslaving en homoseksualiteit als metaforen. Tevens is het een kroniek van zijn eigen ervaringen met homoseksualiteit, het gebruik en afkicken van drugs. Hij maakte in dit boek onder meer gebruik van elementen uit genres als hard-boiled, sciencefiction en porno. Ook zijn enige gedeelten geschreven als satire op wetenschappelijke traktaten. (bron: Wikipedia).

In ‘Life is a killer’ complete poetry,  heeft Derrel met toestemming van de erven Burroughs het poëtische werk van W.S.B. bijeengebracht. Dit poëtische werk is een zeer klein gedeelte van wat hij heeft geschreven en er zullen mensen zijn die ook dit werk niet als poëzie zien.

Burroughs past hier namelijk steeds de cut-up techniek toe, waarbij hij letterlijk tekst verknipt en op een andere manier weer samenvoegt. Hierdoor ontstaan zeer bevreemdende en onsamenhangende teksten. In feite maakt Burroughs ready mades. Met name in de eerste ‘gedichten’ uit 1959 worden allerlei medische stukken verknipt over kanker, polio en dierenziekten. In latere stukken maakt Burroughs ook gebruik van proza van Stalin en gedichten van Rimbaud. Pas in de gedichten van na 1962 komt er enige samenhang in zijn teksten die ook voor de (geoefende) lezer begrijpelijker zijn. In de laatste twee gedichten ‘Pistol Poem No. 2’ en ‘Pistol Poem No. 3’ herkende ik een stijl die ik eerder bij andere post moderne dichters las.

In de bundel (geheel in het Engels) maakt Derrel gebruik van de interpunctie, de opmaak en het invoegen van lege bladzijden helemaal in de stijl van zijn grote held (die dit ook deed). Hoewel ik nog steeds niet kan wennen aan een gecentreerd Forword en Index, begrijp ik de keuze hiervoor.

Als pamflettistische bundel is dit dan ook een zeer geslaagd debuut van MeerPeper. Als je, zoals ik, graag de (rafel)randen van de poëzie opzoekt mag de cut-up techniek en de “geconcentreerde gekte” zoals ik het dan maar noem, van William S. Burroughs niet ontbreken.

De totale oplage van dit werkje bestaat uit maar 25 stuks maar ik weet zeker dat de liefhebbers van het werk van William S. Burroughs en/of van de beatgeneration deze uitgave graag zullen aanschaffen.

Uit deze uitgave het gedicht “People are some bath tub” uit 1959.

.

“PEOPLE ARE SOME BATH TUB”

,

“people are some bath tub.”

for new cancer holes

Ma viruses

made the night for She Ovation

Dish Soprano

separated by long peee

another mystery

other kill cells and future

agent at work

new cancer hole

These individuals are marked foe

They are of malignancy the link

The usual procedure

seperated by a long Pee

eventual program

known as COOL

virus graphed

Time.

OURS?

THAT?

.

Kunst in readymades

Nogmaals stiftgedichten

.

Ik dacht, na een aantal maal al over stiftgedichten te hebben geschreven, dat dit onderwerp wel behandeld was. Toch kom ik steeds weer nieuwe en mooiere vormen tegen. Wordt het ‘traditionele’ stiftgedicht vervaardigd met een dikke stift of pen waarmee je alle woorden uit een tekst wegstift die je niet wil gebruiken, in deze kunstzinnige vorm van stiftgedichten gebeurd dat net even anders.

Hier worden niet alle woorden weggestreept die je niet wilt gebruiken, hier worden de woorden die je wel wil gebruiken gehighlight. Op deze manier is de verschijningsvorm kunstzinnig en de inhoud ook. Hier een aantal voorbeelden van bijzondere readymade stiftgedichten.

.

Met dank aan Suzenart.blogspot.com, postertext.com en mistressofquills.wordpress.com

Dada poëzie

Tristan Tzara

.

In de twintiger jaren van de vorige eeuw werd door Tristan Tzara, één van de stichters van de Dada beweging, een ‘recept’ geschreven voor het maken van een Dada gedicht.

Tristan Tzara (1896 – 1963) werd als Sami Rosenstock geboren in Roemenië en was was een dichter, essayist en performanceartiest die het grootste deel van zijn leven in Frankrijk leefde. Hij begon Dada toen hij in de Eerste Wereldoorlog, samen met Hugo Ball, naar Zürich vluchtte. De eerste voorstellingen vonden daar plaats, in Cabaret Voltaire. In 1919 vestigde hij zich in Parijs waar hij na drie jaar, als Dada ophoudt te bestaan (in 1921), bij de literaire voorloper van de surrealisten terechtkomt.

Zijn ‘recept’ voor het maken van een gedicht in Dada stijl is even simpel als inventief. Je zou het de eerste vorm van een readymade kunnen noemen.

Dada gedicht van Hugo Ball

Nieuwe vorm van visuele poëzie

Ronald Wagenaar

.

Mijn collega, mediacoach Ronald Wagenaar, heeft het licht gezien. Nam hij al eerder het stiftgedicht op in zijn werk als mediacoach bij een school voor voortgezet onderwijs, nu heeft hij zelf een nieuwe vorm van visuele poëzie bedacht. Er is nog geen naam voor maar ik zit te denken aan ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.

Wat hij doet is op internet zoeken naar plaatjes van woorden (maar ook zonder woorden) en deze zet hij in een ‘Boter, kaas en eieren’ vorm in elkaar maar zo dat er een korte tekst of gedichtje zo je wilt, ontstaat.

Ik vind het een bijzonder creatieve manier van werken met mediawijsheid en daarbij de link naar poëzie. Hieronder de moeder aller ‘Boter, kaas en eieren’, ‘de negen’of ‘Plaatjespoëzie’.

.

 

A billion wicked thoughts

Accidental poetry

.

Poëzie ontstaat soms op de meest onverwachte manieren. Hier een staaltje toevallige poëzie (accidental poetry) of wat het eigenlijk is, een ready-made. Twee jonge neurowetenschappers, Ogi Ogas en Sai Gaddam, hebben een revolutie ontketend in de wetenschappelijke studie van seksuele aantrekkingskracht. Alfred Kinsey was ooit de eerste in de jaren vijftig van de vorige eeuw die onderzoek deed naar het seksuele gedrag van 18.000 blanke middenklassers. Wat Gaddam en Ogas hebben gedaan is het gedrag van meer dan 100 miljoen mannen en vrouwen van over de hele wereld bestuderen. Zij deden dit met behulp van het Internet. Hun bevindingen staan in het boek ‘A billion wicked thoughts’.

Tijdens hun onderzoek kwamen ze soms bijzondere dingen tegen zoals deze zoekgeschiedenis van AOL gebruiker 2.027.068. Dit leest als een readymade gedicht.

.

Aantekeningen als readymade

Aantekeningenpoëzie

.

In de Volkskrant van vrijdag 13 september stond in de rubriek De Recensiekoning een stukje over aantekeningenpoëzie. Nu heb ik op dit blog al vaker over readymades geschreven. Pas nog over stiftgedichten maar eerder ook over Google raedymades bijvoorbeeld. Dit is een nieuwe variant.

Hoe werkt het?

Mensen die met aantekeningenboekjes werken (en dat zijn er een heleboel) of in hun telefoon onder notities van alles noteren beschikken over een arsenaal aan aantekeningen van soms maar een paar woorden of zinnen. Vaak heb je geen idee meer waarom je het ooit hebt opgeschreven of waar het over gaat. Die aantekeningen gebruik je om een readymade van aantekeningen te maken.

Voor beeld uit de krant:

.

Het inzicht van H.

.

Over het mailtje

weet ik nog wanneer je

voor het eerst

een bord vol oesters

tropenroosters

afbraaktheorieën en cafés

niks werkt meer

.

Uiteraard heb ik zelf ook een poging gedaan met mijn notities.

.

Ylvis clips

.

Control enter

harde nieuwe pagina

schaakbord op een tafel

 

in thema’s werken die in de

community leven

 

leuk is goed

als het om het leveren

van een inspanning gaat

 

vandaag is weer geen dag

.

1000ste bericht!

Sinds 1 oktober 2007

.

Dit is het duizendste blogbericht dat ik plaats. Op 1 oktober 2007 begon ik op web-log.nl dit blog naar aanleiding van de (toen nog) voorgenomen publicatie van mijn eerste bundel Zichtbaar alleen. dat is ook de reden dat dit blog nog altijd die naam draagt.

Vanaf 28 september ben ik actief op wordpress nadat web-log het bijltje erbij neer leek te leggen. Op 29 augustus 2012 (nog geen jaar geleden) publiceerde ik mijn 700ste blog bericht. Vanaf dat moment nam ik me voor om elke dag iets te publiceren. Er kwamen categorieën bij (sommige op voorstel van lezers zoals dichter in verzet) en mijn kijk op poëzie werd breder en breder.

Nog steeds schrijf ik over mijn eigen poëzie, post ik mijn eigen gedichten en schrijf ik over mijn activiteiten op poëziegebied maar in toenemende mate schrijf ik in algemene zin over poëzie en dan het liefst over, wat ik de rafelranden van de poëzie noem.

Hierdoor ben ik al op de meest bijzondere initiatieven en uitingen op het gebied van poëzie (en kunst) gestuit. Ik bemerk ook een toenemende interesse in mijn blog en dat motiveert me nog meer om te blijven schrijven over poëzie, elke dag weer.

Speciaal voor deze 1000ste blogpost heb ik een gedicht geschreven, gebruik makend van de readymade of google poetry technieken waarover ik al vaker schreef.

Wie mij kan vertellen hoe ik dit gedicht heb geconstrueerd maakt kans op gratis toezending van één van mijn bundels!

.

Duizend

.

Of het nou zonnen zijn of calorieën

een gelijknamig rijk of bommen en granaten

duizend laat mij niet meer los

 .

duizend redenen of manieren hoe

te sterven, duizend vragen en niet

te vergeten de duizend plekken

 .

die je gezien moet hebben, met duizend

geweldige dingen, zoals duizend bochten in

de Eifel en duizend toffe mensen

 .

duizend keer sterker dan duizend kilo,  liter

MB, Newton of ounce gold en hits natuurlijk

op Youtube en duizend Facebook likes

 .

voor mij tellen nu vooral de duizend ideeën

die ik had en die gaan komen, de duizend keer

dat ik hoop te verrassen en je laat glimlachen

.

Wil je dit gedicht beluisteren via mijn Youtube kanaal? Kijk dan hier:

 

 

Readymades

Gevonden poëzie

.

Al eerder schreef ik hier over een vorm van readymades of gevonden poëzie, namelijk de flarf. Maar er zijn meer vormen van readymades of gevonden poëzie. Waar de Flarf volledig at random woorden en stukjes zinnen bij elkaar plaats kan een readymade ook op een andere manier ontstaan.

De definitie van gevonden poëzie:

Gevonden poëzie is een vorm van poëzie die ontstaat als van de schoonheid van bepaalde, meestal gesproken woorden, zinnen en soms hele alinea’s wordt onderkend dat ze de eigenlijke boodschap overstijgt, waarna de oorspronkelijke taaluiting zo wordt vormgegeven dat ze op een gedicht lijkt. Anders geformuleerd, gevonden poëzie is het vermogen dichterlijke schoonheid te zien waar de maker het niet zag. De auteurs intentie wordt hier dus, zoals in zoveel recente literatuur, beschouwd als niet ter zake. Gevonden poëzie is het literaire equivalent van wat in de beeldende kunsten een “readymade” wordt genoemd.

.

Het klassieke voorbeeld van een readymade of gevonden poëzie is dat van Hart Seely, een Amerikaanse internetjournalist. Hij schreef de letterlijke weergave van Donald Rumsfeld tijdens een persconferentie in 2002 op en wat bleek? Een readymade was born. Seely publiceerde de uitspraak onder de titel The unknown als gedicht.

.

The unknown

.

As we know,

There are known knowns.

There are things we know we know.

.

We also know

There are known unknowns.

That is to say

We know there are some things

We do not know.

.

But there are also unknown unknowns,

The ones we don’t know

We don’t know.

.

.

Een Nederlands voorbeeld gepubliceerd op Dumpert.nl is de tekst van Jack van Gelder uitgesproken tijdens het verslag van de wedstrijd tegen Uruguay. Klik de afbeelding aan voor een vergroting van de tekst.

.