Anadroom

Rosalie Hirs

.

Toen ik hoorde dat het televisieprogramma ‘Man bijt hond’ weer terug komt op de televisie (bij SBS 6) en wel met dezelfde bekende stem van Michael Abspoel, moest ik terug denken aan een prachtige middag in de Jacobustuin in Rotterdam, aan het Zomerpodium van Ongehoord! van 2014. Michael Abspoel en dichter Peter WJ Brouwer, die een programma over Jacques Brel verzorgden.

Maar ik moest ook aan het gedicht van Rozalie Hirs denken getiteld ‘Man bites dog” uit haar bundel ‘Locus’ uit 1998. Omdat ik dit gedicht al eerder plaatste https://woutervanheiningen.wordpress.com/2019/07/12/man-bijt-hond/ heb ik dit keer voor een ander gedicht van haar hand gekozen te weten het gedicht ‘Anadroom’.

.

Anadroom

.

Ongeacht het geslacht van de vis,

draagt de vis het mysterie van een inwendig

[voortplantingsorgaan.

Een kut zogezegd.

.

Waar is het paaibed?

In de spiegel van de gade,

in koele omhelzing van glibberige schubben –

het goed valt op de grond.

Zaad is melkstof –

kroon op drilmassa.

En het vleesgeworden kind

is vis – met gevulde kuilen

in ondiep water is de doodsangst van de school

tijdelijk uitgeschakeld.

,

 

 

Programma

Bastiaan van Heijningen

.

De tot voor kort mij volledig onbekende dichter Bastiaan van Heijningen (soms ook geschreven als Heyningen en nee, geen familie) werd in 1865 geboren in Dubbeldam. Op 8 jarige leeftijd verhuisde hij met zus en ouders naar Rotterdam. Rond zijn 20ste studeert hij aan de Poly-technische school te Delft. In Rotterdam treft hem een zware verkoudheid en hij keert terug naar zijn (inmiddels in Amsterdam wonende) ouders. Hij lijdt aan hevige pijn in zijn zij en heeft een hardnekkige hoest. Gevaarlijk lijkt dit aanvankelijk niet, maar na een bloedspuwing  – hij is dan eenentwintig jaar oud- ziet de situatie er nogal hopeloos uit. De ene bloedspuwing volgt op de andere.

Ondanks of misschien dankzij zijn ziekte kan Bastiaan toegeven aan zijn literaire aspiraties. Hij maakt studie van het Italiaans en van de Engelse letteren, vertaalt en schrijft poëzie. In deze laatste jaren van zijn leven ziet hij zijn gedichten en vertalingen in tijdschriften gepubliceerd. Mede hierdoor maakt hij zich literaire vrienden. Nadat zijn zus sterft in augustus van dat jaar (1889) aan de vliegende tering moet hij opnieuw hevig bloed opspugen. Dit ziekbed komt hij niet meer te boven en op de avond nadat zijn eerste gedichten gebundeld zijn in de bundel ‘Gedichten’ sterft ook hij op 24 jarige leeftijd.

Hoewel zijn werk verschillend beoordeeld wordt is er zeker waardering onder critici. Meer dan een euw na zijn dood wordt er van hem een gedicht opgenomen in de bundel ‘Dichten over dichten’ uit 1994 getiteld ‘Programma’.

.

Programma

.

‘k Beschrijf u niet den boedel der natuur;

Ik tel u niet, mocht ik van rozen spreken,

De blaadjes vóor; gewaag ik van een muur,

Wacht niet, dat ik u het stenental bereken.

.

‘k Tracht den graceur niet naar de kroon te steken;

En haar gelijm, gelik, gepoets, geschuur;

Maar ‘k troost mij lichtlijk over die gebreken.

Ik heb wat gal, wat hoogheid en wat vuur.

.

Mijn zang is vol vertwijfeling en toren,

Er in gestort uit overvloeiend hart,

Vrij schuw dit boekje, wie niets hards kon hooren.

.

O, kon ik zuivrer, liefelijker zingen!

Maar uit den gorgel, dichtgeschroefd door smart,

Zijn eenmaal weeker klanken niet te wringen.

.

Met dank aan Paulien van den Andel, 2010  http://bastiaanvanheijningen.webklik.nl

 

Piet Paaltjens

150 jaar Snikken en Grimlachjes

.

150 jaar geleden werd de dichtbundel ‘Snikken en Grimlachjes’ van Piet Paaltjens uitgegeven bij Drukkerij en boekhandel Roelants in Schiedam. Piet Paaltjens is het alter ego van de melancholische dichter en predikant François HaverSchmidt (1835-1894). De Bibliotheek Schiedam en haar partners hebben dit jubileum aangepakt om de schrijver dertien dagen lang te eren met allerlei uitingen binnen een  festivalprogramma. Van het onthullen van het muurgedicht en het voorlezen van gedichten op zijn graf tot een wandeling in de stad en lezingen in zijn voormalig woonhuis en de drukkerij waar de bundel werd uitgebracht. Hoogtepunt van het festival is de samenwerking met platenlabel Excelsior Recordings. Bekende Nederlandse artiesten, waaronder The Kik, Aafke Romeijn en Freek de Jonge, hebben in Schiedam een CD opgenomen met gedichten van Piet Paaltjens.

Het programma rond de viering van 150 jaar ‘Snikken en Grimlachjes’ loopt van 20 oktober tot 1 november in Schiedam. Voor een uitgebreid programmaoverzicht kun je terecht op https://ppp.debibliotheekschiedam.nl

Om aan te sluiten bij dit mooie project van de bibliotheek Schiedam, mijn zeer gewaardeerde collega Theo en partners uit Schiedam, plaats ik graag een liefdesgedicht van Piet Paaltjens getiteld ‘Aan Rika’.

.

Aan Rika

.

Slechts éénmaal heb ik u gezien. Gij waart
Gezeten in een sneltrein, die de trein
Waar ik mee reed, passeerde in volle vaart.
De kennismaking kon niet korter zijn.

En toch, zij duurde lang genoeg om mij,
Het eindloos levenspad met fletse lach
Te doen vervolgen. Ach! geen enkel blij
Glimlachje liet ik meer, sinds ik u zag.

Waarom hebt gij van dat blonde haar,
Daar de englen aan te kennen zijn? En dan,
Waarom blauwe ogen, wonderdiep en klaar?
Gij wist toch, dat ik daar niet tegen kan!

En waarom mij dan zo voorbijgesneld,
En niet, als ’t weerlicht, ’t rijtuig opgerukt,
En om mijn hals uw armen vastgekneld,
En op mijn mond uw lippen vastgedrukt?

Gij vreesdet mooglijk voor een spoorwegramp?
Maar, Rika, wat kon zaalger voor mij zijn,
Dan, onder hels geratel en gestamp,
Met u verplet te worden door één trein?

.

Ik hou van mij

Harrie Jekkers

.

Toen in 1982 de (toen nog) LP van het Klein Orkest ‘Het leed versierd’ uit kwam en mijn eerste kennismaking met Harrie Jekkers een feit was, was ik al zeer onder de indruk van de teksten en taal van Haagse Harrie. Samen met Koos Meinders die daarna heel succesvol werd met het schrijven van jeugdboeken, was hij verantwoordelijk voor een klassieker uit de Nederlandstalige popmuziek namelijk ‘Laat mij maar alleen’. Harrie Jekkers werd vervolgens bekend door zijn romans, cabaretprogramma’s en musicals. De meeste mensen zullen hem kennen van de singles ‘Koos Werkeloos’, ‘Oh, oh Den Haag’ en ‘Over de muur’ of van de CD’s met kinderliedjes die hij ook maakte.

Er is dus een hele ruime keuze van liedjes en teksten waar ik uit kon putten toen ik bedacht dat ik iets van Jekkers wilde plaatsen. Uiteindelijk heb ik gekozen voor een wat minder bekend lied van de CD ‘Mijn Ikken’ uit 1997 getiteld ‘Ik hou van mij’ omdat in dit lied heel mooi de vrolijke en humoristische kant van Harrie Jekkers wordt vermengd met zijn serieuzere kant.

.

Ik hou van mij

.

Ik hou van mij hoor je nooit zingen
Ik hou van mij wordt nooit gezegd
Maar ik hou van mij ga ik toch zingen
Want ik hou van mij, van mij alleen en ik meen het echt.

Ik hou van mij, want ik ben te vertrouwen
Ik hou van mij, van mij kan ik op aan
Ik hou van mij, op mij kan ik tenminste bouwen
Ik hou van mij en ik laat mij nooit meer gaan.

Ik blijf bij mij en niet voor even
Ik blijf bij mij voor eeuwig en altijd
Ben zelfs bereid mijn leven voor mezelf te geven
Ik blijf bij mij totdat de dood mij scheidt.

Ik hou van jou zeg ik soms ook wel
Ik hou van jou, schat en ik meen het echt
Maar ‘ik hou van jou’ zeg ik alleen maar voor de spiegel
Zo komt ‘ik hou van jou’ weer bij mezelf terecht.

Ik hou van mij, van mij, van mij en van geen ander
Want ik ben verreweg de leukste die ik ken.
Ik hoef mezelf zo nodig ook voor mij niet te veranderen
Ik blijf bij mij mezelf, gewoon zoals ik ben.

Want ik hou van jou betekent meestal
Schat hier heb je mijn problemen, los maar op;
Leef in een hel en verwacht van jou de hemel.
Je geeft de hel weg, dank je wel zeg, rot lekker op.

Want houwen van een ander
Dat heb jij alleen maar nodig
Omdat je niet genoeg kan houden van jezelf.
Hou van jou joh, maak de ander overbodig.
Ware liefde, geloof me, begint altijd bij jezelf.

Want ik hou van jou is niet de sleutel tot de ander
Maar: ik hou van mij, al klinkt het bot en slecht.
Want wie van zichzelf houdt,
Die geeft pas echt iets kostbaars
Als-ie ik hou van je tegen een ander zegt.

.

Jubileumeditie Ongehoord!

Zomerpodium

.

Stichting Ongehoord! waar ik sinds 5 jaar aan verbonden ben als secretaris/penningmeester bestaat dit jaar 5 jaar. Ongehoord! Rotterdam bestaat 10 jaar en de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd beleeft dit jaar haar 5e editie. Een jubileumjaar kortom.

Hoewel we een stichting zijn met zeer beperkte middelen, we kunnen onze podia en gedichtenwedstrijd organiseren dankzij fondsen als Volkskracht, Elise Mathilde, STOER en de gemeente Rotterdam, wilde we toch, op bescheiden wijze, stil staan bij dit jubileum.

En hoe kunnen we dat beter doen dan een mooi inhoudelijk sterk podium te organiseren op de fijnste plek in Rotterdam namelijk de Jacobustuin. Ieder jaar is het Zomerpodium in de Jacobustuin een feest en dit jaar hebben we een prachtige line up van dichters.

Want wie komen er?

• Else Kemps (winnaar Turing poëziewedstrijd en 3FM dichter bij Giel in de ochtend)
• Lotte Dodion (uit Vlaanderen waar ze de wereld stormachtig aan het veroveren is met haar debuutbundel Kanonnenvlees)
• Alja Spaan (winnaar Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015 en tweede prijswinnaar Turing Poëziewedstrijd)
• Edwin de Voigt, dichter en in 2015 presentator van de uitreiking van de Gedichtenwedstrijd van Ongehoord!)
• Irene Siekman (dichter en drijvende kracht achter de Poëziebus)
• Marco Martens (dichter, rapper en hij komt met zijn muzikanten, zij verzorgen de muziek deze middag met stukken van hun laatste cd ‘Ieder huis is uit vertrekken gebouwd’.

Natuurlijk is er koffie en thee, zijn er drankjes en verzorgen wij van Ongehoord! het (gratis) eten.

De tuin (Jacobusstraat 105 in hartje Rotterdam) gaat om 12 uur open, het programma begint om 14.00 uur en duurt tot ca. 17.00 uur. Natuurlijk is de toegang gratis.

Als kleine proeve alvast een gedicht van Edwin de Voigt uit de bundel die hij samen schreef met Menno Smit ‘The body mass index / Voigt moisturizer’ uit 2011 getiteld ‘Pizza guerrillas’.

.

Pizza Guerrillas

.

ze gaan hard

met spoed zonder groente

vouwen dozen snel

aan de lopende band

rijden met die brommer

napoli, vegetariana, vesuvio’s

highway to hell

fuck de artisjok van Hillegersberg omhoog

en geen champignons in Charlois

weinig fooi in Kralingen

extra topping voor hen die wel gaven

in Crooswijk, Overschie en Delfshaven

.

 

Eerste podium Ongehoord! in 2012

Zondag 29 januari

Op 29 januari organiseert de stichting Ongehoord! haar eerste poëziepodium van 2012 in de centrale bibliotheek van Rotterdam. Aanvang 14.00 uur, in de glazen zaal op de eerste verdieping. Toegang: gratis.

Op het programma staan onder meer:

Dichters: Irene Wiersma (via Meander), Alexander Franken, Edwin de Voigt en Menno Smit

Muziek: Dwaalgast

Meer informatie over het podium, het programma en de stichting op www.stichtingongehoord.com