Site-archief
De kreeft op de telefoon
With a Poet’s Eye
.
De gemiddelde tijd die een bezoeker aan een kunstgallery besteed aan het kijken naar een kunstwerk is gemiddeld minder dan een minuut. In 1985 wilde de Tate Gallery in Londen daar iets aan doen. Het idee was om een aantal activiteiten en events te organiseren waarbij poëzie aan kunstwerken (van de Tate Gallery) werden gelinkt.
Zo organiseerde men een nationale poëziecompetitie voor kinderen en volwassenen, een serie lunchvoordrachten door dichters en poëzieworkshops voor kinderen en volwassenen. Daarnaast vroeg men een aantal gerenommeerde Engelse dichters gedichten te schrijven bij kunst uit de Tate Gallery.
Dit resulteerde in 1986 tot de publicatie van de prachtige bundel ‘With a Poet’s Eye’ A Tate Gallery Anthology. De gedichten die in opdracht waren gemaakt werden samen met de beste gedichten uit de poëziewedstrijd voor kinderen en volwassenen gebundeld en in de bundel samengebracht met afbeeldingen van de kunstwerken waarbij ze gemaakt waren.
Deze bundel is dus om meerdere redenen een pareltje. Uit de bundel koos ik voor het gedicht van Eleanor Snow bij het kunstwerk ‘Lobster Telephone’ van Salvador Dali (1904-1989) uit 1938. Eleanor Snow (1979) was 6 jaar oud toen ze het gedicht ‘The Lobster on the Telephone’ schreef. Haar gedicht kan zich in absurditeit meten met het kunstwerk van Dali.
.
The Lobster on the Telephone
.
I saw a lobster
Yellowish and orangish
Sitting on a telephone.
And I said
‘Does your mummy know you are here
You naughty lobster?
Did she say yes?
The lobster curled his legs
Tiredly and crossly.
.
Twist
Dave Bouw en Nynke van der Beek
.
De gedichtenwedstrijd van poëziestichting Ongehoord! had dit jaar als thema ‘Twist’. De jury had naar aanleiding van de inzendingen nog een aantal opmerkingen en bevindingen. Hieronder kun je het juryrapport lezen. Het thema van dit jaar was ‘twist’. Dat dit tot verschillende interpretaties heeft geleid van dichters was erg leuk om te zien. Dat heeft de jury ook opgemerkt. Om te laten zien hoe dichters met dit thema omgaan plaats ik hier graag de gedichten van top 30 dichters Dave Bouw en Nynke van der Beek.
.
Juryrapport
Voor de editie van de Ongehoord Gedichtenwedstrijd 2022 zijn in totaal 146
gedichten ingezonden. Daarvan belandden 31 gedichten op de shortlist die wij
hebben beoordeeld. Het viel ons als jury op dat het thema Twist door de deelnemers
op veel verschillende manieren is uitgewerkt, waarbij taalplezier duidelijk de
hoofdtoon voerde. Vaak werd een humoristische twist toegepast, of was er sprake
van een nieuwsgierig makende, prikkelende opbouw. De meerduidigheid leidde bij
sommige gedichten tot raadselachtigheid, wat soms prettig was en soms
onbevredigend.
Met blijdschap stelden we vast dat er ook slam-gedichten in de shortlist zaten. Bij het
jureren hebben we natuurlijk gelet op de toepassing van klank, (binnen/eind)rijm en
metrum, wat overigens niet doorslaggevend was voor de selectie in de top 3 of 15.
Het afbreken van regels, het effectief gebruik maken van het stijlfiguur enjambement,
en vooral het schrijven van een goede slotregel bleek in de selectie een
onderscheidend element. Een goed advies van deze jury aan alle dichters: besteed
extra aandacht aan je slotregel: kun je die missen? Laat hem dan weg. Vaak wordt
een gedicht er alleen maar sterker door. Regelmatig was de overbodige slotregel
voor de jury een reden om een gedicht niet voor de top 3 of top 15 te selecteren.
Andere keren was een gedicht te clichématig of was juist ál te veel gezochte
‘woordspelerigheid’ er de oorzaak van dat de eindstreep niet werd behaald.
Wat ons als jury vooral verrast heeft is de enorme verscheidenheid in de uitwerking
van het thema en de vorm van de gedichten. De kwaliteit was over het algemeen
hoog. Hier en daar had een kleine aanpassing een gedicht nog beter gemaakt, een
extra redactierondje had dan uitkomst geboden.
We zagen veel creativiteit en plezier in het spel met de taal. De selectie van de 15
kanshebbers en daaruit de 3 winnende gedichten was niet gemakkelijk, maar het is
gelukt.
Ontmoeting (Dave Bouw)
.
stof is uit de lucht geregend
het licht is om te snijden
scherp sta je afgetekend
in het tegenlicht
.
je nadert langzaam, langzaam
als het longshot uit de trage film
die in mijn herinnering huist
.
de achteloze begroeting die ik wilde spelen
valt in scherven voor mijn voeten op de grond
stof dwarrelt op en plotseling
gaat het snel
.
Boom (Nynke van der Beek)
.
ik zie van wie jij bent zo goed als niks
geen stokoud wortelstelsel schimmeldraden
of vatenwerk ik hoor niet eens je adem
jij in elkaar gewikkeld organisme
.
ik raak je ruige bast aan want ik mis
verbinding voordat wij hier waren
was jij er al en jij weet dat de aarde
zo’n warme glimlachende moeder is
.
met grote dorst ik kan je blijven strelen
tot bloedens toe of beter achteruit
gaan lopen want ik wil je blijven zien
.
kan met mijn eigen draden woorden delen
vertellen over scheuren in je huid
over het helen van je moeder vriend
.
3e prijs gedichtenwedstrijd poëzie stichting Ongehoord!
Monica Boschman
.
De 3e prijs in de gedichtenwedstrijd van poëzie stichting Ongehoord! met als thema ‘Twist’ is gewonnen door Monica Boschman met het gedicht ‘Narratief’. De jury schreef over haar gedicht:
.
De dichter spreekt de lezer aan met de intrigerende beginregel ‘Je moet een verhaal hebben
of het maken.’ De boodschap is duidelijk: schrijf je eigen verhaal.
Het is een knap en rijk gedicht, mede door de verwijzingen naar de klassieke oudheid,
waardoor de lezer zich allerlei vragen gaat stellen, zoals wie de ik-figuur is, welke god of
godin redde de centaur die later lesgaf aan Achilles? Was dat Persephone, ook wel bekend
onder de naam Korè?
Aan het einde van het gedicht, wanneer de vele woorden, aansporingen en verwijzingen de
lezer mogelijk te veel zijn geworden, wordt op deze boodschap teruggegrepen:
‘Te veel? Wanneer je het zelf niet doet, schrijft een ander/ het voor je op.’ Waarvan akte, in
de verrassend concrete slotregel:
‘Dan staat op een zakje: korenbloemen, 10 gram, 3 m2.’
De soepele regels, de raadsels die dit gedicht oproept en de gelaagdheid zowel in de
uitwerking van de boodschap, het narratief zelf en de uitgekiende keuze voor woorden die
op een subtiele manier met elkaar rijmen, maken dit geheel tot een meerduidig en
aansprekend gedicht.
De winnaar van de derde prijs van de Ongehoord Gedichtenwedstrijd 2022 is:
Narratief van Monica Boschman.
.
Narratief
.
Je moet een verhaal hebben of het maken. Ik vertel je
dat ik een centaur redde. Nee, ik redde de centaur
die later les gaf aan Achilles. Te weinig?
Ik vertel je meer. Iemand maakte een portret dat leek.
Preciezer: Jan Breughel heeft me talloze keren
vastgelegd op doek. Je ziet het in toonzalen.
.
Liever vertel ik over mijn jeugd. Ik hield van
verstoppertje spelen in het veld. Wie herkent je daar
wanneer je slechts groen bent, ondergroei voor graan?
Ineens staan mensen bij je stil en wijzen – God bewaar me
heb ik leren bidden. Anders trok hun hand me
in één beweging van mijn plaats.
.
Ik heb veel gereisd, naar plekken waar geen mens komt.
Zweefvliegen tussen bijen en vlinders. Thuis ben ik
bij een kleine kapel, de vrouwe en haar mantel.
Mijn verhaal afmaken. Het zaad heb ik gedragen.
Het maakt me tot velen. Winterhard verdragen
van voor de voorouder tot na het nageslacht.
.
Te veel? Wanneer je het zelf niet doet, schrijft een ander
het voor je op. Hoeveel, wanneer en waar.
Dan staat op een zakje: korenbloemen, 10 gram, 3 m2.
.
En dat was kennis, zeg je dan.
Ionica Smeets
.
Eind van vorig jaar werd door de VWN (Vereniging voor Wetenschapsjournalistiek en -communicatie Nederland) een gedichtenwedstrijd uitgeschreven met als thema wetenschap (in de poëzie) omdat de VWN 35 jaar bestond. In de jury van deze wedstrijd zaten naast dichters Anna Enquist en Edward van de Vendel ook wetenschapsjournalisten/redacteuren Marlies ter Voorde en mijn oud collega Ionica Smeets.
Meer dan 700 inzendingen kwamen er binnen en daaruit zijn naast de winnaars ruim 100 gedichten geselecteerd die in de bundel ‘en dat was kennis, zeg je dan’ terecht zijn gekomen. Naast gedichten van deelnemers aan de wedstrijd zijn een aantal gedichten opgenomen van bekende auteurs die het project een warm hart toedroegen. Een kanttekening moet ik wel maken bij de afgedrukte gedichten, er staan erg veel (storende) grammaticale fouten in. Iets wat ik niet verwacht in een uitgave van (wetenschaps-) journalisten.
Een punt achter een zin wordt gevolgd door een hoofdletter in de nieuwe zin, een komma wordt juist niet gevolgd door een hoofdletter, en als er geen punt staat dan komt er ook geen hoofdletter. Drie voorbeelden die in het onderstaande gedicht van Ionica voorkomen. Omdat ik Ionica wat beter ken en omdat ik haar bijdrage toch erg grappig en de moeite waard vind, deel ik hierbij haar gedicht en mijn bijdrage aan deze wedstrijd (die de bundel niet haalde).
.
Wiskunde A
.
Wat een geluk had Pythagoras.
Iedereen denkt dat hij zo bijzonder was.
a kwadraat plus b kwadraat is c kwadraat.
Ja, dát kan ik ook – tweeduizend jaar te laat.
.
Maar ik ben veel te laat geboren
Voor iets simpels met vectoren.
Een nieuw bewijs kost snel zo’n duizend kantjes.
En ik loop liever wat langs de randjes.
.
Och, was ik maar duizend jaar eerder verwekt,
Dan had ik zeker integraal ontdekt.
En dan leerden ze nu zelfs bij wiskunde A
De beroemde stelling van Ionica.
.
Kettingbreuk
Hoe de vorm overheerst in ons denken
daar is enkelvoud of meervoud geen debet
aan. De spraakverwarring breekt pas door
bij degenen die in hun vrije tijd zich wielrenner
wanen. Stampend op de pedalen is een ketting-
breuk geen eenduidige voorstelling van reële
getallen, maar slechts een ergerniswekkend
oponthoud op weg van A naar B, en terug.
.
Doe mee en… wie weet!
Poëziewedstrijd 2022
.
Bij de laatste gedichtenwedstrijd van poëziestichting Ongehoord! in 2020 was Sara De Lodder de winnaar met het gedicht ‘Hoe wij als karretjes in elkaar passen’. De redactie van MUGzine (altijd op zoek naar nieuw talent) zag er alle reden in Sara te vragen voor een bijdrage aan MUGzine #5 . Ook de nummer 2 van deze gedichtenwedstrijd Marie-anne Hermans kreeg een plek in MUGzine.
Alle reden dus om dit jaar mee te doen aan de gedichtenwedstrijd van poëziestichting Ongehoord!. Hier vind je alle gegevens zoals het thema ( Twist), het regelement en de prijzen. Dus twijfel niet langer, spring in de pen, de vulpen, het potlood of beter nog, je pc of laptop en doe mee! En maak kans op een plekje in het leukste en meest eigenwijze minipoëziemagazine van de lage landen.
.
Om alvast in de sfeer te komen hier een gedicht van dezelfde Sara De Lodder getiteld ‘Tot stof’.
.
Tot stof
–
ik zocht een kind, zo eentje die van haar fietsje valt
brult, op je afrent en van je houdt
–
ik hecht geloof aan een kind dat net als van een
hangertje, zo in je handen glijdt
–
niet te vaak, niet te vlug, liever het als een knoopje
losmaken en het vouwen naar je borstkas
–
bind haar longen aan je hart vast, trek haar recht
uit je navel, aan een schoot
–
ontkom je niet, maak met een lapje grond een
midden voor het kind – pas op
–
ze fietst zo van je weg, en in de verte lijkt ze weer
je kind, je houdt van haar
–
al vanaf de eerste keer dat je haar in je handen had
leek ze eeuwig
–
voeten zoeken het open veld: je veegt haar jeugd op
als het laatste restje stof
.
Twist!
Gedichtenwedstrijd 2022
.
Zoals al eerder in een bericht genoemd op mijn blog, organiseert de poëziestichting Ongehoord! alweer voor de 8ste keer in haar bestaan een gedichtenwedstrijd. De voorwaarden om aan deze gedichtenwedstrijd deel te nemen kun je hier vinden. Het thema van de wedstrijd (Twist), de prijzen (een beeldje van kunstenares Lillian Mensing), een juryrapport en je gedicht op de website van poëziestichting Ongehoord! en nu ook de plaats waar de prijsuitreiking zal zijn.
Op zondag 18 september 2022 zal in de Jacobustuin, aan de Jacobusstraat in hartje Rotterdam (5 minuten lopen van het Centraal Station) de prijsuitreiking plaats vinden. De dichters die met hun gedicht op de shortlist komen (30) krijgen een uitnodiging om hun gedicht in deze bijzonder sfeervolle tuin voor te dragen alvorens de jury bekend maakt wie de nummers 3, 2 en 1 zijn. Uiteraard is de tuin dan ook gratis toegankelijk voor iedereen die dit mee wil maken. Er zal naast veel poëzie, muziek zijn en eten en drinken voor de liefhebbers.
Lees ook eens de winnaars van vorige edities op deze website zoals het gedicht dat in 2012 de eerste editie won, toen met als thema de 7 hoofdzonden, van Hervé Deleu getiteld ‘In de ochtendfile’.
Deze gedichtenwedstrijd is ook terug te vinden op de bijzonder informatieve website http://www.schrijvenonline.org
De gedichtenwedstrijd 2022 wordt mede mogelijk gemaakt door de omwonenden van de Jacobustuin en de Stichting Elise Mathilde Fonds.
.
In de ochtendfile
.
na een nacht onrustig
verwordt de tijd tot haar intieme bondgenoot.
Wellustig stuwt vanuit de diepte
de autoverwarming haar jeanspijpen binnen.
Even krult ze de tenen.
Ongegeneerd omklemt ze
de gladde kop van de pookversnelling
en ademt traag.
Haar elegante hand
glijdt ritmisch de verchroomde stang op en neer
terwijl haar voet met de motor speelt
en vibraties jaagt
door haar hele onderlijf.
Ze spiedt in de achteruitkijkspiegel
waarin haar genietende ogen
alléén die van haar ontmoeten.
Nog even duurt het spel
waarvan zij meester is.
Als de file oplost
droogt ook haar onvervuld verlangen.
Kleine vogelgids
Mischa van Huijstee
.
Ik hoorde voor het laatst in 2019 van dichter Mischa van Huijstee toen hij als deelnemende dichter mee ging in de Poëziebus. In 2016 waren we al eens op het zelfde poëziefestival te vinden in Hoogeveen en nog verder terug in 2009, was ik samen met Mischa winnaar van de poëziewedstrijd in Utrecht georganiseerd door de SLAU. De prijs voor het beste gedicht over het Stationsgebied ging naar Mischa en de prijs voor het beste gedicht over Hoog Catharijne ging naar mijn gedicht.
Tot afgelopen week toen hij, net als ik, deelnemend dichter was tijdens De Haarlemse Dichtlijn. Zijn performance was memorabel. Hij droeg een paar gedichten voor uit zijn nieuwste bundel ‘Kleine vogelgids, waarin ook grote vogels een rol spelen’. De titel geeft al een beetje aan wat voor soort poëzie dit is, poëzie met een kleine en een grote lach, verfijnd, subtiel en soms recht voor zijn raap maar altijd grappig genoeg om een glim- of schaterlach te ontlokken aan de lezer.
Ik kocht de bundel van hem voor € 10,- en heb er geen spijt van. Voor hier koos ik het gedicht dat over de Buizerd gaat met een gelijknamige titel.
.
Buizerd
.
terwijl hij rondjes alsmaar rondjes
door de lucht maakt
steeds hoger klimt
zijn blik op de grond gericht
weerklinkt zijn klagende miauw:
‘saaaaaaaaai’
de buizerd heeft weer eens een visionair moment
waarop hij denkt:
verhip er zijn inderdaad nogal veel saaie
bruin gespikkelde vogels op de wereld
precies zoals ik
.
Bruggedichten
Alphen aan den Rijn
.
Stichting de Zoek naar Schittering is verantwoordelijk voor het project Open/Dicht bruggedichten in Rotterdam. Het project is gestart in 2017 door Jiske Foppe en heeft inmiddels drie bruggen over de Schie in Rotterdam voorzien van gedichten van Daniel Dee, Ester Naomi Perquin en Dean Bowen (alle drie voormalig stadsdichters van Rotterdam). Als lid van het comité van aanbeveling van de Zoek naar Schittering ben ik niet alleen zijdelings verbonden maar ook een groot fan van deze vorm van poëzie in de openbare ruimte.
Naast bruggedichten in Rotterdam en Antwerpen is de stichting (Jiske) nu ook gevraagd door de gemeente Alphen aan den Rijn om een bruggedicht te realiseren onder de Alphense Brug een van de bruggen over de Oude Rijn aldaar. De selectie voor een dichter gaat anders dan in Rotterdam. In Alphen aan de Rijn is gekozen voor een gedichtenwedstrijd. Van 9 mei tot en met zondag 5 juni kan iedereen die iets met Alphen aan den Rijn heeft, amateur- of professioneel dichter, een gedicht insturen. Voor de regels en voorwaarden kun je op de website van Khabbaz terecht.
Ik ben voor een klein administratief deel verbonden aan deze wedstrijd en ondersteun dit mooie initiatief van de gemeente Alphen aan de Rijn van harte. Ooit schreef ik een bruggedicht naar aanleiding van een bericht over deze vorm van poëzie in de publiekelijke ruimte. Het is getiteld ‘Onder de brug’.
.
Onder de brug
.
Woorden ter inspiratie voor natgeregende fietsers
opdringerige brommerkoeriers, haastige passanten
stressende automobilisten en geduldige hengelaars
.
platgeslagen tekst, meestal onzichtbaar
alleen de schippers nemen flarden tot zich
in het voorbijgaan, in het half donker
.
pas wanneer er een pas op de plaats moet
worden gemaakt, openbaren zich de zinnen
de poëtische overdenkingen onder de brug
.
minutenlang mag de tekst haar lezers
plezieren en verwonderen, tot na het laatste
schip, waarna zij zich weer tijdenlang verbergt
.
Rob de Vos poëziewedstrijd
Doe mee!
.
De Meander Dichtersprijs die de naam draagt van de geestelijk vader van Meander, Rob de Vos, is weer van start gegaan. Tot 1 oktober 2022 mag je meedoen met één gedicht, geïnspireerd op net thema van dit jaar, namelijk twee kunstwerken van kunstenaar Inge Bak. Laat je inspireren door deze werken of één van de werken die je het meest aanspreekt en laat je fantasie en je poëtische gaven de vrije loop.
De voorwaarden voor deelname zijn: het gedicht is in het Nederlands geschreven, moet in een Word bestand worden aangeleverd, mag niet langer zijn dan een A4 formaat in een normaal leesbare lettertype (niet vetgedrukt, niet in kleur), niet ondertekent met je naam, geïnspireerd dus op 1 of beide kunstwerken van Inge Bak, nooit ergens eerder gepubliceerd, genomineerd of bekroond, niet kwetsend of discriminerend en na inzending niet meer te veranderen. Over de uitslag, dat mag duidelijk zijn, woprdt niet gecorrespondeerd.
Wanneer je meedoet geef je daarmee toestemming tot het plaatsen van het gedicht op de site van Meander. De jury bestaat dit jaar uit: Peter Vermaat (recensent), Hettie Marzak (recensent), Inge Bak (kunstenaar, dichter, recensent), Herbert Mouwe (dichter, recensent), Hans Franse (letterkundige, recensent, dichter) en Jeanine Hoedemakers (dichter, recensent). Uit de inzendingen worden tien gedichten genomineerd waaruit drie winnaars komen en zeven eervolle vermeldingen.
De eerste prijs is de Rob de Vos trofee , € 100,- en publicatie, de 2e prijs een boekenbon van € 50,- en publicatie en de 3e prijs een boekenbon van € 25,- en publicatie. De eervolle vermeldingen worden gepubliceerd op de website van Meander.
Deze wedstrijd kun je ook terugvinden op https://schrijvenonline.org/ en op de website https://schrijverspunt.nl/ .
Om alvast in de stemming te komen hier het winnende gedicht van de Rob de Vosprijs 2021 van de Vlaamse dichter Nicholas Van Herck (1986) getiteld ‘Het park’ waarvan je hier het juryrapport leest.
.
Het park
.
Ik weet nog hoe het gras
rimpels op mijn benen achterliet
tot ze er uitzagen zoals de jouwe
.
hoe het winter werd
en ik te oud voor mijn leeftijd leek
omdat mijn lippen wondjes vellen als het vriest
.
of hoe je me tegen mijn ouderdom wilde beschermen
door zorgzaam de kreuken uit mijn jas te strijken
en hoe per plooi die uit mijn mouw verdween,
er één verscheen op jouw handen.
.
Ik poëzie je graag
Flirt Flamand 2022
.
In 2019 was Vlaanderen eregast op de Brusselse Boekenbeurs. Onder het motto Flirt Flamand verleidden Vlaamse auteurs hun collega’s en het Franstalige publiek. Op die manier groeiden Franstalige- en Nederlandstalige auteurs naar elkaar toe en de actie was een groot succes.
“In 2020 werd verder gewerkt aan deze nieuwe relatie. In 2021 kon de beurs niet doorgaan, maar corona kon de liefde niet blussen. De Matchmaker creëerde het perfecte koppel: de Nederlandstalige Lize Spit en de Franstalige Thomas Gunzig (aka #THOMIZE). Wat begon als een grenzeloze flirt op hun smartphone, eindigde in een literair huwelijk. Thomas en Lize zeiden symbolisch ‘ja’ tegen elkaar, en met hen de hele Nederlandstalige en Franstalige boekensector in België.”
En nu, in In 2022 gooit Flirt Flamand het over een poëtische boeg met een poëziewedstrijd met de welluidende naam ‘ik poëzie je graag’. Ze roepen iedereen met liefde voor taal op om samen met Lize Spit en Thomas Gunzig, het ultieme Flirt Flamand-gedicht te schrijven.
Tot 29 april 2022 kun je meedoen aan deze Flirt Flamand wedstrijd. De eerste en de laatste regel van het gedicht zijn geschreven door Lize Spit en Thomas Gunzig en iedereen wordt uitgenodigd om de tussenliggende regels in te vullen. Dat mag in het Nederlands, in het Frans maar ook in een combinatie van de twee talen.
Op de website van Flirt Flamand worden alle gedichten geplaatst. Een voorbeeld van Fran Hantson getiteld ‘Hartenbreker’.
.
Hartenbreker
.
Een octopus heeft drie harten
maar speelt dit hem parten?
.
Zijn harten gaan alle kanten uit
één voelt weemoed en tristesse
één voelt spijt en dankbaarheid
één voelt als een wulpse trien.
.
Spelletje tempo tikken?
ja – ja – nee… het zou prikken.
.
Wonen in de zilte zee
ook dat valt soms niet mee
vissen, haaien, boten, netten
elke dag stelt eigen wetten.
.
Maar als de maan stijgt
en als de een na de ander zwijgt,
valt de nacht op de bodem van de zee.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 