Site-archief
Wat groeit boven ons hoofd
Gedicht bij kunst
.
In het Scheveningse museum Muzee is nog tot 11 juli de tentoonstelling ‘Achter gesloten deuren’ te zien. Kunstenaars van Art & Jazz tonen met de gloednieuwe tentoonstelling ‘Achter gesloten deuren’, kunstwerken die gemaakt zijn tijdens de eerste moeilijke maanden van de coronacrisis.
Bij deze kunstwerken zijn door een aantal dichters, waaronder ikzelf, gedichten geschreven. Vorige zomer werd ik door dichter Marije Hendrikx gevraagd om ook een gedicht bij een kunstwerk te schrijven. Mijn bijdrage is getiteld ‘Wat groeit boven ons hoofd’ en ik schreef het bij een drietal schilderijen van kunstenaar Els van Asten getiteld ‘Wolken in tijden van Corona’. Muzee is te vinden aan de Neptunusstraat 90-92 in Den Haag (Scheveningen).
Hieronder de drie schilderijen van Els van Asten en mijn gedicht gefotografeerd door Hoss Wilstra.
First Poem Piece
Bruce Nauman
.
In het Stedelijk Museum in Amsterdam is momenteel een tentoonstelling te zien van het werk van Bruce Nauman (1941). Deze tentoonstelling bestaat uit een dwarsdoorsnede van deze Amerikaanse kunstenaar. Nauman hoeft geen onbekende kunstenaar te zijn want werk van zijn hand is in verschillende Nederlandse musea (Kröller-Müller museum, Bonnefanten museum, van Abbe museum, Stedelijk museum) te zien. Hoewel er veel videokunst is te zien (aardig maar ik vond het niet bijzonder) is er ook voldoende beeldend werk te bewonderen, waaronder het werk ‘First Poem Piece’.
Bij ‘First Poem Piece’ staat als verklaring: “Dit werk bestaat uit een vierkante stalen plaat waarop Nauman in rasters en regels zinnen heeft geëtst, een eerste gedicht zeg maar. In elke nieuwe regel is een woord weggelaten, waardoor de betekenis van de zin verandert. De lichtheid van de tekst die steeds verdwijnt staat in contrast met de fysieke aanwezigheid van de meer dan 250 kilo zware plaat.”
De regel luidt: You may not want to be here, maar in de twee laatste regels verandert Nauman het woord here, voor hear (hier voor horen) waardoor het gedicht extra lading krijgt.
Het werk komt uit de collectie van Martin en Mia Visser. Zij hebben op basis van een tekening (zie hieronder) dit sculptuur door Nauman laten uitvoeren.
.
.
Poems from the heart
Een hart met gedichten
.
Kunstenaar Charles Hobson heeft in 2004 voor de openbare bibliotheek van San Francisco een groot hartvormig kunstwerk gemaakt dat achttien gedichten gedichten van kinderen over de liefde en het hart bevat. Op het hart zijn boeken aangebracht waarop de gedichten zijn aangebracht. Elk boek is met de hand genaaid in een geschilderde omslag en gemonteerd in een gevouwen golvende map. Het bevat digitale pigmentafdrukken van een Epson 2200-printer die de gedrukte boeken en gedichten toont die worden gebruikt op de hartsculptuur.
De opbrengsten van de verkoop van het boek, ‘Poems from the heart’, komt ten goede aan het Algemeen Ziekenhuis van San Francisco via het project ‘Harten in San Francisco’. De gedichten zijn gebruikt met de vriendelijke toestemming van de dichters die ze gratis ter beschikking hebben gesteld.
Inmiddels zijn er meer dan 130 van dit soort harten geplaatst in en rond San Francisco. Charles Hobson kwam op het idee van de poëzieharten door een gedichtje van Meaghan Crowley, 13 jaar oud van de Davidson Middle School. Toen hem gevraagd werd iets te doen voor het ziekenhuis herinnerde hij zich het gedicht en kwam hij op het idee van het hart.
.
Red poem
Rives Granade
.
Kunstenaar Rives Granade uitv het plaatsje Mobile in Alabama in de Verenigde Staten exposeerde afgelopen jaar met, wat hij noemt, poetically charged architectural fusions. Omdat ik graag de grens tussen poëzie en kunst verken viel mijn oog op één van de schilderijen die deze tentoonstelling bevatte (de tentoonstelling was tot december 2015). Het betreft hier het schilderij ‘Red Poem’.
Hoewel Red Poem geen gedicht is, volgens mij is het zelfs geen tekst of taal, deed het me erg herinneren aan eerdere kunstwerken van kunstenaars die zich lieten inspireren door poëzie.
Zo ook Rives Granade. De schilderijen in deze tentoonstelling hebben allemaal een tekstueel element, een soort graffiti met een poëtische referentie. Dit slaat terug op Rives’ filosofie over het maken van kunst, het creëren van ruimte en het definiëren van kleur.
Veel van de werken in Red Poem zijn een middenweg tussen taal, architectuur en beeldhouwkunst. Het uitgangspunt voor deze werken was het lezen van poëzie. Rives schrijft ook poëzie, zijn dichtbundel komt in het voorjaar van 2016 uit.
.
Kunst in readymades
Nogmaals stiftgedichten
.
Ik dacht, na een aantal maal al over stiftgedichten te hebben geschreven, dat dit onderwerp wel behandeld was. Toch kom ik steeds weer nieuwe en mooiere vormen tegen. Wordt het ‘traditionele’ stiftgedicht vervaardigd met een dikke stift of pen waarmee je alle woorden uit een tekst wegstift die je niet wil gebruiken, in deze kunstzinnige vorm van stiftgedichten gebeurd dat net even anders.
Hier worden niet alle woorden weggestreept die je niet wilt gebruiken, hier worden de woorden die je wel wil gebruiken gehighlight. Op deze manier is de verschijningsvorm kunstzinnig en de inhoud ook. Hier een aantal voorbeelden van bijzondere readymade stiftgedichten.
.
Met dank aan Suzenart.blogspot.com, postertext.com en mistressofquills.wordpress.com
Spam poetry
Van digitale vuilnisbak tot poëzie
.
Varvara Guljajeva en Mar Canet zijn twee kunstenaars die, om kunst te kunnen maken, nauwkeurig door digitale prullenbakken snuffelen. Miljoenen spam e-mails worden dagelijks over de hele wereld verzonden. De ontvangers worden aangespoord om impotentie pillen te kopen, banen aangeboden of ze worden verteld dat ze miljoenen euro’s hebben gewonnen.
Meestal verdwijnt dit soort e-mails rechtstreeks naar de prullenbak. Maar voor Varvara Guljajeva is deze spam dan nog niet verdwenen. “We wilden de digitale prullenbak recyclen,” zei ze. Het proces waar deze spam doorheen gaat bestaat uit twee delen.
1. genereren van poëzie uit verzamelde SPAM
2. het instellen van een elektronisch breimachine om SPAMpoetry een gebreide vorm te geven
Met betrekking tot het concept, zijn ze geïnteresseerd in het samenbrengen van de digitale cultuur en traditioneel handwerk. Om meer specifiek te zijn, het idee is om te experimenteren met de vorm en betekenis van SPAM. Ze draaien SPAM om in romantische, grappige of zelfs sarcastische poëzie en presenteren die in een ongebruikelijke tastbare vorm zoals breigoed. Om meer specifiek te zijn, noemen ze het eindresultaat disfunctioneel draagbaar, omdat het herinnert aan een trui, maar het niet echt een trui is.
En zo ziet zo’n disfunctioneel draagbare trui er dan uit, met erin gebreid de SPAM poëzie.
Foto’s : Mar Carnet
Ik schreef al eerder over poëzie op kledingstukken en over SPAM poëzie maar dit is wel een heel bijzondere vorm van gedichten op vreemde plekken gecombineerd met gedichten in vreemde vormen.
Meer lezen over Varvara Guljajeva en Mar Canet en hun bijzondere vormen van poëzie en kunst? Ga dan naar http://www.varvarag.info/spampoetry/
Poëzie en kunst
Sophia Kemp
.
Sophia Kemp is afgestudeerd master Illustration aan het Camberwell College of Art and Design, University of the Arts London in 2011. Daarna studeerde ze af als Bachelor Illustration and Graphic Design bij het Central Saint Martins College of Art and Design, University of the Arts London in 2006.
Tegenwoordig schrijft en tekent ze een serie geïllustreerde gedichten in de hoop deze te kunnen publiceren in de nabije toekomst. Van haar hand zijn een aantal gedichten en illustraties die goed laten zien dat poëzie en beeld (grafisch, tekeningen, afbeeldingen e.d.) heel goed samen kunnen gaan.
Hieronder een aantal voorbeelden van haar gedichten op tassen en t-shirts.
.
Meer voorbeelden van haar gedichten/illustraties vind je op http://sophiakemp.wix.com/skillustrations#!
Gewicht van verwerking
Meine Maipoto
.
Poëzie is niet altijd ‘een gedicht’ of een vorm die we kennen. Soms ligt poëzie verborgen in teksten die misschien niet bedoeld zijn als poëzie maar wel zo ervaren kunnen worden. Die gewaarwording heb ik bij een werk getiteld ‘The Weight’ van kunstenares Adeline de Monseignat.
Adeline de Monseignat is een kunstenaar die woont en werkt in Londen. Haar, op sculpturen en installaties gebaseerde, en in papier gevatte werken komen voort uit haar interesse in de Uncanny ( een Freudiaans concept van alles wat bekend is maar een gevoel geeft van oncomfortabele bevreemding), het lichaam , het moederschap en het begrip van de oorsprong .
In 2013 maakt zij een kunstwerk met de titel ‘The Weight’.
Dit werk werd gemaakt in reactie op de getuigenis van de 16 jarige Zuid Afrikaanse Meine Maipoto uit het Rammulotsi Township, met de titel ‘Over mijn toekomst’. De Monseignat hierover: “Mij werden mondelinge en schriftelijke getuigenissen gestuurd van kinderen die de trauma’s die ze hebben opgelopen, beschrijven en ik voelde me bijzonder geraakt door het verhaal van de jonge Meine Maipoto. Deze, met de hand geschreven, getuigenis waarin ze beschrijft hoe ze, op achtjarige leeftijd, plots haar moeder verliest en wordt gescheiden van haar broer. De belasting voor zo’n jonge ziel en het gewicht van haar woorden vervulde mij met een sterk verlangen om haar te helpen. De manier waarop ze haar tekst had ‘ gebouwd ‘, woord voor woord – steen voor steen – als een solide basis voor haar toekomst, in combinatie met mijn wil om een monument te bouwen om haar verhaal te eren , maakte dat ik een muur van stenen voor haar wilde bouwen. Elke baksteen is zorgvuldig verpakt in weefsel, voorzien van een woord of twee van haar handschrift ; met rood geschreven op wit , zoals de kleuren van de schoolkleren die ze droeg toen men haar het nieuws vertelde dat haar moeder was overleden, waardoor haar blote weerloze lichaam wordt blootgesteld . De verpakking is dus een poging om haar in staat te stellen een gevoel van bescherming op geven . Elke rij stenen is een zin van haar tekst. De muur is haar getuigenis.
.
Schapen poëzie
Poësheep
.
In 2002 verwierf Valerie Laws wereldwijde bekendheid toen ze een North Arts beurs kreeg , voor een project dat een brug moest slaan tussen kunst en wetenschap, voor het creëren van willekeurige poëzie en tegelijkertijd als illustratie van de werking van het universum.
De schapen, uit de kudde van Donald Slater van Whitehouse Farm Centre, Morpeth, Northumberland, werden bespoten, met behulp van de verf waarmee boeren van oudsher hun kuddes markeren, met de woorden van een “haik-ooi”:
CLOUDS GRAZE THE SKY;
BELOW, SHEEP DRIFT GENTLE
OVER FIELDS, SOFT MIRRORS,
WARM WHITE SNOW.
.
Daarna werden de schapen losgelaten om te gaan grazen en nieuwe poëzie ontstond terwijl ze in verschillende formatie rondliepen. Deze formaties werden genoteerd en dat werden de volgende gedichten”:
SNOW CLOUDS THE SKY,
GENTLE SHEEP GRAZE;SOFT WHITE MIRRORS BELOW
DRIFT WARM.WARM DRIFT, GRAZE GENTLE,
WHITE BELOW THE SKY;
SOFT SHEEP, MIRRORS,
SNOW CLOUDS.SHEEP BELOW DRIFT,
SOFT SNOW CLOUDS;
WARM MIRRORS GRAZE
WHITE,THE SKY GENTLE.
.
Niet alleen produceerde de schapen “random” of toevallige poëzie (een vorm die Valerie sindsdien verder is gaan onderzoeken onder andere met poëzie Bingo en strandballen in een zwembad), ze demonstreerde ook de principes en uitgangspunten van de kwantum mechanica. Of zoals Valerie het omschreef: Kwantum mechanica is een onderdeel van de Natuurkunde dat voor de meeste mensen niet is te bevatten omdat het tegen het logische denken in gaat. Toevalligheid en onzekerheid staan in het centrum van hoe de wereld is samengesteld en is moeilijk voor mensen die gewend zijn volgens regels te leven. Daarom heeft zij de principes van de kwantum mechanicagebruikt om het toeval te onderzoeken op een poëtische manier met gebruik van schapen.
Hoewel het een zeer serieus project was vond Valerie het geen probleem dat sommige verslaggevers het niet te serieus namen; sommige gedichten zijn ook bedoeld om mensen aan het lachen te maken. Donald Slater, de eigenaar van de schapen, was blij dat na de uitbraak van mond en klauwzeer, zijn branche nu weer eens positief in het nieuws kwam.
Valerie publiceerde na dit project een collectie met schapen poëzie. Voor meer over dit project lees je http://www.valerielaws.co.uk/publications/qsheep.html
