Site-archief
Geluk
Dichter van de maand oktober
.
Frans Dumortier debuteerde in 1987 onder het pseudoniem Charles Ducal met de dichtbundel ‘Het huwelijk’ een dichtbundel met een cynische toon, strakke vorm en Bijbelse referenties. Een mooi voorbeeld van met name de cynische toon is wat mij betreft het gedicht ‘Geluk’. Slechts aan jezelf nog lijden met zoveel geluk om je heen.
.
Geluk
.
Omdat ik geen honger, geen dorst lijd,
een huis heb, een baan, een voorbeeldig gezin,
duizend boeken, van Sade tot Grimm,
gezondheid, een trouwe maîtresse, veel tijd
.
voor kunst en liefde of wat daarop lijkt,
de wereld kan zien, mijn tuin cultiveren,
duizend gedichten opnieuw kan proberen
een God te zijn in het diepste geheim,
.
daarom is het dat ik mijn nagels bijt
in een kamer die niet wordt gelucht,
weerloos geworpen in zo veel geluk
dat ik slechts aan mijzelf nog lijd.
Ballade van de zee
Charles Ducal
.
Vandaag van de dichter van de maand oktober Charles Ducal het gedicht ‘Ballade van de zee’ uit zijn bundel ‘Bewoond door iets groters’ uit 2015.
.
Ballade van de zee
.
Niet de wind, maar een boze mond
doofde de kaars. De koningszoon
verdronk.
.
Wie op hem wachtte werd gek van
verdriet
en sprong in zee. Beiden werden een
lied.
.
Is het water te diep, koopt men een
plaats
op een boot. De afstand is niet zeer
groot.
.
De levens aan boord, zij wegen zo zwaar
en de boot is licht. Ook brandt er geen
kaars.
.
Aan de overkant is nog een feest aan de
gang.
Men eet er de wereld, al eeuwen lang.
.
Spoelen de lijken aan, vangt men ze op
en wordt stil. Een minuut lang spreekt
God.
.
Daarna blazen monden het fort weer
dicht,
voor de poort ligt een oorlogsschip.
.
De doden in zee, ook zij worden een
lied.
Het zingt niet, het huilt.
.
En toch hoort men het niet.
.
Naar de aarde
Dichter van de maand
.
Door omstandigheden vandaag op maandag de dichter van de maand oktober. Dichter Charles Ducal (1952) speelt in het gedicht ‘Verspreking’ met de taal, maakt niet stoffelijke zaken stoffelijk en verbindt deze vrijheden in de taal met zijn dichterschap. Uit de bundel ‘Naar de aarde’ uit 1998 het gedicht ‘Verspreking’.
.
Verspreking
.
Door een verspreking viel ik uit het raam.
Op straat liepen gedachten te hoop,
zij bogen zich over het neergedaald lichaam
en zochten een gat in het hoofd.
.
Er duwde een vraag op mijn voorhoofd, zo
scherp dat mijn ogen begonnen te lopen.
Ieder gezicht ging voor mij open
en toonde hetzelfde verschrikkelijk woord.
.
Ik wist dat mijn status van dichter verbood
het mee te nemen, de taal in naar boven.
Daar hingen intussen, bezorgd, de genoten
en trokken mij aan mijn tong weer omhoog.
.
Dichter van de maand oktober
Charles Ducal
.
Het is alweer even geleden dat ik in de categorie ‘Dichter van de maand’ op zondag een dichter in het zonnetje zette. Daarom (weliswaar een week te laat, maar dat maak ik goed op de eerste zondag van november) vanaf vandaag elke zondag in oktober een gedicht van dichter Charles Ducal (1952, pseudoniem van Frans Dumortier).
In 1987 debuteerde deze Vlaamse dichter met de bundel ‘Het huwelijk’, een dichtbundel met een cynische toon, strakke vorm en Bijbelse referenties. In hetzelfde jaar publiceerde hij samen met Erik Spinoy, Bernard Dewulf en Dirk Van Bastelaere de bundel ‘Twist met ons’. Tussen 1987 en 1998 verschenen de bundels ‘De hertog en ik’, ‘Moedertaal’, en ‘Naar de aarde’. In deze bundels staat het conflict tussen verbeelding en werkelijkheid centraal. Een groot aantal gedichten hebben als onderwerp de jeugd op het platteland, de verhouding tussen man en vrouw en het schrijven zelf. Andere thema’s die bij Ducal aan de orde komen zijn (innerlijke) conflicten en uit zijn werk spreekt een grote maatschappelijke betrokkenheid.
In 2014 werd hij de eerste Belgische Dichter des Vaderlands. Een ‘Dichter des Vaderlands’ in België, wordt aangesteld voor twee jaar en schrijft minimaal zes gedichten per jaar over diverse thema’s die te maken hebben met het land. Ook uit de gedichten die als Dichter des Vaderlands schreef blijkt zijn sociale engagement.
Voor zijn werk kreeg hij verschillende prijzen waaronder de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs, de vijfjaarlijkse Guido Gezelleprijs van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, de Herman de Coninckprijs en de Karel Van de Woestijneprijs.
Uit zijn debuutbundel ‘Het huwelijk’ nam ik het mild erotische gedicht ‘Barmhartig’.
.
Barmhartig
.
Haar hoofd hing over de wasbak,
haar lijf stulpte weerloos de billen.
Het moment leek bestemd voor de slag,
een sobere nekslag, zonder gestribbel.
.
Even streek hij met plagende vinger.
De huid trok strak als een vlies op de melk.
Zijn lust verhardde. Hij trachtte te willen.
Zij kirde verleidelijk: is dit het moment?
.
Toen zag hij zichzelf in de spiegel,
de magere benen, het veel te ruime hemd.
In zijn oog kwam de kracht van de liefde.
Hij kneep in haar billen, barmhartig gestemd.
.
Eerste gedicht voor Maria Magdalena
Paul Snoek
.
Op deze eerste zondag in oktober, nu de dagen weer korter worden en het weer guurder, is het tijd voor een erotisch gedicht van de Vlaamse dichter Paul Snoek (1933-1981) pseudoniem van Edmond André Coralie Schietekat. Snoek was een van de bekendste dichters en prozaschrijvers van België. Hij was tevens kunstschilder. Zijn pseudoniem is afkomstig van de naam van zijn moeder Paula Snoeck. ‘Eerste gedicht voor Maria Magdalena’ komt uit de bundel ‘Gedichten 1954 – 1968’ uit 1969.
.
Eerste gedicht voor Maria Magdalena
.
Jij en je lichaam een sluipmoord
goddelijk heidens en honing.
.
Ik bid dat ik de bij ben aan je dijen
de angel van de wesp die je kust in mijn mond.
.
Dat ik liefdes droeve traangeur
aan de dijkbreuk van je heupen adem
.
en in de lippen van je sluitend lichaam drink je zout,
het hardgeworden eiwit van je zee.
.
Maand van de geschiedenis
Leo Vroman
.
Oktober is sinds enige jaren alweer de maand van de geschiedenis. Dit jaar is het thema van deze maand geluk. Het leek me een uitdaging daar een gedicht bij te vinden. Ik ben uiteindelijk uit gekomen bij Leo Vroman (1915 – 2014) en de bundel Psalmen en andere gedichten uit 1995. Het gedicht dat ik koos is getiteld ‘Ja wie niet’ en gaat over reïncarnatie en het geluk dat we geen herinnering hebben aan vorige levens (mijn interpretatie).
.
Ja wie niet
.
Haast elk is in een vorig leven
beslist Cleopatra geweest
en enkelen waren eerder even
een huisdier of uithuizig beest
.
maar wie schiet nog het jaar te binnen
dat wij raderdiertjes waren
of wier, te weerloos om te paren
te popelen laat staan beminnen?
.
En toch als in die eerste dagen
twee algen heel dicht samen lagen
ontblootte hij die toen nog zweeg
.
of al geleerd had eerst te vragen
een bult van louter zelfbehagen
en barstte in haar leeg.
.
Mantra’s
Dichter van de maand
.
In de bundels van de dichter van de maand Antoinette Sisto (1963 – 2017) komt de dood als thema regelmatig voor. Ook in ‘Iemand moet altijd gemist worden’ de bundel die ze in 2015 bij uitgeverij Oorsprong publiceerde is dit het geval. In deze bundel beschrijft ze haar leven na de dood van haar geliefde, de zoektocht naar deze geliefde en een beschrijving van het gemis.
Uit de bundel koos ik voor het gedicht ‘Mantra’s’.
.
Mantra’s
.
Herinner me eraan dat ik besta
dat ik ademhaal en eet
als ik rond en rond mijn as beweeg
alleen dans door de regen.
.
Het is niet meer voldoende
het besef dat ik besta
dat ik ademhaal en slaap
dat ik dromen regisseren kan
.
vertolk met nieuw penseel
een aria schaamteloos leen
dat ik woorden in neonlicht
laat schitteren aan ieders hemel.
.
Het is wanneer jij aan me denkt
dat ik opnieuw besta
dat ik ademhaal en eet
’s nachts niet meer met ogen open
.
op voorbije dagen leef.
.
De spiegel
Laatste maal dichter van de maand
.
Vandaag is Toon Tellegen voor het laatst dichter van de maand want het is de laatste zondag van oktober. Zoals al aangekondigd zal de in oktober overleden dichter Derrel Niemeijer, als eerbetoon, in november dichter van de maand zijn. Nu dus nog eenmaal een gedicht van Toon Tellegen. Uit de bundel ‘De andere ridders’ uit 1984 heb ik gekozen voor ‘de spiegel’ zo’n typisch Tellegen gedicht waarin je, na zorgvuldige lezing, zoveel meer leest dan er op het eerste oog staat geschreven.
.
De spiegel
.
Er hing een spiegel boven het water.
De zwemmer keek omhoog
en zag zichzelf daar zwemmen in het glinsterende water,
hij zag hoe kalm hij zich bewoog.
De lucht was blauw
en de spiegel zweefde allengs naar de verte, weerkaatste
nog een waterlelie
en verdween.
De zwemmer zwom ontroostbaar verder
zo zonder spiegel zwom hij nergens heen.
.
Een man dacht
Dichter van de maand
.
Nog tweemaal in oktober een gedicht van de dichter van de maand Toon Tellegen. In 1996 publiceerde Tellegen de bundel ‘Als we vlammen waren’ en uit die bundel heb ik het gedicht ‘Een man dacht’ gekozen.
.
Een man dacht…
Een man dacht:
wanneer zal ik eens 1 minuut niet aan haar denken?
Nu?
Hij ging zitten
en dacht 1 minuut niet aan haar.
Toen stond hij op en wandelde verder, dacht verder,
steeds verder, zonder tussenpozen,
aan haar.
.
Te laat
Toon Tellegen
Vandaag heb ik het gedicht ‘Te laat’ van de dichter van de maand oktober Toon Tellegen gekozen. Enerzijds omdat het gedicht me raakt in deze rare tijden en anderzijds omdat Toon Tellegen als geen ander waarheden kan verkondigen die je meteen bereid bent om aan te nemen. Zo ook in het gedicht ‘Te laat’ uit de bundel ‘Gewone gedichten’ uit 1998.
.
Te laat
We zijn te laat,
we hebben gedanst, hadden we niet moeten doen,
we zijn wanhopig geweest, niet goed,
we hebben reusachtige lasten op onze schouders genomen,
we hadden moeten vragen: waarom zijn deze lasten niet licht,
we hadden moeten denken: dit is verkeerd,
we hebben over liefde gesproken in zorgvuldig gekozen bewoordingen,
zorgvuldig??
durven we dát woord in de mond te nemen?
liefde,
en dan zorgvuldig?
we hebben verontschuldigingen gezocht,
ons koninkrijk hebben wij willen geven voor een verontschuldiging –
we zijn te laat,
we moeten onszelf maar niet vergeven,
laten we dat maar niet doen,
nee.
.
ZICHTBAAR ALLEEN 