Evelien Verhegge

Poëzielessen in Vlaanderen

.

Op het bijzonder interessante en inspirerende symposium ‘Uitgesproken poëzie’ over poëzie in klas in Utrecht, verzorgde Evelien Verhegge een workshop met de titel ‘Spieken bij de buren; tips & tricks uit het Vlaamse poëzie-onderwijs’. Evelien Verhegge is docent aan het LUCA, school voor arts en drama in Vlaanderen en werkt bij Jeugd en Poëzie. In haar workshop gaf ze een overzicht van de verschillende opleidingen in België en welke plek poëzie in het Vlaamse onderwijs inneemt.. Daarnaast ging ze in op de volgende vragen:

Welke lessen krijgen Vlaamse leerlingen dan precies wat poëzie en declameren betreft? Welke leerdoelen worden er met het memoriseren en voordragen van poëzie (en andere talige uitingen) behaald? Wat kunnen Nederlandse docenten meenemen naar hun schoolpraktijk? | Workshop voor secundair onderwijs.

Als oefening had ze een bijzonder aardig voorbeeld meegebracht uit haar praktijk als docent. De deelnemers aan de workshop kregen het gedicht Boem Paukeslag van Paul van Ostayen, uit de bundel ‘Bezette stad’ (1921) uitgereikt maar niet in één geheel maar in verknipte stukken. Boem Paukeslag is de artistieke weergave van de dramatische gebeurtenissen in Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog; het is ook een van de optisch mooiste gedichten uit de Vlaamse letterkunde.

De eerste opdracht was om de verknipte stukken weer tot één gedicht te maken, en hoewel iedereen die gedicht kent blijkt het toch moeilijk om de verschillende zinnen en onderdelen zo te plaatsen dat het het originele gedicht weergeeft. Daarna kregen we de opdracht om bij onderdelen van het gedicht onomatopeeën (klanknabootsingen) en assonanties (halfrijm) bij een aantal woorden te verzinnen.

Tot slot moesten we een omgeving bedenken waar veel mensen tezamen komen en dit allemaal in het gedicht ‘Boem Paukeslag’ verwerken. Op deze manier krijg je dus een heel nieuw gedicht. In mijn groepje kwam hier het volgende uit waarbij de plek waar veel mensen samen komen een begrafenis was.

.

BOEM

Paukeslag

schrijden, stappen, schrijden, stappen, schrijden, stappen

Stop!

Daar ligt alles                                            plat

O_________________________________________o

Weer razen violen celli bassen koperen triangel

Trommels Pauken

Drama in volle slag hoeren en nabestaanden

werpen zich op eerlike mannen de kerk wankelt

de eer wankelt ligt er

alle maskers vallen

zzzzzzzzzzzzt                                          POF!

.

en vergelijk dat dan met het origineel:

 

Breekbare Exit

Nieuw gedicht

.

De afgelopen vakantie was ik in Engeland, dat fijne land aan de overkant van de Noordzee waar een meerderheid van degene die kwamen opdagen bij een referendum heeft gekozen om uit de Europese Unie te treden. Ik denk dat dat niet zo’n goed idee van ze is maar ik ben geen waarzegger. Wat ik wel was tijdens mijn vakantie was een observerend bezoeker. En na enige tijd doorgebracht te hebben in steden, kleinere stadjes en dorpen kwam ik tot het schrijven van het volgende gedicht.

.

Wanneer in Engeland (de Brexit indachtig)

.

Een straat zoals zovele, winkels links

en rechts tot aan de volgende kruising, geen

opvallende observatie. Tot beter kijken een

gekanteld beeld geeft;

.

The Britisch Red Cross, The Wild Life Trust, Oxfam,

Mind for better Health, AgeUK, Headway improving

Life after Brain injury, Support local animals in need,

Cancer Research UK, Forget Me Not Children’s hospice

.

Hier is het begin van een nieuw tijdperk aanstaande,

eindeloze dagen zonder commercie, zonder winstoogmerk.

Waar louter naastenliefde, zorg en goed doen telt.

Totdat je nog beter kijkt, naar binnen gaat, ervaart en bevoelt.

.

Waar het verleden wordt geleefd; kleding vaan eer-vorig

jaar, gedragen schoenen, serviezen incompleet en in jaren

aangevreten. En Cd’s, DVD’s en boeken voor wie de nieuwe tijd

ontgaan is of onvrijwillig heeft moeten afhaken.

.

Het wordt tijd voor een verdere afzondering, want second hand

is hier geen second best en overal meer dan voldoende voorradig.

Wie op een eiland wil leven moet het doen met wat er is.

.

Nieuw gedicht en optreden

Sssssttt Geheim

.

Ook in 2019 organiseert de Stichting Haagse Notûh het festival SSSSSttt Geheim. Dit keer is dat op zaterdag 6 juli. In 4 Haagse Hofjes en in de Kloostertuin verzorgen amateurmuzikanten en dichters een middag vullend programma. Ook ik sta dit jaar weer geprogrammeerd, dit jaar in de Kloostertuin Vincentius van 15.30 tot 16.00 uur. Dit keer sta ik samen met ‘Het klein maar dapper orkest’ een fanfarekorps uit de Schilderswijk, de zanger, dichter, bard Musonius, Everlite for Hawaiians en Theaterfanfare kunst voor het volk op één podium.

Andere dichters die elders in een hofje staan zijn: Alexander Franken (Hoofts hofje), Gerrit Vennema (Spaanse hof), en Diann van Faassen en Frans Terken (Hofje van Nieuwkoop).

Toegang is overal gratis en je kan vrij eenvoudig (de locaties liggen allemaal dichtbij elkaar in het centrum van Den Haag) van locatie naar locatie wandelen. Op de website https://www.kunstvoorhetvolk.nl/kvhv2017/wp-content/uploads/2019/06/102_19001_PROGR-2019_A6_DEFINITIEF.pdf  vind je alle informatie over dit festival.

Een (nieuw) gedicht dat ik naast meer nieuw werk in ieder geval zal voordragen tijdens Sssssttt Geheim, is het gedicht ‘Mist’.

.

Mist

.
Aan het einde van het bos,
in het oosten van het land,
liggen bomen opgestapeld,
wachtend op een late herfst.

.

In het groene duister
meen ik jou te zien,
slechts heel even, badend
onder zoveel dennen.

.

Het grijze mos onder mijn voeten
trekt omhoog langs mijn benen,
tot ik zit. Zo moet het
voelen wanneer je droomt.

.

Ik mis mij, in jouw aanwezigheid,
achter gestapelde bomen,
in een bos dat geen
naam mag hebben.

.

 

Stap terug

Nieuw gedicht

.

Ik bedacht me dat het alweer enige tijd geleden was dat ik een gedicht van mezelf heb geplaatst. Daarom nu het gedicht ‘Stap terug’.

.

Stap terug

 

Hadden de leraren

altijd al baarden?

Of plaatst het mij

In een tijdscapsule,

naar schreeuwerig oranje,

roken in de klas

en een poster van een koe

en een blote vrouw

in een weiland?

 

Waar nu de baarden strak

en gestileerd zijn, de barbier

als herintreder zijn plaats

inneemt omdat

zelf doen of laten gaan

geen opties meer zijn

(ik ben een exclusief individu),

waren wij meer van het ons

en het wij. Waar is het

mis gegaan?

.

Nieuw gedicht

Innerlijk klimaat

.

Het is alweer even geleden maar nu toch weer een nieuw gedicht van mijn hand.

.

Innerlijk klimaat

 

Het is lente in de

herfst in mijn hoofd.

Een storm raast zonnestralen

in vlagen van mist, het giet

een luie bui van geuren

en kleuren door een prisma

 

in mijn hoofd. Twee vlakke

gepolijste oppervlakten wisten

niet eerder te voren elkaar

zo te breken, aan te vullen,

op te lichten. In één blik van

Caran D’Ache en pastelkrijt.

.

Nieuw gedicht

Leegstand

.

Op mijn Instagram account volg ik verschillende mensen die leegstaande huizen en panden fotograferen. Die zijn vaak een een grote schoonheid, juist door het verval en het soms glorieuze verleden van zo’n gebouw. Naar aanleiding van een aantal foto’s heb ik het volgende gedicht geschreven.

.

Leegstand

 

Een verlaten huis leeft in één adem

met haar vroegere bewoners. Klapt de

deuren dicht in hun gezicht. Trapt na en

vervuilt zichzelf. Een onaantrekkelijk pantser

om terugkeer te voorkomen. Stel je voor!

De geur van schimmel en verrotting trekt

als nieuwe eigenaar in haar vertrekken.

 

De tijd sluipt door haar gangen als stille sloper.

Gooi haar ramen in, trap haar deuren open!

Wie oog heeft voor haar solide fundatie kan

haar redden, haar verweerde karkas jonge

lucht inblazen. Haar lethargie doorbreken.

Behoeden voor een langzame dood,

of een snelle door de slopershamer.

.

Foto: Wouter van Heiningen (Arnhem)

 

Hoe je vaart

Nieuw gedicht

.

De laatste tijd heb ik niet veel nieuwe gedichten geschreven. Ik raak daar niet van streek van, het komt wanneer het komt. Toch schreef ik pas geleden weer iets nieuws, het gedicht ‘Hoe je vaart’.

.

Hoe je vaart

Verlaat de kajuit, verlaat
het schip, het grote water lonkt naar je.
Trek eropuit, de oneindig grote oppervlakten
liggen braak. Niet voor niets, niet zonder reden,
klaar te worden ontdekt, geëxploiteerd.

Stap in de reddingsboot, neem je plaats in, kijk
niet om, laat vrouwen en kinderen hun
weg zoeken, op eigen benen.
De kapitein zwaait af, gedag, tot nader order.

Ook met een buitenboordmotor is het
geriefelijk varen, met minder vaart misschien
maar wendbaar, eenvoudiger de koers
te verleggen, een andere wind te kiezen.

.

Winkel van Sinkel

Nieuw gedicht

.

In de Winkel van Sinkel in Utrecht zat ik wat te werken en toen ik even pauzeerde en rondkeek kreeg ik inspiratie voor het volgende gedicht.

.

Winkel van Sinkel

.

Twee luipaarden waarvan één zwart ( dwaling of

vrije interpretatie van de maker) kijken elkaar

aan, slechts van elkaar gescheiden door een

spiegelwand met vrolijke naïeve schilderingen

van de stad die hen huisvesting biedt.

Bij de aangrenzende tuin, voor iedereen zichtbaar

(iedereen is een groot woord, naast een ouder

echtpaar mag ik mij de enige gast van deze zaal

noemen) houden zich groepjes op. Jonge vrouwen met

klemborden, de ernst van hun samenzijn benadrukkend.

Door de ruimte schalt de blues ter ondersteuning van het

spaarzaam aanwezige personeel. Dit tijdstip leent zich meer

voor lang uitslapen. De koffiemachine klinkt als een oude

2CV die maar niet wil starten. In de veelheid van stijlen en

kleuren verwonder ik mij over een neontekst: ‘Quiosque‘.

.

Voordrachten

Waar ben ik te zien/ te beluisteren?

.

De komende weken ben ik op twee locaties waar ik mijn poëzie zal voordragen.

.

Vrijdag 6 april

De Groene Fee, literair café in Breda (Pastoor Potterplein 12 in Breda). Inloop 19.00 uur, aanvang 20.00 uur (tot 23.30 uur)

Met ook: Gert Vanlerberghe, Katelijne Brouwer, Marjan de Ridder, Herman Belgers en Rick van der Made.

.

Donderdag 12 april

Café Mooie Woorden, van Schrijvers tussen de kassen (De 3 Winckels, Dijkweg 3 Naaldwijk). Van 20.00 uur tot 23.00 uur.

Met ook: Debby van den Bergh, Harry Zevenbergen, Dirk den Hoed en Alexander Franken.

.

Uiteraard kun je één van mijn bundels kopen (mocht je dat willen). Ik heb er altijd wel een aantal bij me. Een gedicht dat ik in beide cafés in ieder geval ten gehore zal brengen (naast meer nieuw werk) is het gedicht ‘Het stille sterven’.

.

Het stille sterven

 

Het is niet meteen waar ik aan denk

           stilte

bij zo’n uitbundige uitvaart.

 

Het zijn geen kreten

die laatste adem,

steeds opnieuw.

 

Zonder doel of aanwijsbaar nut,

zonder begin of einde,

onzichtbaar reïncarneren in jezelf.

 

Langzaam wegglijden, boven komen

en opnieuw adem halen.

.

1 januari 2018

De allerbeste wensen

.

Ik wil graag al mijn lezers, volgers, vrienden en andere in poëzie geïnteresseerden het allerbeste toewensen voor 2018. Dat het een mooi, poëtisch jaar mag worden. Ik zal mijn steentje bij blijven dragen door jullie elke dag van (wetenswaardigheden over) poëzie te voorzien. Daarom ook vandaag een gedicht. In dit geval een nieuw gedicht van mijzelf dat ik afgelopen november schreef.

.

Bos in november en jij

 

Kleurrijk zal het bos geweest zijn,

afgebladderd groengeel richting roestig bruin

De grond drassig, paden onduidelijk door

takken en windverwaaide beplanting.

Er zullen wandelaars geweest zijn, ineengedoken

of vol met het gezicht in de waterige zon,

die er wellicht was. Ze zullen afkeurend gekeken hebben

of juist instemmend. Er waren ook vast beukennootjes,

kastanjes of een enkele eikel; de herfst in november

zoals je hem kent, van eerder en plaatjes. Ik herinner het mij niet.

Jij was er.

.

Schilderij: Jeppe Madsen Ohlsen