Site-archief
Nestdreiging
Grutto’s
.
Afgelopen zaterdag mocht ik in het kader van Ode aan Midden-Delfland een poëziewandeling verzorgen samen met dichter en collega Alja Spaan. De wandeling begon en eindigde in het leukste en kleinste dorpje van Nederland ’t Woudt. Tussen ’t Woudt en de daarachter lopende vaart de Zweth is in de beginjaren van deze eeuw een spaarbekken gevormd voor het geval er zoveel regen valt in Midden-Delfland en het Westland dat het water daar naar afgevoerd kan worden. Tot wel 90 miljoen liter water kan hier worden opgevangen.
In de tijd dat dit bekken niet als zodanig gebruikt wordt is het polderland of grasland en nestelen er grutto’s. Tijdens deze wandeling zijn we gestopt op de plek waar je een prachtig uitzicht hebt op dit bekken met daarachter, heel schilderachtig het dorpje ’t Woudt. Op het moment dat we daar stil stonden en we gedichten voordroegen streken er overigens een paar honderd ganzen neer die het bekken dus ook, vooral als foerageerplaats, hebben ontdekt. Het gegeven van de nestelende grutto’s heeft me geïnspireerd om speciaal voor deze poëziewandeling een gedicht te schrijven getiteld ‘Nestdreiging’.
.
Nestdreiging
Dat de vogels ons zouden volgen met
hun ogen, gedragen door de wind met
steeds uitweg naar elders, konden we
weten. De woorden die ze schreven
in hun vlucht waren waarschuwingen
aan elke passant, mens of dier. Waar
we omkeken was er ruimte in de lucht,
onbenut, maar altijd beschikbaar voor
een uitweg, alternatief of een snelle
uitbraak. Elke mogelijkheid instinctief
berekend op dreiging op de grond, als
ware het geen grutto’s maar haviken.
.
Collage
Nieuw gedicht
.
Collage
.
Geen ik die zich hier bevindt,
geen
.
jij waaruit kan worden waargenomen
hoe
.
wij ons hier wilden vormgeven,
door
.
structuren wilden laten bestaan. Hoe
uit-
.
geknipt papier in kleur, waarin zwart en
wit
.
de kleuren zijn, van oude tijden tot vroeger
nu
.
verschillend in hoofd en rest lichaam,
verlijmd
.
tot waar nu en ik en jij en straks de meetlat
zijn
.
waaraan herinneringen, zo kort, worden
afgemeten
.
in lengte, de verwachtingen reeds vele malen
voorbij
.
het eindpunt dat nooit komt, niet in zicht zal
komen.
.
Warme woorden
Nieuw gedicht
.
Warme woorden
,
Veel kunnen het er zijn, slechts enkele
halen de lijst van waaruit selectie
.
plaats vindt. Losgezongen van inhoud,
klinkers, medeklinkers of waardering
.
door deze of gene. Slechts zij die aan de
criteria voldoen mogen zich verheugen,
.
ballotage noch voorverkiezing wegen mee.
Uiteindelijk bepalen betekenis en klank
.
waar warme woorden aan voldoen. Zo is
parelmoer een mooi voorbeeld.
.
Berekenend
Nieuw gedicht
.
Berekenend
.
Waarom een rentetabel mij fascineert,
een opsomming van dode cijfers.
.
Rangschikking mag dan belangrijk zijn
het afronden van getallen na de komma
.
doet het voor me. Lees in cijfers de
berekening van daden en verwachtingen,
.
nacalculatie is als voorspel zoals het
klaarzetten van reeksen. En dat dan
.
logisch gestructureerd met een aanhef
tot het laatste is-gelijkteken.
.
Nieuw gedicht
Natuurlijk!
.
Stadsgroei
.
Natuurlijk de stad!
Je houdt van de stad zeg je.
Die wasplaats van bezoedeling
met al dat vuil in de nerven van haar
rottend houten karkas.
.
Ondergronds groeien haar wortels
tot fijnmazige ecosystemen,
kloppende aders met om elke hoek
een bloedprop die stilstand veroorzaakt
waarbij een infarct uitblijft.
.
Vogels, maar vooral vliegtuigen bezien haar
immer uitdijende volslanke grenzen.
Na één lange hongerklop schrokt zij
omlanden op, een nieuwe buitengaatse dijk.
Natuurlijk, de stad!
.
Klimaatdichters
Poets for the Planet
.
In navolging van Poets for the Planet is een groep Vlaamse en Nederlandse woordkunstenaars ‘Klimaatdichters’ begonnen. Op hun website https://www.klimaatdichters.org/ leggen zij onder het kopje ‘Manifest’ uit waar zij voor staan, namelijk met poëzie in al haar verschijningsvormen voor een klimaatvriendelijke wereld strijden. Dat het de verkeerde kant op gaat met deze wereld mag duidelijk zijn. Ook dichters kunnen een bijdrage leveren aan een betere wereld waarbij de schoonheid van de taal wordt ingezet om mensen, lezers en luisteraars bewustwording bij te brengen over de staat van de wereld, en wat we er met zijn allen aan kunnen doen om tot een betere, schonere en mooiere wereld te komen. Of zoals staat te lezen in het manifest: “We willen mens en planeet verbinden en de individuele en collectieve verantwoordelijkheid versterken.”
Je zou kunnen zeggen dat dichters maar een kleine groep mensen aanspreken maar juist wanneer er steeds meer dichters dit doen, groeit de groep die aan wordt gesproken. Daarom kun je je aansluiten bij de Klimaatdichters, net zoals ik heb gedaan. Want het motto van de Klimaatdichters is: Wij schrijven de aarde niet af.
Op de website vind je verder een lijst dichtbundels, romans, theaterteksten alsook andere literaire initiatieven waarin het klimaat (of de natuur, de aarde) een grote rol speelt. Maar ook een agenda, een aankondiging van een dichtbundel vol klimaatpoëzie en een gedicht van de maand alsmede een smoelenboek van de deelnemende dichters. Als voorbeeld van wat woorden kunnen zeggen over natuur, het klimaat en het denken over hoe we daar mee om zouden moeten gaan, een nieuw gedicht van mijn hand getiteld ‘We sluiten de rivier’.
.
We sluiten de rivier
.
We sluiten de rivieren
leggen kanalen
en waterlopen onze wil
.
Het land luistert niet, de zeeën
geven niet mee
het bos geeft zich over
aan kap en brand
maar onkruid vergaat niet
.
Staal en beton, rubber
en plastic komen uit
natuurlijke bronnen
.
Na ons volgt geen zondvloed
slechts een liefdevolle inkapseling
Evelien Verhegge
Poëzielessen in Vlaanderen
.
Op het bijzonder interessante en inspirerende symposium ‘Uitgesproken poëzie’ over poëzie in klas in Utrecht, verzorgde Evelien Verhegge een workshop met de titel ‘Spieken bij de buren; tips & tricks uit het Vlaamse poëzie-onderwijs’. Evelien Verhegge is docent aan het LUCA, school voor arts en drama in Vlaanderen en werkt bij Jeugd en Poëzie. In haar workshop gaf ze een overzicht van de verschillende opleidingen in België en welke plek poëzie in het Vlaamse onderwijs inneemt.. Daarnaast ging ze in op de volgende vragen:
Welke lessen krijgen Vlaamse leerlingen dan precies wat poëzie en declameren betreft? Welke leerdoelen worden er met het memoriseren en voordragen van poëzie (en andere talige uitingen) behaald? Wat kunnen Nederlandse docenten meenemen naar hun schoolpraktijk? | Workshop voor secundair onderwijs.
Als oefening had ze een bijzonder aardig voorbeeld meegebracht uit haar praktijk als docent. De deelnemers aan de workshop kregen het gedicht Boem Paukeslag van Paul van Ostayen, uit de bundel ‘Bezette stad’ (1921) uitgereikt maar niet in één geheel maar in verknipte stukken. Boem Paukeslag is de artistieke weergave van de dramatische gebeurtenissen in Antwerpen tijdens de Eerste Wereldoorlog; het is ook een van de optisch mooiste gedichten uit de Vlaamse letterkunde.
De eerste opdracht was om de verknipte stukken weer tot één gedicht te maken, en hoewel iedereen die gedicht kent blijkt het toch moeilijk om de verschillende zinnen en onderdelen zo te plaatsen dat het het originele gedicht weergeeft. Daarna kregen we de opdracht om bij onderdelen van het gedicht onomatopeeën (klanknabootsingen) en assonanties (halfrijm) bij een aantal woorden te verzinnen.
Tot slot moesten we een omgeving bedenken waar veel mensen tezamen komen en dit allemaal in het gedicht ‘Boem Paukeslag’ verwerken. Op deze manier krijg je dus een heel nieuw gedicht. In mijn groepje kwam hier het volgende uit waarbij de plek waar veel mensen samen komen een begrafenis was.
.
BOEM
Paukeslag
schrijden, stappen, schrijden, stappen, schrijden, stappen
Stop!
Daar ligt alles plat
O_________________________________________o
Weer razen violen celli bassen koperen triangel
Trommels Pauken
Drama in volle slag hoeren en nabestaanden
werpen zich op eerlike mannen de kerk wankelt
de eer wankelt ligt er
alle maskers vallen
zzzzzzzzzzzzt POF!
.
en vergelijk dat dan met het origineel:
Breekbare Exit
Nieuw gedicht
.
De afgelopen vakantie was ik in Engeland, dat fijne land aan de overkant van de Noordzee waar een meerderheid van degene die kwamen opdagen bij een referendum heeft gekozen om uit de Europese Unie te treden. Ik denk dat dat niet zo’n goed idee van ze is maar ik ben geen waarzegger. Wat ik wel was tijdens mijn vakantie was een observerend bezoeker. En na enige tijd doorgebracht te hebben in steden, kleinere stadjes en dorpen kwam ik tot het schrijven van het volgende gedicht.
.
Wanneer in Engeland (de Brexit indachtig)
.
Een straat zoals zovele, winkels links
en rechts tot aan de volgende kruising, geen
opvallende observatie. Tot beter kijken een
gekanteld beeld geeft;
.
The Britisch Red Cross, The Wild Life Trust, Oxfam,
Mind for better Health, AgeUK, Headway improving
Life after Brain injury, Support local animals in need,
Cancer Research UK, Forget Me Not Children’s hospice
.
Hier is het begin van een nieuw tijdperk aanstaande,
eindeloze dagen zonder commercie, zonder winstoogmerk.
Waar louter naastenliefde, zorg en goed doen telt.
Totdat je nog beter kijkt, naar binnen gaat, ervaart en bevoelt.
.
Waar het verleden wordt geleefd; kleding vaan eer-vorig
jaar, gedragen schoenen, serviezen incompleet en in jaren
aangevreten. En Cd’s, DVD’s en boeken voor wie de nieuwe tijd
ontgaan is of onvrijwillig heeft moeten afhaken.
.
Het wordt tijd voor een verdere afzondering, want second hand
is hier geen second best en overal meer dan voldoende voorradig.
Wie op een eiland wil leven moet het doen met wat er is.
.
Stap terug
Nieuw gedicht
.
Ik bedacht me dat het alweer enige tijd geleden was dat ik een gedicht van mezelf heb geplaatst. Daarom nu het gedicht ‘Stap terug’.
.
Stap terug
Hadden de leraren
altijd al baarden?
Of plaatst het mij
In een tijdscapsule,
naar schreeuwerig oranje,
roken in de klas
en een poster van een koe
en een blote vrouw
in een weiland?
Waar nu de baarden strak
en gestileerd zijn, de barbier
als herintreder zijn plaats
inneemt omdat
zelf doen of laten gaan
geen opties meer zijn
(ik ben een exclusief individu),
waren wij meer van het ons
en het wij. Waar is het
mis gegaan?
.