Site-archief
Brief aan de stem van sir Paul
Ingmar Heytze
.
In 2023 mag ik plaatsnemen in de vakjury van de AMAI awards samen met onder andere Kluun, Maud Vanhauwaert en Ingmar Heytze (1970). Die laatste volg ik al heel lang als dichter en waardeer ik zeer. Zijn laatste bundel ‘Met wat geluk’ is net uit en er staan weer een groot aantal prachtige gedichten. wat ik zo bijzonder vind aan de poëzie van Ingmar Heytze is zijn bijzondere kijk op de wereld, zijn creativiteit en vooral de manier waarop hij dit verwoord in zijn poëzie waar naast veel ernst ook heel veel plezier en humor zit.
Zoals veel mensen zit ik in allerlei Whatsappgroepen. Van sommige weet ik niet eens meer waarom, die leiden een zieltogend bestaan, maar andere zijn springlevend en worden dagelijks gevuld door de deelnemers. In één van die groepen deelt een vriend Bart meer dan regelmatig de meest absurde en oninteressante weetje over Paul McCartney, door de andere al omgedoopt tot Sir P. of zelfs Zeur P.
Afgelopen week deelde ik een gedicht van Wim Brands over Elvis Presley . Op Facebook, waar dit bericht werd gedeeld verscheen onmiddellijk de vraag van hem of er niet ook een gedicht over Paul is waarop ik resoluut met Nee! antwoordde. Ik moet echter op mijn antwoord terugkomen. In zijn laatste bundel ‘Met wat geluk’ heeft Ingmar Heytze namelijk het gedicht ‘Brief aan de stem van Sir Paul’ opgenomen. Hij heeft meer mededogen in zijn gedicht dan mijn vriend tegemoet kan zien in onze Whatsappgroep, dus speciaal voor hem, maar zeker ook voor jullie dit gedicht.
.
Brief aan de stem van Sir Paul
.
De muren komen op je af als de vuilstort van de Death Star.
Steeds minder bereik, steeds meer volume op zijn oren
om te horen waar je in het liedje bent – misschien verbaasd
dat jullie nog bestaan en dat er schoonheid huist in die ruïne,
het dak waarop hij stond te zingen ligt al bijna op de grond,
een wirwar van stemband die van oude spoelen stroomt.
Jij kent zijn refreinen, hij zingt alsof je alles wat je kon
nog altijd kan. Zo moet het blijven. Stop niet te vroeg, stop
steeds te laat. Kraai door als een baby met ouderdomsvlekken,
een, twee, bijna drie levens over de datum voor een rockster.
Wat dan nog? Klink op zolang zijn hart nog slaat.
.
AMAI awards 2023
Jaarlijkse verkiezing
.
Al een aantal keer heb ik geschreven over de AMAI Awards en de winnaar van de award voor gedichten in 2022. De AMAI (Alle Monden Award Instagram) kiest jaarlijks het beste gedicht, quote, Spoken Word en meest favoriete dichtersaccount van Instagram. Dit jaar (de 2023) editie ben ik gevraagd zitting te nemen in de Vakjury (gedichten en quotes) samen met dichters Maud Vanhauwaert, Ingmar Heytze en Derek Otte, Trouw journalist Nienke Schipper en winnaar van het beste gedicht 2022 Christianne Scholtens.
Je deelname inzenden kan vanaf 15 december 2022 tot en met 15 januari 2023 (lees hoe op de website van AMAI ). Op 28 januari 2023 wordt de longlist bekend gemaakt en kan er gestemd worden (tot en met 28 februari 2023) voor de publieksprijs. De bekendmaking van de prijswinnaars zal plaats vinden op zaterdag 25 maart in het Parktheater in Eindhoven. Tijdens de bekendmaking zullen er 10 verschillende optredens plaats vinden. Kaarten kunnen nu al besteld worden via de website van AMAI.
In 2021 kreeg dichter en illustrator Meliza de Vries de prijs voor het winnende gedicht. Daarom, ter inspiratie en als voorbeeld hier een, al wat ouder, gedicht van haar hand.
.
de laatste keer dat ik mijn moeder zag
er stonden drie huizen in het dorpje,
die door de moesson naar het zuiden dreven.
.
ergens vielen bananen uit hun tros.
een paar mensen schepten wegen om mij heen,
ik had geen idee uit welk huis zij kwamen.
.
ik vroeg mij af
hoe zij deze dag wilden onthouden,
niemand had een camera in de hand.
.
Poëzie op zeep
Gedichten op vreemde plekken
.
Na honderden voorbeelden door de jaren heen verzameld te hebben over vreemde plekken waar poëzie voorkomt (denk aan servetringen, toiletbrillen, doodskisten, fietsen, vazen, kousen en ga zo maar door, kijk maar onder de categorie ‘Gedichten op vreemde plekken’) dacht ik toch wel zo’n beetje elke ‘vreemde’ plek behandeld te hebben. Maar elke keer als ik dat denk blijkt er iemand toch weer een nieuwe plek bedacht te hebben waar je ook poëzie op kunt plaatsen.
Het laatste nieuwe voorbeeld waar ik op stuitte is zeep, of eigenlijk op de wikkel van een stuk handzeep. Voor het project #HetGaatNietOmZeep in 2021 schreven Rodaan Al Galidi, Dorien Dijkhuis en Maud Vanhauwaert een gedicht voor de wikkels van de gloednieuwe zeep Wonderschoon!. De gedichten duren elk twintig seconden, net lang genoeg om je handen te wassen.
Het betreft hier Werfzeep, een handgemaakte en biologische zeep. In een periode waarin mensen veel en vaak hun handen moesten wassen (tijdens de Coronapandemie) kwam bij hen de vraag naar een zeep die de handen niet gortdroog maakt. Toen de ergste crisis rond Corona achter de rug was besloot men met deze zeep te gaan adverteren. Zoals gezegd in drie varianten met elk een wikkel waarop een kort gedicht van één van de drie dichters te lezen is. Zoals op de wikkel te lezen is, neemt het gedicht lezen ongeveer 20 seconden in beslag, de tijd die nodig is om je handen afdoende te wassen. Hieronder het gedicht dat Maud Vanhauwaert (1984) schreef voor haar wikkel,
.
Er was de laatste tijd
.
opvallend veel intiem contact
ik zou zelfs durven zeggen
op het perverse af
.
ze verstrengelden zich in elkaar
sopten erop los, verspilden
flesjes glijmiddel, probeerden
werkelijk elk standje
.
en ik, tjah, ben nu toch lichtelijk
jaloers op die intimiteit tussen
mijn linker- en rechterhandje
.
Maud Vanhauwaert
Dorien Dijkhuis
Rodaan Al Galidi
Activiteiten gedurende de Poëzieweek 2022
Lezing over poëzie na 1945
.
Tijdens de Poëzieweek (van 27 januari tot 2 februari)worden er natuurlijk tal van activiteiten georganiseerd. Ik vind, mede daarom, dat de Poëzieweek een Poëziemaand moet worden. Er worden zoveel interessante en leuke activiteiten georganiseerd, een week is te kort om een keuze te maken uit het grote en uiteenlopende aanbod van activiteiten, zo mis je altijd activiteiten waar je best bij aanwezig zou willen zijn.
Op de website van de Poëzieweek staan onder het kopje ‘activiteiten’ tal van de meest uiteenlopende activiteiten als poëzieroutes, borrels, voordrachten, lezingen, voorstellingen, wedstrijden, avonden, interviews en workshops. Uit al deze activiteiten zal ik er de komende weken een aantal uitlichten en hier bespreken.
Zoals de lezing op dinsdag 25 januari 2022, 18:30–20:45 over de poëzie na 1945. Ik heb wel inmiddels begrepen dat deze lezing waarschijnlijk wordt uitgesteld tot na 28 januari en dat de datum nog nader bepaald wordt. Maar het is een lezing om in de gaten te houden. Waar gaat de lezing over?
Het einde van de Tweede Wereldoorlog betekende een nieuw begin voor de Nederlandstalige poëzie. In de opeenvolgende decennia ontwikkelde de dichtkunst zich snel.
In dit overzicht van 1945 tot heden belicht directeur van het Poëziecentrum, Carl De Stryker, alle belangrijke Vlaamse dichters en de maatschappelijke en literaire context van hun werk. De spreker besteedt ruim aandacht aan hun gedichten. Aan de orde komen Hugo Claus, Paul Snoek, Herman de Coninck, Jotie T’Hooft, Leonard Nolens, Dirk van Bastelaere, Miriam Van hee, Els Moors, Maud Vanhauwaert en hun werk. Wanneer de lezing doorgaat zal deze plaats hebben in de bibliotheek van Boom (België) die is gelegen aan de Windstraat 6 in Boom. Toegang is volgens mij gratis.
Om alvast in de stemming te komen hier een gedicht van Mirjam Van hee (1952), een toepasselijk Natuurgedicht getiteld ‘reeën’ uit de bundel ‘De bramenpluk’ uit 2002.
.
reeën
ik vroeg of je nog van me hield
en je zweeg lange tijd
tot je ‘kijk’, zei, ‘beneden’
.
daar stonden in langzaam
en laaghangend licht
twee reeën een ogenblik stil,
toen vluchtten zij snel en gewichtloos
het struikgewas in
.
hier en daar werden bladeren geel
dat was wat je daarna zou zeggen
‘september, de herfst komt er aan’
.
Avondmaal
Ivar van der Velde
.
In Liter, het literair tijdschrift dat driemaal per jaar verschijnt, nummer 102 is het thema van de artikelen en gedichten ‘Lezen is geloven’. In dit nummer staat een gedicht van Ivar van de Velde (2004) getiteld ‘Avondmaal’. Deze jonge dichter en schrijver schrijft naast gedichten ook reisverhalen die gepubliceerd zijn in onder andere Tirade en De Gids. Dit jaar was hij genomineerd voor de Debutantenschrijfwedstrijd.
Ivar van der Velde is Community-lid van de School der Poëzie en wordt gecoacht door voormalig stadsdichter van Antwerpen en actrice Maud Vanhauwaert. Ivar ontwikkelt zijn eigen werk, gedichten en verhalen, met hulp van Maud.
Waarom ik bij het gedicht ‘Avondmaal’ van hem bleef hangen was in eerste instantie de vorm. In dit gedicht is vrijwel elke vorm van interpunctie weggelaten waardoor je het gedicht het beste in een lange zin kan lezen. Toch blijft de dichter niet helemaal trouw aan zijn gekozen vorm want in de derde strofe verschijnt in een keer in de tweede regel een komma. Een vergissing vermoed ik. Ondanks het weglaten van interpunctie is dit gedicht uitstekend te lezen.
Wat me verder opviel was het noemen van de term Fata morgana in elke strofe. Wat mij dan weer doet vermoeden dat de dichter, hoewel goed op de hoogte van verschillende thema’s en onderwerpen uit het Christelijk geloof, deze vorm van religie vooral ziet als een luchtspiegeling, iets zien wat er niet is.
.
Avondmaal
.
Breek het brood vermoord een heilige op middeleeuwse wijze pluk in de
doodgebloede tuin doornstruiken zonder handschoenen lijdt pijn vlecht een
kroon verbeeld je de koning slenterend in smalle steegjes als een Fata morgana
tussen de kruimels.
.
Bekeer een dronkaard in het hofje bidt om vergeving verlos hem uit zijn lijden
dep zijn wonden met wijn lieg als de haan kraait over zijn goddelijke hel verbeeld
je de opstanding uit de dood als een Fata morgana tussen geperste druiven.
.
Bezoek de stad Jeruzalem projecteer het verleden op de heuvel sla een kruisje
een priester kerft smeekbedes in de Klaagmuur, graaft een graf voor een paar
sjekel kunt u begraven worden in de heilige stad een Fata morgana op de jongste
dag.
.
Voor eeuwig verbonden
Rodaan Al Galidi
.
De uit Irak afkomstige dichter Rodaan Al Galidi ( Rodhan Al Khalidi, 1971) woont sinds 2007 in Nederland. In 1998 vroeg hij, na gevlucht te zijn uit Irak, asiel aan in Nederland. Dit werd toen geweigerd. Hij leerde zichzelf de Nederlandse taal en ontving in Vlaanderen een werkbeurs. In 2007 kreeg hij, door een generaal pardon, alsnog een verblijfsvergunning. In 2011 schreef hij in NRC Next dat hij was gezakt voor zijn inburgeringsexamen waardoor hij geen Nederlands paspoort kreeg maar hij behield wel zijn verblijfsvergunning.
Inmiddels heeft hij meerdere romans, verhalenbundels, columns en 9 poëziebundels gepubliceerd. In 2007 werd zijn bundel ‘De herfst van Zorro’ genomineerd voor de VSB Poëzieprijs. Daarnaast ontving hij vele prijzen voor zijn proza en ander werk waaronder de Literatuurprijs van de Europese Unie 2011 voor ‘De autist en de postduif’.
Dit jaar schreef hij samen met de Vlaamse dichter Maud Vanhauwaert het Poëzieweekgeschenk ‘Samen al ’t hope’. Uit deze bundel koos ik het gedicht ‘Voor eeuwig verbonden’ over hoe leven en dood in alles met elkaar verbonden zijn.
.
Voor eeuwig verbonden
.
De dood en het leven
gaan naar dezelfde school,
zitten bij elkaar in de klas,
luisteren naar dezelfde meester.
Bij een vraag steken ze beiden hun vinger op
en geven samen hetzelfde antwoord.
In de pauze spelen ze op hetzelfde plein,
vallen uit dezelfde tak,
kloppen hetzelfde zand uit hun schoenen
en na de laatste les,
gaat het leven naar de dood
en de dood naar het leven.
.