Site-archief
Light verse
Jan Boerstoel
.
Nu november is aangebroken, de wintertijd is ingegaan en de dagen korter lijken dan ooit na een lange zomer is het volgens mij tijd voor wat luchtigheid, wat speelsheid, wat gekkigheid zo u wil. Daarom de komende zondagen voorbeelden van light verse. Wikipedia geeft als definitie van light verse:
Light verse is een benaming voor die gedichten die een wat lichtere, meer speelse toon hebben. Drs. P ontwierp er de Nederlandse term plezierdichten voor. De vorm kan velerlei zijn (sonnet, ballade, kwatrijn, ollekebolleke, en vele andere, kijk hiervoor ook vooral onder de categorie Versvormen). In light verse staat het spelen met taal en versvormen centraal, de vorm wordt gethematiseerd; het is voornamelijk het onderwerp dat licht is. Plezierdichten of light verse is overigens nog wat anders dan nonsenspoëzie. Onder nonsenspoëzie verstaat men gedichten waarin humoristische fantasie wordt bedreven, vol niet-bestaande woorden en andere dwaasheden. De bedoeling van nonsenspoëzie is te amuseren, waar light verse gaat over het op een intelligente manier versterken door taalacrobatiek en vormvastheid van een niet-nonsensicale inhoud.
In het Nederlands taalgebied zijn vele plezierdichters, de bekendste is natuurlijk Drs. P. maar ook Willem Wilmink, Ivo de Wijs, Driek van Wissen, Inge Boulonois en Kees Stip zijn bekend door de lichte en speelse toon van hun gedichten.
Ook Jan Boerstoel kun je onder deze categorie scharen. Boerstoel (1944) is schrijver en dichter, onder andere van van vele liedjes voor cabaret. Zijn gedichten zijn vaak wat melancholisch maar hebben vaak een humoristische ondertoon. Zo ook het gedicht ‘Futen’ uit ‘Een beetje wees’ uit 1990.
.
Futen
.
De futen zijn weer druk met nest- en waterbouw
in de Da Costagracht: bladeren, kleine takken,
maar ook papier, verroeste waslijn, plastic zakken,
een echte stadsfuut kijkt allang niet meer zo nauw.
.
En ik sta voor mijn raam en zie hun zwoegen aan
en denk aan al die ruziënde grachtgenoten:
eenden en meeuwen en aan grote vuilnisboten,
ik maak me ongerust of dat wel goed kan gaan.
.
Maar futen kunnen daar niet overstuur van raken,
als zij van rotzooi, op zijn fuuts, iets prachtigs maken.
.
Electropoëzie
Voor de moord
.
Van mijn dochter kreeg ik een tip over een Groningse band ‘Electropoëzie’ en hun nieuwe CD ‘Voor de moord’. Electropoëzie zijn, zoals ze het zelf omschrijven: “Twee denkramen,
één gedeelde vensterbank. Het ene raam levert de teksten. Het andere de muziek. Volledig symmetrisch. Volledig gestoord.”
En met zo’n omschrijving heb je mijn aandacht. Electropoëzie bestaat uit Hans Hoeverloo, hij schrijft de teksten en Harmen Ridderbos (ook wel de Ridderbaas genoemd) die verantwoordelijk is voor de muziek. Het tweetal maakt experimentele muziek die uitmunt in een explosie van creativiteit. Ze weten elkaar daarin zonder enige moeite te vinden.
Met titels als ‘Schreeuwende Dode Rozen’, ‘Maniakale Medley’ en ‘Boodschappenlijstje’ word je vanzelf nieuwsgierig. Ik las een review van de CD op mcsharq.nl en daarop werd het nummer ‘Symmetrie’ als diepgaander omschreven. Daarom hier de tekst en het nummer.
.
Symmetrie
.
Je staat, bevreesd en versteend,
Uit je raam te staren.
De dobbelsteen vol geluk
Nog in je vuist geklemd.
Door het warme licht
Zie je Hans zijn ijskoude blik
Zich langs je grijze muur
Een weg bij je naar binnen boren.
Je vraagt,
Meneer Mulisch,
Waarom is hij bij ons
En niet bij de buren?
Want Hans houdt van de angst,
Antwoord Harry,
En van de symmetrie,
Mijn jongen vol verdriet,
De symmetrie in je vensterbank.
Lamp lamp
Orchidee orchidee
Ornament ornament
Beeldje beeldje
Vetplant vetplant
Bloempot bloempot
Vaas vaas
Moord moord
Vaas vaas
Bloempot bloempot
Vetplant vetplant
Beeldje beeldje
Ornament ornament
Orchidee orchidee
Lamp lamp
Symmetrie in je vensterbank
Ik haat
Moord.
Van niets.
Naar alles.
Naar niets.
Om alles.
Of niets.
Toeval bestaat niet
Ik haat deze dag!
Met gesloten gordijnen
Creëer ik de nacht.
.
De valsche veerman
Nieuw leesboek voor katholieke scholen
.
Voor mijn verjaardag kreeg ik van een vriend een bijzonder oud (1900) maar erg leuk boekje met de titel ‘Nieuw leesboek voor katholieke scholen’. Een boekje vol verhalen, liedjes en gedichten uit een tijd waar wij ons echt niets bij voor kunnen stellen. De verhalen zijn doordrongen van een diep religieus besef, zijn moralistisch en staan vol stichtende taal. Op zichzelf is dat al genieten, juist omdat het zo anders is dan tegenwoordig, maar er staan ook een paar hele aardige gedichten in
Zoals bijvoorbeeld het gedicht ‘De valsche veerman’ dat me deed denken aan een liedje van vroeger over een kikvors aan de oevers van de Rotte. Alleen was het daar een ooievaar die roet in het eten gooide.
.
De valsche veerman
.
Er piepte reis in ’t oeverzand
Van een rivier een muis: zij wou
Zoo dolgraag naar den overkant,
Doch wist niet, hoe ze er komen zou.
.
Dat merkte algauw een kikker daar.
“He juffer!” kwaakte die, “kom hier!
Bind aan het mijne uw pootje maar,
En ik vaar je over met plezier.”
.
Ons muisje deed het – één, twee, drie!
De kikker stak van wal – hoezee!
En ’t lustig knagelijntje – zie,
Voer als zijn passagier toen mee.-
.
Een poosje nu ging alles goed;
Maar ach! de pret was spoedig uit:
In ’t midden van den breeden vloed
Dook onverwachts de valsche puit.
.
“Help, help! o wee ‘k verdrink!” zoo kreet
Onze arme muis toen in haar angst….
Daar pakte opeens een valk haar beet, –
Vloog op, en had – een dubbele vangst!
.
Het is een vuur
Portishead
.
Sinds ik mijn opwachting mocht maken bij het radioprogramma van Mas en Sabine https://www.overpoezieenmuziek.nl luister ik weer aandachtiger naar platen en dan met name naar de teksten. De laatste weken zit de CD ‘Dummy’ van Portishead weer in de speler. Toen deze CD uit kwam in 1994 was ik overdonderd door zoveel schoonheid. De combinatie van prachtige melodieën, de triphopachtige ritmes, de teksten, een meesterwerkje wat mij betreft. Hoewel ik echt alle singles op deze CD prachtig vind is er toch een nummer dat er uitspringt. Zowel muzikaal als tekstueel een bijzonder en fraai nummer. Daarom hieronder de liedtekst en een link naar het nummer. Laat je meevoeren door de ijle maar o zo prachtige stem van Beth Gibbons.
.
Its A Fire
These dreams they pass me by
This salvation I desire
Keeps getting me downCos we need to
Recognise mistakes
For time and againSo let it be known for what we believe in
I can see no reason for it to fail…. …Cos this life is a farce
I can’t breathe through this mask
Like a fool
So breathe on, sister breathe on
From this oneself
Testify or tell
Its fooling us now
So let it be known for what we believe in
I can see no reason for it to fail…
Cos this life is a farce
I can’t breathe through this mask
Like a fool
So breathe on, little sister, breathe on
Ohh so breathe on, little sister, like a fool
Grafschrift
Gert Vlok Nel
.
Het is alweer enige tijd geleden dat ik aandacht besteedde aan de Zuid-Afrikaanse poëzie. Daar gaat vandaag verandering in komen. Gert Vlok Nel (1963) is een Zuid-Afrikaans dichter en zanger. In 1993 debuteerde hij met de dichtbundel ‘Om te lewe is onnatuurlik’. Gert Vlok Nel werd geboren in Beaufort-West, Zuid-Afrika. Hij studeerde Engels, Afrikaans en geschiedenis aan de Universiteit van Stellenbosch en werkte daarna als gids, barman en bewaker. Voor de dichtbundel ‘Om te lewe is onnatuurlik’ ontving hij de Ingrid Jonker Prize. In ‘De Afrikaanse poëzie in 1000 en enige gedichten’ nam Gerrit Komrij 8 gedichten van Gert Vlok Nel op.
Van de CD en DVD ‘Beaufort Wes se Beautiful Woorde’ uit 1998 het gedicht ‘Grafschrift’ of in het Afrikaans ‘Epitaph’.
.
Epitaph
.
toe ek laas gelukkig was. Toe het ek afgekom by die trap &
vir my water getap in die kombuis dit was so stil in die huis.
Die mooiste jare is verby. Anyway & toe het ek gedroom dat
ek in ’n jaar so ver as moontlik van 1998 af gaan woon.Laasjaar het ek gedroom dat ek weer in my eie mooiste
woorde woon in my mooiste dorp & dat ek weer gesond
begin te word. Toe het ek wakkergeskrik & iets was nie pluis
nie ek was so lost ek was nie in my eie huis nie.
Die mooiste woorde is verby. Anyway & toe het ek gedroom
dat ek in ’n taal so ver as moontlik van Afrikaans af kan
gaan woon.In my boyhood het ek ’n meisie gehad sy was beautiful
beyond Afrikaans sy kon heelnag my so hartseer dans & sy
was somehow Gert se laaste stance. En toe het sy gedroom
dat sy in ’n lyf so ver as moontlik van my lyf af gaan woon.
Die mooiste liefde is verby. Anyway & toe het ek gedroom
dat ek by haar lyf so ver as moontlik van my lyf af gaan
woon.Somewhere het ek gedroom dat ek my eie begrafnis bywoon
& Pa was daar & Ma was daar & al my gelifdes soos in my
gelukkigste jaar. Maar die mooiste was dat dit die mooiste was
dit dit was dat ek afgebuk het na die grond & myself gesoen
het op my eie mond.
Die mooiste drome is verby. Anyway & toe het ek gedroom
dat ek in ’n droom so ver as moontlik van hier & nou af kan
gaan woon.
Laasnag het ek gedroom dat ek weer in 1975 woon, die jaar
toe ek laas gelukkig was. Toe het ek afgekom by die trap &
vir my water getap in die kombuis dit was so stil in die huis.
Die mooiste jare is verby. Anyway & toe het ek gedroom dat
ek in ’n land so ver as moontlik van Suid-Afrika af gaan
woon. & toe het ek gedroom dat ek in ’n land so ver as
moontlik van Suid-Afrika af gaan woon.
toen ik het laatst gelukkig was. Toen liep ik de trap af &
ging water halen in de keuken het was zo stil in huis.
De mooiste jaren zijn voorbij. Hoe dan ook, & toen droomde ik dat
ik in een jaar zover mogelijk van 1998 ging wonen.Vorig jaar droomde ik dat ik weer in mijn eigen mooiste
woorden woonde in mijn mooiste dorp & dat ik weer gezond
begon te worden. Toen schrok ik wakker & er was iets niet pluis
ik was zo de weg kwijt dat ik niet in mijn eigen huis was.
De mooiste woorden zijn voorbij. Hoe dan ook, & toen droomde ik
dat ik in een taal ging wonen zover mogelijk van het Afrikaans
vandaan.In mijn jeugd heb ik een meisje gehad ze was mooi
het Afrikaans voorbij ze kon de hele nacht zo innig verdrietig dansen & ze
was ergens Gerts laatste pose. En toen droomde ze
dat ze in een lijf ging wonen zover mogelijk van het mijne vandaan.
De mooiste liefde is voorbij. Hoe dan ook, & toen droomde ik
dat ik met mijn lijf zover mogelijk van haar lijf ging
wonen.Ergens heb ik gedroomd dat ik mijn eigen begrafenis bijwoonde
& Pa was er & Ma was er & al mijn geliefden
net als in mijn gelukkigste jaar. Maar het mooiste was het mooiste was
dat ik me bukte naar de grond & ik mezelf zoende
op mijn eigen mond.
De mooiste dromen zijn voorbij. Hoe dan ook, & toen droomde ik
dat ik in een droom ging wonen zo ver mogelijk van hier & nu
vandaan.
Vannacht droomde ik dat ik weer in 1975 woonde, het jaar
dat ik voor het laatst gelukkig was. Toen liep ik de trap af &
ging water halen in de keuken het was zo stil in huis.
De mooiste jaren zijn voorbij. Hoe dan ook, & toen droomde ik dat
ik in een land ging wonen zover mogelijk van Zuid-Afrika
vandaan. & toen droomde ik dat ik in een land ging wonen zover
mogelijk van Zuid-Afrika vandaan.
Met dank aan poetryinternationalweb
Poëzie en Muziek
Sabine Kars en Mas Papo
.
Twee dichters die ik al langer ken en zeer waardeer zijn een nieuw initiatief gestart. Sabine Kars en Mas Papo hebben de handen ineengeslagen en beginnen op 8 oktober een nieuw radioprogramma over poëzie en muziek. Binnenkort staat alle relevante informatie op hun website https://www.overpoezieenmuziek.nl
Vanaf 8 oktober dus elke zondagavond live bij B-FM in de ether http://www.b-fm.nl twee uur lang (van 21.00 tot 23.00) een programma over muziek en poëzie. Dat kan dus zijn poëtisch taalgebruik in songteksten, poëtische tekstdichters, maar ook poëzie die gebruikt is in liedjes of daar de basis van vormen maar ook muziek die poëtisch is of kan zijn zonder woorden. En natuurlijk muziek en poëzie.
Singer-songwriters zullen hun gasten zijn maar ook rappers, dichters en andere mensen die op een of andere manier professioneel met poëzie of muziek bezig zijn. Organisatoren. Boekhandelaren, Poëziecentrum etc. Je kunt het zo gek en breed niet bedenken of het kan aan de orde komen.
In Poëzie door Muziek willen ze een glimp van de wisselwerking tonen tussen muziek en poëzie, door wekelijks te dichten naar aanleiding van een nummer en op die manier een inkijk in het persoonlijke en associatieve schrijfproces geven.
Ook zal dit poëtische duo wekelijks een artiest of liedje belichten vanwege het poëtische karakter. Dit item heet Poëzie in Muziek. Maar er zal ook interactie zijn met de luisteraars die gevraagd zullen worden gedichten te schrijven naar aanleiding van een thema of onderwerp en er komt een agenda met een greep uit het ruime aanbod te bezoeken podia, festivals en andere interessante evenementen die met poëzie en/of muziek te maken hebben. Kortom er valt een hoop te genieten vanaf 8 oktober op B-FM (te beluisteren via de kabel en via hun website).
Deze twee fijne presentatoren hebben mij uitgenodigd om op zondag 22 oktober in hun programma te komen praten over poëzie. Daar heb ik, uiteraard, met volle overtuiging ja op gezegd. Ik zal vertellen over mijn eigen dichterschap en poëzie.
Speciaal voor deze blog een gedicht van Sabine Kars over één van mijn en haar favoriete liedjes van George Harrison ‘Here comes the sun’.
.
here comes the sun
.
een man klonk door
de winkelstraten deelde
.
broze liedjes uit
poëzie aan passanten
hun tassen volgeladen
.
ik zag kortstondig vuur
in ogen mensen open en dicht gaan
munten vielen schouders schoten omhoog
.
een glimlach werd opgegooid en ik ving
een voortdurend pamflet
tegen vergeefsheid
.
Ik ben een god
Annie M.G. Schmidt
.
Iedereen kent Annie M.G. Schmidt (1911 – 1995) en voor wie haar niet kent; ook jij kent haar of één van haar liedjes, teksten of boeken. Deze voormalig bibliothecaresse, dichter en schrijfster van verzen, liedjes, boeken, toneelstukken, musicals en radio- en televisiedrama is niet alleen in Nederland wereldberoemd maar ook buiten ons land bekend. Een gedicht dat ze schreef in 1938, niet voor kinderen en duidelijk als gedicht, is vooral door de eerste zin erg bekend. Ook bij mij. Voor een ieder die wel de erste zin kent maar ook graag eens de rest van het gedicht leest hier ‘Leeszaal’ destijds verschenen in het tijdschrift ‘Opwaartse Wegen’.
.
Leeszaal
.
Ik ben een God in ’t diepst van mijn gedachten,
maar in de bibliotheek een volontair
die hunk’rend op een baantje zit te wachten
en boeken uitleent met een zeker air.
Ik lever geestlijk voedsel aan mevrouwen
die binnenkomen en alleen maar van
de allernieuwste liefdesboeken houwen,
“maar niet zo’n engerd als die Wasserman”.
Ik loop met stapels boeken rond te sjouwen
en plak een etiket op Gorters Mei.
Och, als nu juffrouw Jansen eens ging trouwen,
dan kwam er eindlijk eens een plaatsje vrij.
Ik ben het niet alleen, die staat te wachten
en achter me staat nog een hele rij.
Ik ben een God in ’t diepst van mijn gedachten,
maar niet zo heel veel in de maatschappij ..
.
Vaderdaggedicht
Marijke Boon
.
Op vaderdag een gedicht op verzoek van een vader (eigenlijk ben ik dat zelf maar toen ik dit gedichtje tegen kwam wist ik dat dit op vaderdag op mijn blog moest komen). In ‘Tranen op het tafelzeiltje’ van Marijke Boon uit 1999, kwam ik namelijk twee erg grappige gedichten tegen. Een over moederdag en een over vaderdag.
In deze bundel staan gedichten en liedjes en ‘alles wat daartussen zit, geschreven voor man en vrouw en eenieder die zich daartussen bevindt’. Marijke Boon heeft door de jaren blijk gegeven over een groot gevoel voor humor te beschikken. Zo ook in het gedicht ‘Mooi cadeau II’.
.
Mooi cadeau II
.
Zondag alweer vaderdag,
paps bezit geen cent,
geef de goede man geen geld,
zorg dat je ‘m verwent
.
met een salmonella-ei,
wordt-ie ernstig ziek,
kan een maand geen eten zien,
scheelt tweehonderd piek,
.
die krijgt-ie toch maar mooi cadeau.
.
Sterke werkwoorden
Hans Dorrestijn
.
Dichter van de maand februari is Hans Dorrestijn. Omdat het thema van de poëzieweek nog nagalmt heb ik voor deze dichter gekozen, Dorrestijn weet als geen ander de wrang-humoristische toon te raken. Op Wikipedia staat te lezen dat Hans Dorrestijn (1940) een Nederlandse tekstschrijver, vertaler, schrijver en cabaretier is, met een typische zwartgallige stijl. Vreemd genoeg ontbreekt het woord dichter in de opsomming terwijl hij toch wel degelijk poëzie geschreven heeft. Misschien omdat hij vooral bekend is als cabaretier en liedjesschrijver dat dit deel van zijn oeuvre wat onderbelicht is.
Daar komt dus nu verandering in. Op elke zondag in februari zal ik een gedicht van Dorrestijn plaatsen. Vandaag het gedicht ‘Sterke werkwoorden’ en vooruit nog een klein gedicht ‘Havenstad’uit zijn bundel ‘de liefde wandelt vreemde wegen’ nieuwe liedjes en gedichten voor volwassenen uit 1997.
.
Sterke werkwoorden
.
Ik rook niet meer, ik drink niet meer
en doe aan gymnastiek.
Ik smook niet meer, ik spook niet meer
en lees de encycliek.
.
Vroeger was het andersom
toen leefde ‘k niet zo braaf.
Toen rookte ik en drinkte ik
en klonk de pornograaf…
.
.
Havenstad
.
Somber wachtend op perron elf
van Rotterdam Centraal
lijk ik het meeste op mezelf
van jullie allemaal.
.
Als stilte taal geworden is
Toon Hermans
.
Een van de grote voordelen van het schrijven over poëzie op een blog is dat je volledige vrijheid hebt over de inhoud. Niemand die je vertelt waarover je wel of niet kan schrijven. Zo vind je hier op dit blog berichten over de Russische symbolisten naast gedichten op cupcakes en sonnetten van Shakespeare naast versjes van Toon Hermans.
Poëzie biedt zo’n rijk landschap aan mogelijkheden en ik voel op generlei wijze een beperking om daarover te schrijven. Voor elk wat wils zeg maar. Daarom vandaag Toon Hermans. Misschien in de ogen van sommigen niet meer dan iemand die wel aardig versjes kon maken en inde ogen van anderen weer een geniaal cabaretier, conferencier en taalkunstenaar.
In het boekje ‘Van de liefde wil ik zingen’ zijn de mooiste liefdesteksten van Toon Hermans bijeengebracht. Liedjes, versjes en korte teksten over de liefde. Uit dit bundeltje heb ik twee teksten gehaald die ik met jullie wil delen.
.
Ik dicht bij jou
een vers
nee, nee,
gewoon:
ik dicht bij jou
.
Liefde
.
Ik kon niet zeggen wat ik voelde
ik heb het ook niet uitgelegd
maar tóch wist jij wat ik bedoelde
de stilte had het al gezegd
als ik je kuste of je griefde
in blijheid of in droefenis
de liefde is pas échte liefde
als stilte taal geworden is
.
