UbuWeb.com

Visuele poëzie

.

Van Kila van der Starre (van o.a. straatpoezie.nl en het geweldige boek ‘Woorden temmen’ kreeg ik een tip over een website met allerlei bijzondere vormen van poëzie. Deze website http://www.ubu.com staan vele verwijzingen naar websites die zich met avant-garde kunst bezig houden of hielden. Zeer de moeite waard om daar eens een bezoekje aan te brengen. Uiteraard ben ik vooral (maar niet exclusief) geïnteresseerd in de avant-garde poëzie.

Een mooi voorbeeld vond ik onder ‘Visual poetry’ en dan onder Poor.Old.Tired.Horse. Daar zijn vele voorbeelden te vinden van avant-garde visuele poëzie. Vanwege het ongrijpbare en kortstondige karakter van concrete en visuele poëziepublicaties, is er een waargenomen gebrek aan innovatie in het genre. Zonder te worden blootgesteld aan radicale praktijken, artistieke precedenten en innovatieve modellen, grijpen concrete dichters te vaak terug naar vertrouwde en bekende waarden en onbetwistbare vormen. Poor.Old.Tired.Horse van Ian Hamilton Finlay verscheen tussen 1962 en 1968 en is één van de meest invloedrijke en belangrijke magazines op het gebied van de visuele poëzie. Finlay (1925-2006) zou in zijn latere leven overigens afstand nemen tot deze vorm van poëzie. 

Verschillende beroemde dichters en kunstenaars hebben gepubliceerd in de Poor.Old.Tired.Horse zoals Kurt Schwitters, Paul Celan en Robert Simmons. Hieronder twee voorbeelden van dichters die publiceerden in de Poor.Old.Tired.Horse.

 

At the lion’s roar

the deer cannot hold still.

Hyenas sniff the air.

ART CAN FULFIL.

 

Kurt Schwitters

 

E

.

the

dawn with its (as music)

.

odor of sun and white mer

(casts) maid lips begonia woven

(gladly

.

madness over i suppose mad people

who)

tugs at my chest hair

.

darling

(were trying to elude who by

swallowing their skulls like a pill

.

) i think

you have given me a little brother

for sleep

.

Piero Heliczer

.

Advertenties

De liefste

Louise Labé

.

In de bundel ‘de liefste’ onsterfelijke liefdesverzen uit 1990, samengesteld en vertaald door Paul Claes, staat een prachtig liefdesgedicht van Loise Labé. Deze Louise Labé (1526 – 1566) was een Frans renaissancedichter, schrijfster van amoureuze sonnetten en salonnière (deelnemer aan literaire salons, bijeenkomsten (meestal bij iemand thuis) waar verschillende schrijvers, dichters, filosofen en kunstenaars elkaar regelmatig ontmoeten om literatuur, poëzie, filosofie en soms andere (beeldende) kunsten en politiek te bespreken).

Louise Labé was samen met dichter Maurice Scève het middelpunt van een groep dichters, de Ecole de Lyon. Rond Labé verzamelden zich andere vrouwelijke dichters als Pernette du Guillet. In de bundel ‘De liefste’ staat het volgende sonnet van haar dat ik hier met jullie wil delen.

.

Kus mij, kus mij opnieuw en blijf me kussen:

Geef mij van je waanzinnigste er een,

Geef mij van je aanminnigste er een,

Ik geef er vier weer die niet zijn te blussen.

Wat klaag je? Kom, laat mij je lijden sussen,

Ik geef er jou tien andere meteen.

Wij mengen onze kussen kussen zacht dooreen

En vinden in elkaars genot intussen.

Zo vangt voor elk een dubbel leven aan.

Elk zal in zich en in zijn vriend bestaan.

Laat, Liefde, mij van deze dwaasheid dromen:

Steeds voel ik wrevel om dit kalm bestaan,

En ik ben nooit geheel en al voldaan

Indien ik uit mezelf niet los kan komen.

.

Liefje

Laatste keer Hagar Peeters als dichter van de maand

.

Vandaag is het 29 januari en dus is Hagar Peeters voor de laatste maal Dichter van de maand (januari). Toen ik het gedicht ‘Briefje’ las moest ik onwillekeurig denken aan iets dat ik vroeger wel eens zei tegen kunstenaars wier kunst niet aansloeg. Kunstenaars moeten lijden en jij hebt het veel te goed. Of dat waar is dat is discutabel maar in het gedicht ‘Briefje’ lijkt Hagar Peeters er ook zo over te denken tot de laatste regels. Uit: ‘Koffers zeelucht’ uit 2004.

In de maand februari zal de (liedtekst) dichter Hans Dorrestijn dichter van de maand zijn.

.

Briefje

.

Liefje, ik moest je pijn doen

want schrijven gaat niet samen met geluk.

Dus moest je stuk.

Maar weet: het is het zachte stukgaan,

het geschrevene

want het gaat alleen maar via de gedachten

van zoiets ongevaarlijks

als een dichter.

.

Alleen in mijn mobieltje kan ik wonen

Stichting z25.org

.

Van Inge kreeg ik het boekje ‘Alleen in mijn mobieltje kan ik wonen’ over poëzie apps.  Het boekje is uit 2011 is voorzien van een begeleidende flyer. Op deze flyer staat een tekst waaruit je kan afleiden dat de ontwikkelingen heel snel gaan. De tekst is eigenlijk al ouderwets.

“Met de nieuwe generatie mobiele telefoons kan je meer dan mensen bellen. Op deze smartphones kan je allemaal verschillende programma’s of apps draaien. Apps die het weer voorspellen, Apps van de NS om te kijken hoe laat de trein gaat. Apps voor boodschappenlijstjes maar natuurlijk ook voor spelletjes.”

De poëzie-apps in dit bundeltje zijn spelletjes voor de smartphone gebaseerd op poëzie. Achter iedere app zit een bestaand gedicht en het spelen van de app roept dezelfde emotie op als het lezen van het gedicht.

Er is echter 1 groot probleem. De apps in het boekje zijn niet meer te openen of zijn gewoon verdwenen. En dat is jammer want een aantal kunstenaars is bezig geweest met gedichten op een bijzondere manier. Zo is bijvoorbeeld bij het gedicht ‘De Noorderzon’ van Toon Tellegen een app getiteld The northern zone ontwikkeld die je alleen maar tussen 12 uur ’s nachts en 5 uur ’s morgens kunt spelen. Ontwikkelt door Iris Deppe en Sylvain Vriens. De scenes zijn kleine puzzels die je met simpele handelingen kan oplossen. De scenes zijn gebaseerd op nachtelijke taferelen: vechtende katers, langzaam klikken van de klok, uilen en vleermuizen. Personages en elementen komen steeds op een andere manier terug. De maan verandert langzaam in de klok en de uil in een spin, zoals dat ook in je dromen kan gebeuren.

Zoals gezegd zijn de apps niet meer te vinden, de organisatie die de apps destijds heeft laten ontwikkelen, Z25.org, heeft nog wel een Facebook pagina maar daar is al sinds 2014 geen activiteit meer op. Gelukkig staan de gedichten, op basis waarvan de apps gemaakt zijn, in het boekje. Daarom dus geen verwijzing naar een app maar het gedicht van Toon Tellegen.

.

De Noorderzon

.

In de nacht,

duizenden slapen,

maar duizenden liggen ook wakker,

staren naar het plafond,

draaien zich om,

maken aanstalten,

draaien zich nog eens om,

maken nieuwe aanstalten,

staan op,

gluren tussen gordijnen door –

het is donker,

geen ster die valt of zelfs maar flonkert –

gaan weer naar bed,

gaan woelen,

vallen tegen de ochtend

in het uur van de noorderzon

in slaap.

.

Bokje in Richmond

Dahlia Ravikovitch

.

Dahlia Ravikovitch (1936 – 2005) was een dichter, vertaalster en vredesactiviste uit Israël. Zij publiceerde 10 poëziebundels in het Hebreeuws en haar werk werd in 23 landen vertaald. Ook werden haar gedichten gebruikt voor populaire liedjes en worden haar gedichten op scholen in Israël aan kinderen geleerd.

Zelf vertaalde ze Yeats, Eliot en Poe in het Hebreeuws. Vanuit haar huis in Tel Aviv ijverde ze voor vrede, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid in de regio in samenwerking met schrijvers en kunstenaars. Ook trad ze op in Nederland tijdens Poetry International. Daar werd door Tamir Herzberg onder andere het volgende gedicht van haar vertaald.

.

Bokje in Richmond

.

Op de houten bank in het park zei hij tegen me,

ik ben bang om dood te gaan, zelfs als ik oud ben

en ik weet niet hoe het zal zijn.

Ik kan niet weten hoe het zal zijn.

.

En ik zei, het zal niet erg zijn

het kan een zachte dood zijn.

Toen viel de Coca-Cola om

en hij lachte en lachte en kwam niet meer bij

en gaf me een klap op mijn rug, heel hard,

als iemand wiens krachten zijn lichaam verlaten.

.

 

Spam poetry

Van digitale vuilnisbak tot poëzie

.

Varvara Guljajeva en Mar Canet zijn twee kunstenaars die, om kunst te kunnen maken, nauwkeurig door digitale prullenbakken snuffelen. Miljoenen spam e-mails worden dagelijks over de hele wereld verzonden. De ontvangers worden aangespoord om impotentie pillen te kopen, banen aangeboden of ze worden verteld dat ze miljoenen euro’s hebben gewonnen.

Meestal verdwijnt dit soort e-mails rechtstreeks naar de prullenbak. Maar voor Varvara Guljajeva is deze spam dan nog niet verdwenen. “We wilden de digitale prullenbak recyclen,” zei ze. Het proces waar deze spam doorheen gaat bestaat uit twee delen.

1. genereren van poëzie uit verzamelde SPAM
2. het instellen van een elektronisch breimachine om SPAMpoetry een gebreide vorm te geven

Met betrekking tot het concept, zijn ze geïnteresseerd in het samenbrengen van de digitale cultuur en traditioneel handwerk. Om meer specifiek te zijn, het idee is om te experimenteren met de vorm en betekenis van SPAM. Ze draaien SPAM om in romantische, grappige of zelfs sarcastische poëzie en presenteren die in een ongebruikelijke tastbare vorm zoals breigoed. Om meer specifiek te zijn, noemen ze het eindresultaat disfunctioneel draagbaar, omdat het herinnert aan een trui, maar het niet echt een trui is.

En zo ziet zo’n disfunctioneel draagbare trui er dan uit, met erin gebreid de SPAM poëzie.

Foto’s : Mar Carnet

Ik schreef al eerder over poëzie op kledingstukken en over SPAM poëzie maar dit is wel een heel bijzondere vorm van gedichten op vreemde plekken gecombineerd met gedichten in vreemde vormen.

Meer lezen over Varvara Guljajeva en Mar Canet en hun bijzondere vormen van poëzie en kunst? Ga dan naar http://www.varvarag.info/spampoetry/

 

Generaal Nami

Zuid Korea

.

In Zuid Korea ligt het eiland Nami of Namisum eiland in de provincie Gangwon-do. Dit was oorspronkelijk geen eiland maar met de aanleg van de Cheongpyeong dam in 1944 kwamen delen land onder water te liggen en zo vormde zich een eiland in de vorm van een halve maan. Het eiland is genoemd naar generaal Nami, een belangrijk krijgsheer in de geschiedenis van Zuid Korea uit de 15e eeuw.

Tijdens de regeerperiode van koning Sejo werd generaal Nami  beschuldigd van verraad en geëxecuteerd samen met zijn moeder en zijn trouwe volgelingen. Later kwam men er achter dat hij valselijk beschuldigd was en werd zijn eer en naam hersteld.

Op het eiland komen kunstenaars van over de hele wereld om hun talenten te delen als deel van de vrijheid van geest mentaliteit die op het eiland heerst. Het eiland is de basis van het ‘Nami Island International Children’s Book Festival’ (NAMBOOK) en elk weekend vinden er culturele evenementen plaats, waarmee Nami een van de belangrijkste culturele, artistieke en toeristische attracties is van Zuid Korea.

In 2006 werd het eiland zelfs een ‘republiek’ Naminara. Het heeft zijn eigen vlag, volkslied, geld, paspoort, postzegels en een certificaat voor ingezetenen.

Om de naamgever van het eiland te eren is een grafsteen geplaatst op de plek waarvan men vermoed dat generaal Nami ooit is begraven. Op deze grafsteen staat een fragment van een gedicht van de generaal.

.

I will cut the boulders of Mount Baekdu until my sword is worn away,
I will water my horse with the waters of Duman River until it dries up,
if a man cannot subjugate an entire nation by the age of 20,
then no one will deem him a hero.

.

 

Straatpoëzie

Streetpoetry

.

Ik schrijf al langer over gedichten op vreemde plekken en over gedichten in de openbare ruimte. Daarmee dacht ik openbare poëzie wel te dekken. Tot nu. Hoewel ik al schreef over poëzie op straat blijkt straatpoëzie of streetpoetry een trefwoord te zijn waaronder je op het net veel (vooral) straatdichters kunt vinden. Straatdichters zijn er in vele vormen. Sommigen zijn naast dichter ook kunstenaar, anderen zijn dichter en weten daarnaast hun poëzie ook in de openbare ruimte te plaatsen en weer anderen zijn (soms) illegaal bezig en brengen hun poëzie (soms) onder een pseudoniem aan op gebouwen, huizen en schuttingen.

Waar ze ook vandaan komen en hoe ze hun poëzie ook aan de man brengen, het feit dat hun poëzie op straat te lezen is verenigd ze als straatdichters. Hieronder zie je een aantal voorbeelden van straatdichters of van straatpoëzie uit Luxemburg, Tel Aviv, Brooklyn, Parijs, Rome en Lissabon.

.

 

 

 

 

 

 

Badilisha poetry

Afrikaanse dichters in Afrika

.

Door een aantal historische, politieke en economische redenen en oorzaken zijn veel van de belangrijkste collecties en producties van Afrikaanse kunst gevestigd of uitgevoerd buiten Afrika. Als gevolg daarvan is de toegang tot deze collecties en werken voor mensen in Afrika beperkt. Het Africa Centre, gevestigd in Zuid Afrika kan opgevat worden als een fysiek punt evenals een filosofische reis om deze onevenwichtigheid op te heffen. Dit heeft ertoe geleid dat veel Afrikaanse wetenschappers, schrijvers, dichters en kunstenaars maar weinig bekend zijn in de wereld.

Het gebrek aan publicaties en opnames heeft ertoe geleid dat de meeste jonge Afrikaanse dichters en schrijvers vooral worden beïnvloed door het werk van literaire iconen uit het  ‘Noorden’ door wat ze hebben geleerd op school ,  hebben gelezen, gezien en gehoord . Hun kennis van Afrikaanse schrijvers en dichters is beperkt , waardoor de inspiratie en invloed, van vitaal belang voor hun groei , ontwikkeling , zelfvertrouwen en gevoel van plaats zeer gering is. Badilisha Poetry X-Change biedt hen en de rest van de wereld een buitengewoon instrument om kennis te nemen van deze Afrikaanse stemmen.

De Badilisha Poetry X-Change bestaat behalve uit een centrum ook uit verschillende fora, podcasts, een website en een radiozender. Er zijn alleen al meer dan 280 podcasts van hedendaagse Pan-Afrikaanse dichters te beluisteren via de website.

Maar dus ook heel veel poëzie. Bijvoorbeeld van Beverley Nambozo uit Uganda.

Hieronder het gedicht Two strangers van Beverley Nambozo te vinden op de website.

.

Two strangers

One Sunday in December,
Two strangers met in church.
The Pastor talked about Salvation
and hope.
Then he told the church to join hands
And pray.
Rwabambarussshii shpirit, Jeshushhhhhh

The strangers joined hands
And prayed for the nation of Israel
And for one another.
Rwabambarussshii shpirit, Jeshushhhhhh
After the service,
The strangers said, Bless you, to one another
And they parted ways.

The next day the strangers met in the supermarket.
They both reached for the last packet of milk.
It spilt on the floor
And they both cussed at each other.
You fool!
You idiot!

And they parted ways.

.

Veel, heel veel meer op: http://badilishapoetry.com

Marion en Fon

Zwartwit in en achter kleuren

.

In het kader van het Weekend van de Cultuur in Maassluis ben ik door de plaatselijke Kunstuitleen gevraagd veilingmeester te zijn bij hun jaarlijkse kunstveiling (evenals vorig jaar). Voordat dit spektakel plaats vindt verdiep ik me eerst in de kunstenaars van de te veilen werken. Dit jaar zat er een kunstwerk van Fon Klement bij en op zoek naar informatie over Klement kwam ik erachter dat hij de illustraties heeft gemaakt bij gedichten van Marion Bloem. Dit heeft geleid tot een bijzondere fraaie bundel met de titel “Zwartwit in en achter kleuren”.

In deze bundel 7 gedichten van Marion Bloem en 7 prenten van Fon Klement in eigen beheer uitgegeven in 1992. De bundel in cassette werd uitgevoerd door boekhandel Schwendemann, genummerd en gesigneerd door beide kunstenaars. Jack Jacobs was verantwoordelijk voor de vormgeving. Omdat er maar 90 exemplaren zijn gemaakt en beide kunstenaars van naam zijn wordt een enkel exemplaar te koop aangeboden vanaf € 500,- op internet.

Uit de bundel het derde gedicht zonder titel.

.

Mijn droom groeit in

een potje binnenshuis

met weinig licht

en sober water

grond uit een zakje

van zeven gulden

ik vertrouw op ‘t

blauw dat door de

kieren van gekreukte

deuren gluurt

en wacht op straks als

mijn droom krachtig

bloeit.

.