Versvoeten

Alain Teister

.

Elke keer weer verbaas ik me over het feit dat er dichters zijn waar ik nog nooit van gehoord heb en die toch een aardig oeuvre bij elkaar geschreven hebben . Blijkbaar is het met beoefenaren van alle kunsten hetzelfde, alleen de bekendste namen ‘overleven’. Wat overigens niet betekent dat het werk van dichters die vergeten of bijna vergeten zijn, niet de moeite waard is. Zo’n dichter waarvan waarschijnlijk maar weinig mensen de naam kennen is Alain Teister (pseudoniem van Jacob Martinus Boersma).

Teister (1932 – 1979) was schrijver, dichter en schilder. Hij debuteerde in 1964 met de bundel ‘De huisgod spreekt’ waarna hij nog twee poëziebundels publiceerde: ‘De ziekte van Chopin’ in 1971 en ‘Zenuwen, dame?’ in 1977. In 1988 verscheen nog zijn ‘Verzamelde gedichten’. Daarnaast werd zijn werk opgenomen in ‘Tirade’, ‘Maatstaf’ ‘De Tweede Ronde’ en ‘Hollands Maandblad’. Naast zijn dichterschap was hij vooral ook actief als kunstenaar en werk van hem werd aangekocht door het Centraal museum in Utrecht en de Rijksdienst voor de Beeldende Kunsten.

Uit de bundel ‘Verzamelde gedichten’ komt het gedicht ‘Versvoeten’.

.

Versvoeten

.

Elk dichtertje zingt

zoals het genekt is

door rotjeugd, rotwijf, rotinkt.

En hij is de eminentste

die tussen de brekebenen

zijn voeten het minst kapothinkt

en dat het bedroefdst formuleert.

Elk dichtertje zingt

vrij ongedeerd.

.

MUG 2

Een nieuwe editie

.

Nog maar een maand geleden verrasten Poetry Affairs, MUGbooks en BRRT.Graphic.Design Nederland met een nieuw poëtisch vlugschrift, een mini-magazine, een mug tussen de mastodonten, MUGzine #1 en nu is er een tweede editie.

De reacties waren enthousiast, positief en vol waardering voor dit nieuwe initiatief op de markt van poëzie magazines. MUGzine is het kleine broertje onder de magazines, letterlijk en figuurlijk. Slecht 10 bij 15 cm is dit handzame en met veel liefde en zorg gemaakte magazine.

En werd de eerste editie nog gevuld door bijdragen van de makers (https://poetryaffairs.nl/ en https://mugbookpublishing.wordpress.com/ ) voor de tweede editie hebben we dichters benaderd of ze mee wilde werken aan MUGzines. Dichter Daniël Dee, dichter Sabine Kars en dichter/kunstenaar Pieter Drift lieten ons enthousiast weten graag een bijdrage te willen leveren en zijn dan ook terug te zien en te lezen in dit nieuwe nummer.

Uiteraard is #2 gratis te downloaden via http://mugzines.nl/ en te verkrijgen op papier in een beperkte oplage van 100 stuks. Daarnaast denken we na over een cadeau versie en een vorm van abonnement maar daarover later meer.

Om alvast in de stemming te komen hier een gedicht van dichter en kunstenaar Pieter Drift, dat hij schreef voor de tentoonstelling ‘Arp: the Poetry of Forms’ georganiseerd door het Kröller-Müller-museum, en specifiek voor een multimediale poëzie-estafette. Alle gedichten zijn online te zien op https://krollermuller.nl/poezie-estafette

.

KNOOP VAN MEUDON

.

Tegenover ons een dame
schuin afgesneden
in een bosje bloemen

.

Als u’s hangen haar hoefijzers
boven de deuren van het treinstel
Een sfeertje meneertje
als de bodem van het boeket

.

De man naast haar hapt steels
een blaadje van de ruikers
Soms hinnikt hij
schraapt met zijn hoeven

.

Alles komt langs in de stiltecoupé
wij houden onze oren open

.

Op het perron in de hoek
van een zakdoek wacht een knoop
zodat we nooit zullen vergeten
waar we vandaan komen

.

Kunstwerk

Tong van lucifer

.

Wanneer je in Flevoland rijdt (of naar Flevoland daar wil ik even vanaf zijn) kom je op een dijk, wat de Knardijk blijkt te zijn, een groot ovaal kunstwerk tegen. Al vele malen heb ik dat kunstwerk zien staan, juist door de omvang en de vorm vind ik het een bijzonder kunstwerk. Toen ik in de bundel ‘Flevoland’poëtische provincie’ van Stichting Achterland uit 1996 zat te bladeren kwam ik een foto tegen van dat kunstwerk. Van dichter Johan van de Grift staat er het gedicht ‘Kunstwerk’ bij dat oorspronkelijk verscheen in de bundel ‘De spookrijder’ uit 1995 van zijn hand. Het kunstwerk  dat ‘Tong van Lucifer’ heet, staat op een markant punt op de Knardijk en is van kunstenaar Ruud van de Wint.

.

Kunstwerk

.

Alsof hij

opschoot uit geduldige aarde

tussen een stad en een stad

.

Rood in groen land

Rood in grijze lucht

niemands schaduw

niemands silhouet

.

Het heeft zo moeten zijn

de schemer strijkt het licht van de dag

hijst de maanloze nacht

verten verliezen hun kleuren

als herfstbomen bladeren

.

Gezworen verledenlingen

-de geesten van

verdronken vissers-

komen hier samen

om het ooit dat verdween

.

Cadeautje

Forough Farrokhzad

.

De Iraanse kunstenaar, documentairemaakster en dichter Forough Farrokhzad (1935 – 1967) was nog erg jong (15) toen ze naar de kunstacademie ging en al even jong toen ze trouwde (16) waarna ze ook alweer heel jong alleenstaand moeder werd (19). Farrokhzad ontwikkelde zich tot een rebelse dichter die de taal van de Iraanse poëzie vernieuwde en (mede daardoor) veel betekende voor de emancipatie van vrouwen. Ze overleed opnieuw erg jong als gevolg van een auto ongeluk. Na de Islamitische revolutie werd haar werk lange tijd verboden door het regime.

Ze debuteert met de dichtbundel ‘De gevangene’ (‘Asir’) (1955) waarin ze haar leven tot dan toe bespiegelt. Hierna volgen nog drie bundels in 1957 en 1958 en in 1964. Na haar dood wordt in 1968 postuum nog de bundel ‘Laten we geloven in het begin van het koude seizoen’ gepubliceerd.

Het gedicht ‘Cadeautje werd nooit gepubliceerd maar door dichter Amir Afrassiabi vertaald naar het Nederlands.

.

Cadeautje

.

ik spreek over de bodem van de nacht

ik spreek over de bodem van de duisternis

en de bodem van de nacht

.

als je bij mij thuis komt, vriend

breng mij een lichtje

en een raampje waardoor ik

naar de gelukkige drukte van de straat kan kijken

.

Dichter op het kasteel

Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2020

.

Het bestuur van de stichting Ongehoord! is in overleg met de stichting Kasteel van Rhoon om te kijken of de prijsuitreiking van de Ongehoord! Gedichtenwedstrijd https://woutervanheiningen.wordpress.com/2020/02/02/dichter-doe-mee/ in het kasteel van Rhoon kan plaats vinden. De stichting Kasteel van Rhoon is een actieve stichting die vele activiteiten organiseert in het kasteel. De ambiance is geweldig (een bijzonder kasteel dat gebouwd is in 1432 als versterkt Donjon op de plek waar een ouder kasteel had gestaan, waarschijnlijk uit de 11e eeuw), de ruimtes prachtig en de stichting organiseert vele interessante culturele en culinaire activiteiten.

In 2018 werd op initiatief van Joop van der Hor en mogelijk gemaakt door de stichting, een boekje gepubliceerd dat gebruikt kon worden voor PR-doeleinden en als relatiegeschenk. In deze bundel tal van dichters uit de regio groot Rotterdam waaronder Edwin de Voigt, Joz Knoop, Manuel Kneepkens, Ton Huizer en Hans Wap, geïllustreerd met foto’s van de omgeving van het kasteel, het kasteel en kunst van lokale kunstenaars.

Uit dit mooi uitgegeven bundeltje koos ik het gedicht ‘Drie sterren’van Hans Wap, schilder, dichter en beeldend kunstenaar.

.

Drie sterren

.

in sommige restaurants doe ik geen bek open

ze doen me denken aan loopgraven

gevuld met riesling en pâté de foie

.

welgemikte schoten met champagnekurken

uit linkshandig gedraaide flessen

.

de oorlog van de gourmet tegen de gourmand

ingetekend op de stafkaart van Michelin

.

de drie sterren van het restaurant

tegen de vier van de generaal

.

laat ons lafhartige daden verrichten

die recht geven op medailles

.

een borst vol blik

dat na overlijden moet worden

teruggegeven

.

liever werd ik koninklijk onderscheiden

met een gratis parkeervergunning

voor het leven

of een vaste tafelreservering

in mijn favoriete restaurant

.

 

 

Open Podium

Van het Oosterdok

.

In 2013 verscheen bij de OBA, de openbare bibliotheek van Amsterdam, de bundel ‘Van het Oosterdok’ gedichten men berichten van het Open Podium. In het voorwoord schreef mijn toenmalige collega Hans van Velzen, directeur bij de OBA dat het tienjarig jubileum een prachtig resultaat is van de maandelijkse bijeenkomsten in de OBA waar in de loop van die tien jaar meer dan 250 verschillende dichters hebben voorgedragen.

Hans schrijft verder dat voor veel dichters dit debuut een springplank was om hun gedichten elders te publiceren, soms in eigen beheer en soms ook bij gerenommeerde uitgeverijen. De bundel is samengesteld door de vaste presentator van het Open Podium Jos van Hest, geassisteerd door Riet Lamers en Monique Groenveld, beide werkzaam bij de OBA en actief in het organiseren van het Open Podium.

Jos van Hest schrijft in zijn voorwoord dat in deze bundel zo’n 60 dichters zijn opgenomen die in 2013 hebben voorgedragen waarvan ik er een groot deel ken. Dichters als Sabine Kars, Frans Terken, Anneke Wasscher, Gerrit Vennema en Ericka De Stercke hebben ook op het Ongehoord! podium gestaan dat ik al jarenlang met anderen organiseer.

Ik koos voor vandaag een gedicht van een dichter die ik niet ken, Annemarie Kuster, kunstenaar in woord en beeld. Het gedicht van haar dat is opgenomen in dit bundeltje is getiteld ‘eendje’.

.

eendje

.

ik fietste in m’n eentje langs

zag een eendje zag nog een eendje

en nog eentje

een voor een donzig zacht

.

eendje links eendje rechts

eendje grijs klein eigenwijs

eendje zus eentje zo

.

twee aan twee

een in z’n eentje

waggel eendje

.

dood

.

eendje langs de kant in de berm

niet een hele zwerm

maar eentje

.

Poëziekaarten

 Lieve juf

.

In het kader van de Poëzieweek 2020 kun je bij boekhandels en bibliotheken gratis ansichtkaarten krijgen met gedichten van Linda Vogelesang, Carmien Michels, Jaap Robben, Max Greyson en Maud Vanhauwaert. Ook vorig jaar werden gratis kaarten met poëzie weggegeven. Het is dan ook een heel aardige manier om je poëzie onder de aandacht te brengen.

Ik heb een fijne verzameling van poëzie-ansichtkaarten. Natuurlijk van Plint en van de Poëzieweek maar ook van de voormalige stadsdichter van Rotterdam Jana Beranová, van Joz Knoop en Joost van Gijzen (van uitgeverij De Muze), van Méland Langeveld en Gea Zwart, van Rinske Kegel en ga zo maar door. Vaak zijn de kaarten een samenwerking van kunstenaar en dichter (Langeveld en Zwart bijvoorbeeld) maar het komt ook voor dat de illustratie gemaakt wordt door de dichter (Kegel).

Een poëziekaart laten maken hoeft niet veel te kosten dus als je als dichter nog niet aan een bundel toe bent of druppelsgewijs je gedichten aan je publiek wil laten lezen dan zijn poëziekaarten een goed idee, tenslotte worden ze tweemaal genoten, door de afzender en door de ontvanger.

Van de Poëzieweekkaarten koos ik op deze laatste dag van de Poëzieweek 2020 het gedicht ‘Lieve juf’ van Linda Vogelesang (Plint, 2015) vooral ook omdat de leerkrachten de laatste tijd zo in het nieuws zijn. En omdat het hier een gedicht betreft dat voor kinderen is geschreven, een deel van de poëzie die toch vaak wat ondergewaardeerd wordt.

.

Lieve juf,

.

Ik schrijf u even

om te zeggen

dat ik niet meer kom.

Waarom?

Ik weet wat ik wil worden:

HELD!

Wat ik nu moet leren:

vliegen zonder vliegmachine,

vechten met enge dieren,

en op een wiebeltouw balanceren.

U geeft geen les daarin.

Daarom heeft naar school gaan

voor mij niet zo veel zin.

Als juf deed u best uw best,

dus: een kus en dank u wel!

Mocht u iets overkomen

dan roept u maar.

Dan kom ik snel.

.

 

Bodemloos blauw

Mark Meekers

.

De dichter Mark Meekers is samen met Hugo Claus de meest bekroonde Vlaamse dichter. Naast dichter is Meekers beeldend kunstenaar onder zijn ware naam Mark Rademakers.

Mark Meekers (1939) was stichter van de dichtersgroepen ‘Mengmetaal’ en ‘Concept’. Hij was dorpsdichter van het spookdorp Doel waarover ik op 3 maart 2019 al schreef  https://woutervanheiningen.wordpress.com/2019/03/03/doel/ en hij was poëzie-ambassadeur van Vlaams-Brabant.

In 2016 verscheen de bundel ‘Bodemloos blauw’ van zijn hand bij uitgeverij P in Leuven. ‘Bodemloos blauw’ is een hulde aan de dromerige surrealistische kunstenaar Marc Chagall (1887 – 1985). Meekers gedichten werpen een unieke blik op Chagalls bestaan en kunst.

Uit deze bundel koos ik het gedicht dat hoort bij het gelijknamige schilderij ‘Paris by light’ Uit 1927.

.

Paris by light

.

even nog slapen onder een hamer, dan

als een kogel uit de Russische roulette

het paradijs uitgelucht, waar de kippen

eieren in dopjes moeten leggen, de blinde

.

vlek het hele oog overspoelt, loensen (zelfs

links) verboden is. Parijs – “sacré coeur!” –

heeft een groot hitsig hart en licht voor

allen. In elke Parisienne giechelt een meisje

.

van plezier. french cancan + champagne-

ringen over ritsige roden. de valiezen

uitgepakt in de passage de Dantzig nummer

twee, waar het gonst van de steekbeitels,

.

penselen elkander in de haren vliegen.

hier draait dame fortuin het reuzenrad,

tracht hij ogen in beslag te nemen, als ziener

kijkers medeplichtig te maken aan het mooie.

.

Klokkenluider

Herman Brood

 

Vandaag voor de laatste maal in september Herman Brood als dichter van de maand. En om in stijl af te sluiten met een zeer actueel thema koos ik voor het gedicht met als beginregel ‘op een dag’ over een Klokkenluider. Uit de bundel ‘Kwartjes vallen soms jaren later’ uit 2002.

.

Op een dag

paste de hoed niet meer

de bovenrug

deed aan een klokkenluider denken

de lever aan notre dame

een stapje terug

leek onvermijdelijk

vooruit, fataal

zet hem daar maar neer

.

XTC

Dichter van de maand

.

Vandaag opnieuw een gedicht uit de bundel ‘Kwartjes vallen soms jaren later‘ van de dichter van de maand september Herman Brood. Opnieuw een staaltje absurde humor in het gedicht zonder gedicht over XTC.

.

papa zat in de kelder

de XTC te roeren

vooralsnog geen vooruitgang

mijn moeder werd dan weleens boos

ik werk dag en nacht

en jij doet niks anders als roeren

ik voelde mij verscheurd

tussen 2 partijen

klaar

.