Santiago de Compostella

Gedichten langs de route

.

Edwin, een goede vriend van me, heeft zich voorgenomen om van zijn woonplaats in Nederland naar Santiago de Compostella te gaan fietsen. Op zichzelf snap ik dat wel, lopen is letterlijk een mijl op zeven en fietsend gaat het allemaal toch net even sneller. Van zijn reis maakt hij op http://www.edwin.nl een verslag. Ik lees zijn vorderingen om de paar dagen maar wat vooral leuk is voor mij (en in dit geval voor jullie lezers dus ook) is dat hij foto’s maakt van gedichten of poëzie die hij op zijn toch tegenkomt.

De eerste foto’s heb ik al van hem mogen ontvangen. De eerste foto is één van een zogenaamde dichtsteen die onderdeel uitmaakt van een verzameling van gedichten die Victor Willemse fotografeerde voor Kunst in Breda https://kunstinbreda.wordpress.com/diverse/gedichten/. Ook het gedicht op het raam maakt deel uit van deze serie. Het derde gedicht, of quote eigenlijk komt uit Antwerpen en behoort toe aan Frederik van Eeden als we de naam onder de regel mogen geloven. Wat vreemd is want als je de regel opzoekt blijkt deze uit Max Havelaar van Multatuli te komen. Het verschil zit hem in het woord ‘misschien’ dat Multatuli ervoor plaatste “Misschien is niet geheel waar, en zelfs dat niet”. Hoe dan ook, een regel met poëtische kracht.

.

Laat mij maar de zuivere leegte

het levende water

het lied van de zon

laat mij maar de boom boven mij

of er nooit iets gebeurt

Liefste Dreefse Hoogstratenaar

.

kan je goed zien waar je bent

hoe eigenlijk het hele land aan je voeten ligt

dat je het neusje van en de kers bent

zie je hoe alle wegen hier naar jou leiden

als eindpunt aan een horizon huizen en velden

een eigenaardig kleine noordpool – onbesneeuwd niet onbemind

.

Daan Jansen, stadsdichter

Niets is geheel waar, en zelfs dat niet

.

Frederik van Eeden

Advertenties

Mooi, Mooier, Middelland

Geen Poeha

Als onderdeel van het programma Mooi, Mooier, Middelland (Rotterdam) heeft de werkgroep Leefbaarheid het initiatief genomen om muren en leegstaande gevellijsten van een kunstzinnige invulling te voorzien om de wijk Middelland weer een stukje elan te geven. Jiske Foppe, met haar zaak voor Poëzie en Fondsenwerving ‘ Geen Poeha’, werd voor de organisatie gevraagd. Jiske Foppe ken ik al een tijd als een zeer gedreven ambassadeur van de Poëzie in Rotterdam en zo realiseerde ze onder andere in opdracht van het programma Mooi, Mooier, Middelland het gedicht Lotgenoten van Deelder, een regel van Joost van Geel en een regel van Sappho in de wijk Middelland. Atelier Mineur bracht de gedichten en dichtregels op de gevels aan.

Op donderdag 27 september worden een vijftal kunstwerken en gedichten op gevels in Middelland feestelijk geopend met een wandeling. Iedereen kan vanaf 16 uur aansluiten en genieten van voordrachten van dichters en kunstenaars.

Voor meer informatie kijk je op: https://www.facebook.com/events/2238888503008257/

Poëzieroute Wassenaar

A. Marja

.

Nederland blijkt een land van wandel- en fietsroutes te zijn. Niet alleen ter recreatie maar vaak ook langs kunst, beelden en poëzie in de buitenruimte. Ik schreef in het verleden al over verschillende poëzie(wandel)routes in Nederland en België maar ik kwam er recent weer een tegen in Wassenaar https://www.poezieroutewassenaar.nl/. De Stichting Poëzie Route Wassenaar bestaat uit 3 niet nader genoemde personen uit deze plaats en heeft tot doel een interessante en mooie route samen te stellen om gedichten dichterbij mensen te brengen. Zij willen dit doen door een route van 24 gedichten in de openbare ruimte te plaatsen van gedichten van dichters die in Wassenaar gewoond hebben of die op andere wijze een band hebben met Wassenaar.

Van de 24 geplande gedichten zijn er inmiddels 16 geplaatst op plekken in het dorp, van de bibliotheek en de kerk tot op de parkeergarage en in tuinen. Op de hoek van de Zuylen van Nijeveltstraat, bij nummer 202 ligt voor de stoep van De Wassenaarse Krant een tegeltableau met een gedicht van A. Marja. Marja is het pseudoniem van Arend Theodoor Mooij (1917-1964). Marja woonde niet in Wassenaar, maar hij verbleef in de Pauwhof, een buitenplaats in het dorp waar het echtpaar Overvoorde-Gordon gastvrijheid bood aan letterkundigen om in een rustige omgeving te kunnen werken.

.

 

Gevonden poëzie

Zoetermeer

.

Ik heb al vaker geschreven over, wat ik noem, gevonden poëzie. Poëzie die je tegenkomt op plekken waar je het niet verwacht, poëtische uitingen binnen en buiten waar ogenschijnlijk geen idee of plan aan ten grondslag ligt. En vandaag voeg ik weer een vondst toe. Toen ik enige tijd geleden in Zoetermeer de straat in reed waar mijn moeder woont en waar ik een groot deel van mijn jeugd heb gewoond, viel mij een geel bord boven het straatnaambord en een snelheidsbord op. Ik kon niet goed lezen wat erop stond echter. Toen ik weer weg reed uit de straat ben ik even gestopt om te zien wat er nou precies op dat bord stond. Het beelk een ‘gedicht’ te zijn, een tekst met een poëtisch karakter. Het rare echter was dat er in de andere straten in de buurt niet van dit soort borden hingen.

Ik heb een foto van het bord gemaakt en ben daarna op zoek gegaan naar wat dit precies voor een bord was, of het deel uitmaakt van een project en of er nog meerdere borden hangen. Niets heb ik gevonden. Het lijkt erop dat dit het enige bord is dat daar hangt, zonder aanwijsbare reden of context. Een echt voorbeeld dus van gevonden poëzie.

.

het kuiken tikt zacht

tegen de schil, die zegt krak

zonlicht stroomt binnen

.

gretig drinkt de pup

moedermelk voedt geweldig

geluk groeit gestaag

.

Olijfboom

Gedicht in de metro

.

Op 22 maart 2016 werden diverse aanslagen in en rond Brussel gepleegd, door teruggekeerde IS aanhangers, waarbij in totaal 35 mensen om het leven kwamen. Een van deze aanslagen was in de metro van Maalbeek.

Op 20 juli 2016 werd in dat zelfde metrostation Maalbeek een herdenkingsmonument ingehuldigd voor de slachtoffers van de aanslag op 22 maart. Het gaat om een getekende olijfboom van de hand van kunstenaar Benoît Van Innis, geflankeerd door een gedicht van Federico García Lorca. Van Innis zegt hierover: “De olijfboom is een universeel symbool van de vrede. Ik hoop dat ze dat hier ook kan zijn.”

Het kunstwerk is 2,75 meter op 6,5 meter groot, en terug te vinden aan de ingang langs de Etterbeeksesteenweg. Het kunstwerk stelt een olijfboom voor, met aan weerszijden een gedicht van Federico García Lorca – een Nederlandstalige en Franstalige versie. Daarnaast zijn er nog zes vertalingen in het Duits, Spaans, Engels, Arabisch, Russisch en Chinees. Toen het kunstwerk werd onthuld bleek er een fout geslopen te zijn in de naam van García Lorca (zijn voornaam werd geschreven als Frederico en niet Federico), deze fout is inmiddels hersteld.

De tekst in het Nederlands luidt:

.

Blauwe hemel.

Gele akker.

.

Blauwe berg.

Gele akker.

.

Over de verschroeide vlakte

stapt een olijfboom.

Een eenzame

olijfboom.

.

Leunen tegen de flanken van de tijd

Sabine Kars

.

De afgelopen week las ik op Facebook dat de, door mij bewonderde dichter, Sabine Kars, een (deel) van een gedicht op een muur kreeg in de gemeente waar zij woont, Zutphen. Zoiets laat ik natuurlijk niet zomaar gaan en ik heb haar gevraagd om het volledige gedicht. Zij was zo vriendelijk mij dit toe te sturen. Het is hieronder te lezen.

Het aantal muurgedichten in de gemeente Zutphen is op initiatief van de werkgroep Muurpoëzie Zutphen uitgebreid. Voor het eerst werden (delen van) gedichten op gevels in Warnsveld en De Hoven aangebracht.  Zo werd ook een deel van een gedicht van Sabine Kars – dichter op begane grond-, aan de Weg naar Voorst 3, De Hoven aangebracht. De tekst werd geschilderd door Dirk Aarnink.Het gedicht staat waterpas, de wereld er omheen staat uit het lood.

Leunen tegen de flanken van de tijd

op de maat van kantelende dagen en de nacht
met open ogen van hellende vragen
verlang ik naar een stad
die tot stilstand komt

maar alles beweegt en slaat snaren aan

zelfs het slapen in kantoren
rust op lawaaigevulde belangen
en het vangen van licht
dat gekunsteld is

apparaten zoemen machines
dreinen hun vastzittende hoest
wint verwoestend terrein verziekt me
snoeit me maakt me met de grond gelijk

ringtones
pushberichten
moord en brand
altijd binnen handbereik van
knipperende mensen

onderhuidse bommen en de schutters

op het dak springen van hak op tak op
tak hun verknipte woordenspel
en tumult ken ik van buiten

nu wil ik schuilen

zing me een lied
uit de diepte van vogels
vol vrijgelaten woorden
en wat zou kunnen zijn

ik vouw me op ik
rits me dicht
denk aan
ruimte

en weg van de zwerm
neem ik een vlucht
over heuvels van velours
hang aan wijzers en

zie de wereld wuiven

kijk mij
in gewaterverfde lucht
met reikhalzende ganzen wieken
leunend tegen de flanken van de tijd

ik strijk neer
op een pleisterplaats
waar spaties groeien
leg me te luister

bij de adem
van loofrijke suppoosten
die met tederhouten handen
stilte souffleren

ik nestel
en vertak me
in hun kruinen kijk uit
op weidse duinen waarachter

een einderloze branding
en een vloed aan alles
wat me lief is

daar
word ik ruimer
daar knip ik alle dromen aan

.

Paul van Ostayen

Gedicht op een muur

.

In de Joodse wijk (rond de België lei) van Antwerpen staat heel groot op een muur van het Sint-Vincentiusziekenhuis een gedicht getiteld ‘Zeer kleine speeldoos’ van Paul van Ostaijen (1896 – 1928). Het geboortehuis van deze dichter is vlak om de hoek op de Lange Leemstraat 53. Geboren als Nederlander (zijn vader was Nederlander, zijn moeder Vlaams) kreeg hij op zijn 22ste ook de Belgische nationaliteit. In zijn laatste levensjaren propageerde Van Ostaijen de ‘zuivere lyriek’: pure klankpoëzie zonder bijbedoelingen. Het gedicht moest ‘geontindividualiseerd’ zijn, autonoom, los van de werkelijkheid en de gevoelens van de dichter. Zijn laatste gedichten werden postuum uitgegeven onder de titel ‘Nagelaten gedichten’. Uit de bundel ‘Gedichten’ uit 1935 komt het gedicht op de gevel van het ziekenhuis.

.

Zeer kleine speeldoos

.

Amarillis

hier is

in een zeepbel

Iris

hang de bel

aan een ring

en de ring

aan je neus

Amarillis

Schud je ’t hoofd

speelt het licht

in de bel

met Iris

Schud je fel

breekt de bel

Amarillis

Waar is

Iris

Iris is hier geweest

Amarillis

aan een ring

en de ring

aan jouw neus

Wijsneus

Amarillis

.

 

Gedicht over een Pitbull op een auto

Denemarken

.

Rond browsend op Internet kwam ik een bijzonder geval tegen van gedichten op vreemde plekken. MmichaelScott was op weg naar de bibliotheek in zijn woonplaats in Denemarken en hij kwam op de motorkap van een auto een gedicht tegen. Pitbulls zijn verboden in Denemarken en het gedicht is niet één van de beste ooit, maar als voorbeeld van de meest vreemde plaatsen waar je gedichten kan tegen komen en ook over de meest uiteenlopende onderwerpen is dit er een om te koesteren.

.

Pitbull Poem

.

“You made me what I am today, courage at its best.

You wanted me to know no fear, a cut above the rest.

Not only have I mastered that, I’ve thrown in loyalty too.

Look past my eyes into my soul, you know I’d die for you.

I’ll watch your kid, I’ll watch you house.

Your praise will be my crown.

Ask what you will, I’ll do my best, I’ll even be your clown.

But some of you don’t like me, I’m sure I don’t know why.

The only thing I’m guilty of is courage and love,

so why do they want to see me go, they want my breed to end.

Will I see you sitting idly by? You, who I call friend.

You made me what I am today, you never saw me waiver.

I’ve done my best to keep you safe.

Won’t you please return the favor?”

.

Gedichten op vuilniszakken

Tom Lanoye

In 2002 bedacht stadsdichter Tom Lanoye een project omtrent poëzie in de buitenruimte. Wel vergankelijke poëzie want de gedichten moesten aangebracht worden op vuilniszakken. Ook de Kortrijkse huisvuilwagens kregen gedichten van onder meer Hugo Matthysen, Herman de Coninck, Guido Gezelle, Jacques Prévert, Goethe en Martialis (zoals al eerder vuilniswagens in Rotterdam werden opgesierd met poëzie). Op die manier probeerde het stadsbestuur een bijdrage te leveren aan de verspreiding van cultuur en de stad mooier en aangenamer te maken.

Het project heet ‘Dichter bij de mensen’. Door toegankelijke teksten van gerenommeerde schrijvers op huisvuilzakken te plaatsen, op grote schaal te verspreiden en zichtbaar te maken voor de hele bevolking, hoopte Kortrijk de bevolking wat cultuur bij te brengen.
Bovendien zag het stadsbestuur in de witte vuilniszakken met zwarte opdruk (Tot nu toe hadden de Kortrijkse huisvuilzakken een donkergrijze kleur) een middel om de verzuring in de maatschappij tegen te gaan. Volgens de verantwoordelijke wethouder De Coene was het een maatregel tegen de verzuring: ‘We leven allemaal in welstand en toch is er een foetercultuur, kijk maar naar de brieven in de krant. Er is een toename van het onbehagen.’

Het sprak de inwoners van de gemeente Kortrijk in België kennelijk nogal aan. De vele duizende vuilniszakken die gedrukt werden waren in no time uitverkocht.

Het gedicht van Tom Lanoy luidt:

.

Vuilnispraat

.

Kom, steek mij vol. Het kan, het mag

het is zelfs obligaat. Kieskeurig ben ik

niet: ik kan tegen een geurtje en zelfs

tegen de kleur van alles wat vergaat.

.

Laat mij met zorg uw vuiligheid verhullen.

Het is mijn zelfgekozen taak. Benut me dus

en wees, voor eens – gesteund door zelfs

de Staat – een zakkenvuller van formaat.

.

Met dank aan Karin Wissink en John Roovers voor het vinden van de foto’s.

Dichterbij de polder

Buiging

.

In de Alblasserwaardse polder is men sinds 2003 bezig een literaire fietstocht vorm te geven tussen de molens, de oude boerderijen en de weilanden. Langs deze fietstocht zijn inmiddels gedichten van 12 dichters geplaatst op lage sokkels en in brons gegoten. Dichters als Ester Naomi Perquin, Marieke Rijneveld, Hester Knibbe, Willem van Toorn, Ad Zuiderent en Jana Beranová hebben gedichten geleverd voor dit mooie, door de Lions opgezette project.
De gedichten nodigen de voorbijganger uit om even stil te staan, te lezen en door de ogen van de dichter naar de omgeving te kijken. Met andere ogen dus, waardoor je vanzelf anders gaat kijken.

De Lionsclub vroeg ongeveer veertien jaar geleden aan dichter Jan Eijkelboom uit Dordrecht om het eerste gedicht te maken. Hij schreef een prachtig gedicht over een kastanjeboom aan de Zijdeweg bij Nieuw-Lekkerland. Zijn gedicht werd in 2003 onthuld. De komst van een netwerk van fietsknooppunten maakt het makkelijk om zelf een mooie route uit te stippelen langs de ‘polderpoëzie’. De meest oostelijke plaquette bevindt zich halverwege het fietspad van Ottoland naar Groot-Ammers, bij de fietsersbrug die in de volksmond ‘de Kikker’ wordt genoemd. De twee meest westelijk geplaatste gedichten zijn te vinden in het molendorp Kinderdijk.

Op de website van ‘Dichter bij de polder’ http://fietsroute.ws/index.html  kun je alle gedichten en de route nalezen. Uiteindelijk wil men maar liefst 25 gedichten laten plaatsen langs deze route.

Ik koos voor het gedicht ‘Buiging’ van Ester Naomi Perquin.

.

Buiging

.

Waren we eerder geweest dan hadden we schepen gezien
in de ronding, oude dieren, steunend op hun hulpeloos formaat.
We hadden hun buiken bestreken, hun huid van hout en pek.

We hadden touwen doorgegeven, gereedschap gedragen en
dagenlang gewerkt aan een waterdichte vaart. Nu staan we hier,
op kant noch wal. ook wij worden verleden, maar dan trager.

We hebben wereldzucht op zakformaat, antwoorden op vragen.
We bewegen langs het water met moderne blikken
en moderne dromen, gewichtsloos haast.

Wie hier nog later staat zal ons niet tegenkomen.

.