Anti-stress poëzie

Deborah Alma

.

Ik kende het begrip Bibliotherapie in algemene zin; een therapie waarbij gebruikgemaakt wordt van geschreven teksten zoals zelfhulpboeken, handleidingen, romans en prentenboeken om mensen van alle leeftijden te helpen met hun psychische en fysieke problemen. Al bij de oude Grieken was het bekend dat literatuur zowel psychologisch als spiritueel belangrijk was, en zij plaatsten boven hun bibliotheken dan ook een bord met het opschrift “Plaats ter genezing van de ziel“. Bij bibliotherapie kiest men lectuur uit als therapeutisch hulpmiddel bij medische en psychiatrische behandeling. Dit gerichte lezen als begeleiding bij de oplossing van persoonlijke problemen wordt bijvoorbeeld ook aangewend in ziekenhuizen. (bron”Wikipedia).

Dat poëzie in dit rijtje ook thuis hoort daar getuigt het boek van Sarah waarover ik gisteren schreef van; poëzie om een traumatische ervaring mee te verwerken. In Engeland vond ik een dichtbundel uit 2015 over dit onderwerp met de veelzeggende titel ‘The Emergency Poet’ An Anti-Stress Poetry Anthology.

‘The Emergency Poet’ werd samengesteld door dichter en schrijver Deborah Alma. In haar voorwoord schrijft ze dat ze een oude ambulance kocht uit 1970 en daarmee naar ziekenhuizen, tehuizen, evenementen, bibliotheken, scholen en festival reisde voor poëzie therapie en vriendelijke conversatie. De mensen die ze daar trof waren vaak op zoek naar raad en een emotionele oppepper. Deborah alma hielp ze met het vinden gedichten om de geest op te vrolijken, te troosten en te helpen omgaan met alle druk van de moderne tijd.

De bundel is opgedeeld in verschillende hoofdstukken met thema’s als ‘Voor dagen wanneer de wereld even te veel voor je is’, Pluk de dag’, ‘Liefde’, Óuder worden’, ‘Hoop’, ‘Over verdriet’ en ‘Moed en Inspiratie’. Alle gedichten in dit boek zijn door haar uitgetest en in de praktijk gebracht en hun nut is bewezen. Tijd voor een Nederlandse hertaling of editie met gedichten van Nederlandstalige dichters.

De meeste gedichten in deze bundel zijn van Engelse of Engelstalige dichters maar er staat ook (vertaalde) poëzie in van onder andere Miroslav Holub, Fernando Pessoa, Thich Nhat Hanh en  Rainer Maria Rilke. Een aantal van de opgenomen gedichten is heel bekend en zelfs beroemd maar vele zijn ( voor mij) onbekend.  Zoals bijvoorbeeld het gedicht ‘Getting Older’ van Elaine Feinstein (1930 – 2019) een Engels dichter met grote affiniteit voor de Russische dichters van de vorige en deze eeuw. Dit gedicht verscheen oorspronkelijk in de bundel ‘Collected poems and translations’ uit 2002.

.

Getting Older

.

The first surprise: I like it.

Whatever happens now, some things

that used to terrify have not:

.

I didn’t die young, for instance. or lose

my only love. My three children

never had to run away from anyone.

.

Don’t tell me this gratitude is complacent.

We all approach the edge of the same blackness

which for me is silent.

.

Knowing as much sharpens

my delight in january freesia,

hot coffee, winter sunlight. So we say

.

as we lie close on some gentle occasion:

every day won from such

darkness is a celebration.

.

On-site poetry

Nick J. Swarth en Sander Neijnens

.

Dichter Nick J. Swarth (tot gisteren actief als deelnemer van de Poeziebustoer 2018) werkt al sinds 2006 samen met typografisch ontwerper Sander Neijnens.  Samen creëren ze gedichten die zijn geïnspireerd op een specifieke locatie. De teksten, evenals de manier waarop ze geschreven zijn, staan in wisselwerking met de plek waar het gedicht is aangebracht.
On-site gedichten worden gemaakt als kunstwerken in de openbare ruimte, voor landart-tentoonstellingen, festivals of evenementen.

On-Site Poëzie begon in 2006. Stadsdichter van Tilburg Nick J. Swarth werd gevraagd om een gedicht te schrijven voor een blinde muur in de stad. Hij vroeg typograaf Sander Neijnens om de tekst te ontwerpen. Het kunstwerk ‘mussenmanieren’ werd zeer gewaardeerd door de burgers.
Ondersteund door de lokale kunstcommissie KORT, maakten Swarth en Neijnens vervolgens gedichten op zes andere locaties in de periode tussen 2007 en 2012. Het project heette locatiegedichten. Vanaf 2012 wordt het project voortgezet als ‘On-Site Poetry.

Hier een aantal voorbeelden van hun projecten. Kijk vooral ook op de website http://www.onsitepoetry.eu/index.html

.

 

Mensen zeggen dingen

Pieter Seinen

.

De Arnhemse rapper, dichter en filosoof Pieter Seinen (1989) was in 2016 halve finalist van de NK Poetry Slam, deelnemend dichter van de Poëziebus en hij trad op met ‘Mensen zeggen dingen’. Mensen Zeggen Dingen organiseert Spoken Word evenementen op locatie en festivals. Iedere vorm van woordkunst krijgt bij hen een podium. Ze richten zich vooral op Spoken Word, waarin ze de combinatie zoeken van literatuur, theater, rap, cabaret en improvisatie. Met zijn ritmische, vaak humoristische en cynische teksten en zijn stijl van performen past Pieter Seinen dan ook heel goed bij ‘Mensen zeggen dingen’.

Op de website van Pieter http://www.pieterseinen.nl kun je zijn teksten lezen waaronder deze ‘Leuk dat je werk hebt’ uit begin 2015.

.

Leuk dat je werk hebt

.

De banenmarkt is als een slecht middelbareschoolproject
dat per se gedaan wordt met z’n zessen tezamen.
Met drie personen heb je de taken van echte noodzaak gedaan
dus moet de rest maar enquêtes gaan maken.

De banenmarkt is net een wachtkamer.
Zo van: “Alstublieft een puzzel dat zal u effe vermaken.”
Je hebt mensen met banen om geld te verplaatsen.
Managers managen het aantal managementlagen.

Er zijn mensen met banen om mensen te helpen aan banen,
mensen met banen om je ongevraagd te bellen met vragen.
Zit je net lekker. Pak je bestek van de tafel.
Belt er iemand om over abonnementen te praten.

En als hij dan hard genoeg z’n best heeft gedaan
stap je over naar een firma die hetzelfde maakt.
Leuk dat je werk hebt, maar wat heb je er aan?
Heeft het naast je salaris nog een enkele waarde?

Zonder makelaar kan je appartementen betalen,
zonder reisorganisatie kan je naar plekken toe gaan,
zonder reclame voor fruit is er trek in bananen,
zonder bestuur weet ik best hoe ik pallets opstapel.

Je baan is als etiketten van flesjes afhalen.
Het houdt je bezig maar je kan het net zo goed laten.
Leuk dat je werk hebt, maar wat heb je er aan?
Heeft het naast je salaris nog een enkele waarde?

.

 

Poetry in motion

Jim Wilson

.

Iedereen die wel eens in Nieuw Zeeland is geweest zal ze weleens gezien hebben; de posters van Phantom Billstickers, die bands, festivals, toneelstukken en evenementen aankondigen. De oprichter van Phantom, Jim Wilson, had de wens om creatieve mensen te ondersteunen in een project waarbij hij creatieve geesten uit Nieuw Zeeland steunt.

Twee jaar lang reisde Jim door de Verenigde Staten om posters met gedichten van Nieuw Zeelandse dichters te plakken in de openbare ruimte. Zijn missie met het aanbrengen van deze ‘flora van de betonnen jungle’ zoals hij het noemt, is om een zachtere stem te geven aan een harde wereld, om verheffende momenten te bieden op feestdagen en om dichters (uit Nieuw Zeeland en hun gedichten) een stem te geven.

Gedichten over de zee, over aardbevingen, over de kostbare dingen, plaatsen en herinneringen, gedenkstenen, hekken en bakstenen muren in de Verenigde Staten en, dankzij de vrijwilligers, ook in verschillende Europese en Australische steden.

De eerste van een reeks ondersteunende optredens met acht Nieuw Zeelandse dichters werd in februari 2013 gehouden in New York. Veel meer Nieuw Zeelandse dichters zijn betrokken bij het bredere, street-level poster project – en honderdduizenden voetgangers over de hele wereld zijn gestopt in hun sporen voor een korte, poëtische ontmoeting met een ver land.

.

 

Meer informatie over dit project op: http://www.0800phantom.co.nz