Heidi und Peter

Elma van Haren

.

De Koninklijke Bibliotheek is de nationale bibliotheek van Nederland, gevestigd in Den Haag. Zij verzamelt alles wat in en over Nederland verschijnt, van middeleeuwse literatuur tot aan publicaties van vandaag. Zo’n 7 miljoen publicaties zijn in de magazijnen opgeslagen, boeken, kranten en tijdschriften, alles bij elkaar zo’n 115 kilometer aan boekenplanken. De Koninklijke Bibliotheek biedt daarnaast ook veel digitale diensten, zoals de landelijke online Bibliotheek (met e-books en luisterboeken) en Delpher (miljoenen gedigitaliseerde pagina’s). En wat ze ook biedt is een website met een apart stuk over poëzie. Op deze pagina’s is een schat aan informatie te vinden over dichters, poëzie en achtergrondinformatie uit verleden en heden.

Onder de knop moderne Nederlandse dichters zijn uitgebreide dossiers te vinden van meer dan 50 moderne dichters. Dat deze pagina steeds aan verandering onder hevig is blijkt voor mij bijvoorbeeld uit het gegeven dat een succesvol dichter als Marieke Lucas Rijneveld nog niet is toegevoegd. Dat geschreven hebbende kan ik deze website alleen maar van harte aanraden. Een schat aan informatie is hier ontsloten.

In de lijst met moderne Nederlandse dichters ook de naam van Elma van Haren (1954). De laatste en enige keer dat ik over haar schreef is alweer 4 jaar geleden. Alle reden dus om weer iets van haar werk te plaatsen. In dit geval het bijzonder aardige gedicht over Heidi en Peter, in dit geval vanuit de persoon van Peter geschreven, waarin Elma de traditionele rollen eens helemaal omdraait. Het gedicht werd gepubliceerd in Tirade jaargang 46 uit 2002.

.

Hallo Heidi

.

Ik hoorde van je hernia en dacht toen:

kom, ik schrijf je!

Bloeit mijn hortensia aan jou nog blauw?

Weet je nog, hoe wij herfst

in ons herbarium plakten?

.

En hoe heerlijk het schapen hoeden was

om bij noodweer te gaan schuilen

in de herdershut, waar we de eerste kus…

door één boshutkus werd het onze geheime kusboshut,

ach hoe dan ook…

.

Toen jij huppelend de hort op ging,

snikte, hikte ik zo heftig,

dat mijn hond een gat de lucht in schrok.

Kapot! Kapot!

Ik huilde hele bange dagen.

.

O liefje, waarom werd jouw hart zo zwaar, zo zwart.

Het mijne is gebroken.

Voor altijd zit ik aan je vast.

Ik voel mijn bloed nog koken,

want hoe hard ook je hart, des te zachter

waren je hemelse handen.

.

voor eeuwig je Peter

.

5 jaar MUG books

12 Titels

.

In 2013 rijpte bij mij het idee dat ik wel eens een e-book wilde uitgeven van mijn eigen poëzie. Het probleem was dat ik toen geen idee had hoe ik dat moest verwezenlijken. Inmiddels bedacht ik dat als ik dan toch zelf een poëziebundel wilde uitbrengen, het wel een goed idee was om ook een naam te bedenken (als uitgeverij) en een logo te laten ontwerpen. BINcreative ontwierp een logo en ik bedacht de naam MUG books (MUG als in klein maar heel aanwezig).

Voordat ik wist hoe ik een e-book moest maken werd ik benaderd door Mark Boninsegna, Daniël Dee en Marco Martens. Zij zochten een uitgeverij voor de bundel die ze wilde publiceren. Mark Boninsegna had het concept bedacht van ‘Wij dragen Rotterdam’ en voor ik het wist was de eerste bundel die bij MUG books verscheen een papieren bundel.

Daarna verschenen meer papieren bundels van Frank Vingerhoets, Dimitri Hillewaert (B) en de bundels van de Poëziebus. Inmiddels had ik mijn eerste e-bundel uitgegeven ‘Winterpijn’ waarna de e-bundel met de genomineerden van de Ongehoord! Poëziewedstrijd 2014 verscheen als e-book en tot slot mijn eigen tweede bundel als e-book ‘XX-XY’ liefdesgedichten. Het afgelopen jaar kwamen er drie bundels uit, de bundel ‘Poëzie / Költészet’ met dichters uit Maassluis en Kézdivásárhely in het Nederlands en Roemeens en twee bundels van Evy Van Ende (B).

Inmiddels heeft MUG books een Facebookaccount, een Instagram account, een Twitter account, en natuurlijk een website.

Twaalf bundels in de afgelopen 5 jaar, waar ik trots op ben en waarvan ik weet dat vele mensen ze hebben gekocht of gedownload (mijn e-books zijn gratis te downloaden op https://mugbookpublishing.wordpress.com ).  En er staan al weer nieuwe titels op de rol. Voor wie wil weten hoe ik werk met MUG books, kijk even op de website bij e-bundels (ook voor papieren bundels). Een voorwaarde is wel dat het poëzie betreft.

Om toch een gedicht te plaatsen hier, heb ik voor een gedicht uit ‘Caroussel de wereld’ gekozen van Frank Vingerhoets uit 2014 getiteld ‘Het milieu’.

.

Het milieu

.

Zal ik wat doen

denk ik als het bejaarde dametje een ferme klap op haar

achterhoofd krijgt

Het geld in de portemonnee

is snel geteld en

waarschijnlijk nog sneller

uitgegeven

Tenslotte zijn junks en

criminele kansarme groepen

binnen deze zorgzame samenleving,

en oude mensen zijn

goede spaarders; dus deze

klap zal ze wel te boven

komen, besluit ik, en

stap over het levenloze

lichaam de kroeg in.

 

.

Bij de uitvaart van het boek

Menno Wigman

.

Omdat ik in een bibliotheek werk krijg ik nog wel eens de vraag hoe lang het boek nog zal bestaan. Blijkbaar zijn er veel mensen die denken dat door de voortschrijdende digitalisering en de komst van E-books, het aloude papieren boek zal verdwijnen.

Ik ben niet één van die mensen. Ik denk dat het boek er altijd zal zijn en blijven. Misschien niet meer in de hoeveelheden als nu (maar is dat erg?) maar net als de LP (hoewel die eerder moet vrezen voor verdwijning dan het boek) zullen er altijd mensen blijven die een boek in handen willen hebben en houden.

In de bundel ‘Mijn naam is legioen’ uit 2012 schreef dichter Menno Wigman al een gedicht over het verdwijnen van het boek.

.

Bij de uitvaart van het boek

.

De schrijver met zijn ongeschoren woede,
de dichter van drie doodgeboren boeken:
daar staan ze met hun doos vol slome woorden.
Sterk spul of niet: de uitvaart van het boek,
we naderen de uitvaart van het boek.

Vannacht, ik was nog op, stond de literatuur
dronken aan mijn deur. Rot op, riep ik, rot op,
je hebt je kans gehad. Toen droop ze af
en keek ik weer wat grand old Google bracht.

We lezen om te leren hoe te leven.
En ik, mijn boeken moe, ging stil naar bed.
Wat ging er mis? Wat moet ik schrijven? Schrijf,

schrijf het, schrijf het op, smeer je wijsheid uit,
kom brallen op mijn stoep. Ik ga naar bed.

.

E-poëzie

Robby Dundee

.

Tijdens een korte vakantie heb ik op de E-reader van mijn vrouw een dichtbundel gelezen. Dat was voor het eerst en eerlijk gezegd hou ik het liever bij een papieren bundel maar er is inmiddels zoveel poëzie als E-book te krijgen en te lenen dat ik vond dat ik er ook maar eens aan moest geloven.

De bundel was van de Engelse dichter Robby Dundee (1973) uit York en was getiteld ‘I fancied you until I saw you yawn’.

De titel dekte de lading. Een bundel vol onzin gedichten over (vooral) poep, een clown (spunky) en ‘someone called Nigel’. gelukkig aan het eind van de bundel ook nog een paar serieuze gedichten.

De bundel begint met het voorwoord:

“Caution! Some poems in this book are unsuitable for younger children. Discretion is also advised for anyone suffering from a nervous disposition, anyone called Nigel, anyone who is or happens to be married to an unsuccesful clown and finally anyone who is planning to use a toilet within the next 24 hours”.

.

Ik heb uit al deze ongein gekozen voor het gedicht ‘Take away’.

.

Take away

.

I order rice and

poppadoms

and dhansak and

paneer

And I get it send to my

adress

But I’m actually not here.

.

I’m in the house across

the road

whilst the people are away

I broke in here on

saturday

For it’s a nicer place to stay.

.

I watch the driver arrive

by bike

drenched with icy rain

and when he leaves

still clutching food

I call them to complain.

.

E-poëzie

363 dichtbundels

.

Dichtbundels zijn niet goedkoop. Een bundeltje van 40 pagina’s kost soms meer dan een roman van 300 pagina’s. Natuurlijk gaat het niet om de dikte of de omvang van een boek maar om de inhoud en een dichtbundel kun je vaak nog herlezen, gedichten kun je gebruiken in communicatie en soms is een regel uit een gedicht handig om iets te willen zeggen of duidelijk te maken. De prijs van een dichtbundel is dan eigenlijk minder belangrijk.

Toch is de prijs van dichtbundels voor veel mensen een drempel om zo’n bundel aan te schaffen. Gelukkig zijn er mooie alternatieven. allereerst natuurlijk de bibliotheek. Daar heb je een keuze uit vele bundels. Natuurlijk zit ook daar een grens aan; je kunt ze maar voor een bepaalde periode lenen.

Een ander alternatief is de E-book collectie van de gezamenlijke openbare bibliotheken in Nederland. Elk lid van de bibliotheek kan hiervan gratis gebruik maken middels een app. Als je deze app download heb je altijd en overal de beschikking over 363 dichtbundels van Nederlandse en Vlaamse dichters (en enkele vertalingen).

Je eigen poëziebibliotheek altijd bij de hand. Word lid van je plaatselijke openbare bibliotheek en lezen maar.

Uit één van de bundels die in deze collectie staan van Luuk Gruwez, ‘Vuile manieren’ uit 1995 het gedicht ‘Scheppingsverhaal’.

.

Scheppingsverhaal

.

Misschien was God wel onvoorzichtig

toen hij het zoogdier schiep.

De leeuw, akkoord, een meesterwerk.

Maar wat te zeggen van de mens?

.

En had de olifant niet moeten briesen,

de dashond met zijn trieste blik

niet moeten piepen als een muis?

Had die mens niet moeten mekkeren?

.

er waren dichters nodig, beter in geluid,

en zangers met perfecte strot

om wat verkeerd ging te herstellen:

constructiefouten in zijn schepping.

.

Hij schiep er enkele, mijn God,

en met zijn vette schommelende lijf

deed hij, tot iedereens vermaak,

een walsje in een balzaal op aarde.

.

Hij zat goed fout maar zag het niet.

.

 

 

 

Maar hoe zit het met de poëzie?

Bibliotheek.nl en de E-books  

.

De gezamenlijke openbare bibliotheken bieden sinds januari van dit jaar 5000 e-books aan aan leden van de bibliotheek. Te streamen en te downloaden en 100% legaal. Vanuit mijn functie in een openbare bibliotheek ben ik blij dat er eindelijk een regeling is getroffen met een groot aantal uitgeverijen zodat de bibliotheek nu ook E-books kan gaan uitlenen aan de leden.

Uiteraard was ik erg nieuwsgierig naar de poëzie die wordt aangeboden. Van de 5000 titels zijn er precies 149. Voorwaar geen slechte score voor de rechtgeaarde poëzieliefhebber die vanaf zijn tablet, pc of telefoon graag poëzie leest. Veel bekende namen; (veel) Bernlef, Kouwenaar, Anker, Nolens, Eybers, Hamelink en Jellema maar ook een dichter als Antoine de Kom (dit jaar winnaar van de VSB Poëzieprijs) is vertegenwoordigd. Om precies te zijn 27 dichters (dat is gemiddeld 5,5 bundel per dichter!).

Zeker de moeite waard om eens te bekijken. Als lid van de bibliotheek meldt je je gratis aan en kun je tot na de zomer een keuze maken uit die 5000 titels. Na de zomer zal een deel van de titels worden aangeboden als (betaald) abonnement. Mijn inschatting is echter dat de poëzietitels gratis zullen blijven (net zoals het gros van de beschikbare titels).

.

Uit de bundel ‘Voorgoed, gedichten 1960 – 2010’ van J. Bernlef het gedicht ‘Gelukkiger leven’.

.

Gelukkiger leven

.

De billen van de mandril

lijken te zeggen: hoera, hier eindig ik

daar begint de wereld

.

Ik daarentegen ben zo anders bloot

als een avond aan het strand de rollende stenen

mijn handpalmen buigen en wuiven

.

Wuiven en buigen

en mijn stem lijkt uit een ets te komen

ik vergelijk, ik luister en soms

.

Rangschikkend als een kind zijn speelgoed

heerst er orde in mijn kamer

trek ik een grens, steeds weer verdwenen

.

Hoe goed kon ik luidruchtige billen gebruiken

die ik de wereld zou toedraaien –

met gekleurde billen zou het gelukkiger leven zijn.

.

MUG books

Nieuw initiatief

.

Ik schreef er al over maar het is nu echt van start gegaan, mijn eigen uitgeverijtje van poëziebundels. In eerste instantie als E-bundels maar met de mogelijkheid er ook een fysieke variant van te laten maken.

De naam: MUG books. MUG books is een onderdeel van http://www.BINCreative.nl en wil een mogelijkheid bieden aan (in eerste instantie) dichters die graag een bundel willen uitbrengen als E-book tegen zeer geringe kosten.

MUG books heeft geen winstoogmerk maar rekent alleen kosten voor de opmaak en het vormgeven (van de voorkant van de bundel), MUG books werkt hierbij samen met BINCreative en BRRT.nl

MUG books heeft ook een eigen website waar binnenkort veel meer informatie te vinden is http://www.mugbookpublishing.wordpress.com

Als eerste zullen twee E-bundels van mijn hand verschijnen bij MUG books, deze zal ik gratis ter beschikking stellen via de website van MUG books en via dit blog.

Binnenkort meer informatie en neem vooral ook al vast een kijkje op de website (waar op dit moment nog niet veel te vinden is maar dat zal niet lang meer op zich laten wachten.

Mail MUG books: mugbookspub@gmail.com

Twitter: @mugbooks

.

Project Gutenberg en de poëzie

Guido Gezelle

.

Ik kwam op internet een Eboek tegen van Guido Gezelle; Een bloemlezing van Guido Gezelle’s gedichten. Dit boekje uit 1915 was te vinden dankzij het Project Gutenberg.

Project Gutenberg is een digitale bibliotheek van zogenaamde E-boeken of elektronische boeken.

‘ Michael Stern Hart startte in 1971 met dit project genoemd naar Johannes Gutenberg, die algemeen geldt als uitvinder van de boekdrukkunst met losse letters.De meeste door Project Gutenberg gepubliceerde teksten vallen in het publiek domein in de VS. Ofwel omdat ze nooit onder het auteursrecht vielen, ofwel omdat het auteursrecht verlopen is. Enkele teksten vallen nog onder auteursrecht, maar zijn beschikbaar gesteld door de auteurs. Typische kandidaten voor Project Gutenberg zijn belangrijke of succesvolle boeken waarvan het auteursrecht inmiddels verlopen is, zoals veel oude filosofische teksten, maar b.v. ook de Sherlock Holmes-verhalen van Conan Doyle of de Tarzan-verhalen van Edgar Rice Burroughs. Er zijn diverse readers (leesprogramma’s) op het internet te vinden waarmee men de teksten op een plezierige manier op het computerscherm kan lezen.’ (Bron Wikipedia)

Hoewel het merendeel van de teksten Engelstalig is, zijn er ook veel werken in andere talen te vinden op Project Gutenberg, waaronder het Nederlands. Een daarvan is dus het boek met de gedichten van Guido Gezelle. Waarom dan hier aandacht daaraan besteed? Allereerst omdat het project Gutenberg een prachtig initiatief is om oudere literaire werken weer onder de aandacht te brengen bij een modern (E-boeken lezend) publiek. Maar daarnaast werd ik getroffen door een gedicht van Guido Gezelle (dat ik niet kende maar waarin ik iets herkende. De op een na laatste zin deed mij heel erg denken aan twee zinnen uit een gedicht dat ik zelf heb geschreven met de titel ‘Kus’. De titel van mijn tweede dichtbundel  ‘Je hebt me gemaakt met je kus’  komt uit dit gedicht. Je kunt het gedicht hier lezen: https://woutervanheiningen.wordpress.com/2010/12/

 

Hier het gedicht van Guido Gezelle.

.

’T IS STILLE.

’t Is stille. Rustig ligt

en slaapt het altemaal,

dat leute en leven was,

dat locht- en vogeltaal.

Geen windeken en waakt:

november houdt den staf,

en stelpt dat wekken mocht

het eindloos duister graf

des aardrijks. Ongebaand

en dood zijn weg en straat;

de voet alleen verwekt,

en ’t stappen van die gaat,

een doof gerucht in ’t loof,

dat, afgevallen, plekt

den grond, dien ’t in een’ spree

van doodsche varwen dekt.

’t Is stille. Gij alleen,

o vlugge en vlijtig ding,

dat, langs den natten tak

geklaverd, uw gepink

laat hooren, fijn en snel,

ge ontsnapt en snetst alom:

„Ik leef nog: piep! Ik leef,

spijts ’s winters winterdom!”

.