Site-archief
In de avond
Aleksej Poerin
.
Geboren in Leningrad, ontwikkelde Aleksej Poerin (1955) zich na zijn studie scheikunde als dichter, essayist en literair criticus. Als dichter treedt hij in de voetsporen van Annenski, Mandelstam en Koesjner. Hij oogstte veel lof met de cyclus ‘Eurazië’uit 1995, een lyrische studie van het leven in militaire dienst. Uit ‘Optima’ uit 1997 het gedicht ‘In de avond’ in een vertaling van Hans Boland.
.
In de avond
.
Steek maar een ‘Herzegovina Fleur’ op, drink je cognac
om je op te warmen, kijk naar het zwarte, harige zwerk,
sneeuwhopen achter mica, al bijna tot aan het dak,
allerlei zilvergehaltes, aardewerk van elk merk.
.
Ga je dan naar de slaapzaal, trek je schapenvacht aan,
voel je een beeldje worden, tinkend, het vriest dat het kraakt,
lippen die smaken naar mint, cilinders van adem slaan
tegen de grond stuk, wat een geluid van scherven maakt.
.
In de tv met zijn melkwit scherm een viskom met ijs.
Kleumend en sidderend. Koortsdromen, Zweeds of Noors ge-ijl.
Hier vindt je dus het Walhalla – blauwogige, hitte, gehijs.
De kapitein Gordejtsjik is strontzat. Geen enkel heil.
.
Is het een wonder, zo’n rotzooitje, onder zijn gezag?
Tegen een muur breekt een fles, er wordt iemand opgejaagd.
Opvoeden kan hij ze toch genoeg, de godganse dag?
Is het misschien de monotonie van de drank, die knaagt?
.
Loop dan maar door naar het meer met de kapotte pomp
en de verwarmingsketel, adem de smerige damp;
niemand zal weglopen, in deze vorst, naar de zomp,
voel je gezond als een visje in een drabbige zwamp.
.
.
Liederen van den Arbeid
Martien Beversluis
.
Soms vind ik boekjes bij tweedehands- of kringloopwinkels waar ik oprecht heel blij van word. De bundel ‘Liederen van den Arbeid’ is zo’n boekje. Geschreven door Martien Beversluis (toch geen familie van?) met bandteekening en illusrtraties van Nans Amesz, uit 1932, uitgegeven door N.V. De Arbeiderspers.
Waarom ik hier zo blij van word mag duidelijk zijn, dit zijn bundels die je nooit meer ergens vindt, die vergeten zijn, weg gedaan, door hun onderwerp, taal, duidelijke signatuur (socialistisch) niet meer van deze tijd. En juist daarom zijn ze zo leuk om te lezen en te delen.
In het voorwoord staat: “Deze verzen, verzameld onder de titel Liederen van den Arbeid, zijn door mij geschreven in het voorjaar en den zomer van 1929. Zij hebben hun ontstaan te danken aan het verzoek der V.A.R.A. om op den avond van 30 april en den morgen van 1 mei 1929 eenige liederen voor te dragen, die in overeenstemming waren met het karakter van deze socialistische wijdings-uren… Ik heb dit werk aan hen, die mij nader brachten tot het socialisme aan Greet en Ger. Zwertbroek gewijd. Blaricum 1929”.
Alleen zo’n voorwoord al plaatst deze bundel in een lang vervlogen tijdgewricht waar wij ons niets meer bij kunnen voorstellen. De illustraties zijn prachtig en passen heel goed bij de tijdsgeest van begin dertiger jaren. In de bundel worden beroepen beschreven, sommige die al reeds lange tijd niet meer bestaan (De Sleepers, de Schuthaag, Boetende vrouwen, de Dorschers) en andere die je niet meteen verwacht in een ‘socialistische’ bundel (De Sterrewacht). Na gedichten over deze beroepen aan het eind van de bundel een kleine cyclus van 8 gedichten met als titel ‘Rondom de mijnschacht’.
Daarover wellicht later meer maar nu een gedicht uit de bundel over de Bouwers.
.
De Bouwers
.
Nog waait de wind alheerschend om
de plek, waar eens het heiligdom,
het woonhuis zal verrijzen.
Wat lage muurtjes geven aan,
waar eens de wanden opwaarts gaan,
en naar den vrijen hemel staan
de palen al te wijzen.
.
Daar staan gebukt de bouwers, die
van steen op steen de symmetrie
doen groeien en ontplooien.
Die dragen steenen heen en weer,…
en zetten ze tot stapels neer.
Er komen werkers meer en meer,
om de opbouw te voltooien.
.
Dan, als de muur al hooger rijst,
gaan trap en steiger om de lijst
van dit nog wondend wonder.
De mannen dragen, last na last,
op hunne schouders opgetast,
en dreunend gaan hun stappen vast
rondom en op den vlonder.
.
Het groeit, het groeit van steen tot steen.
Gebinten buigen er door heen,
in wijs beraamd getoover.
Het klimt, het klimt van plint tot plint,
van plank naar plank naar hoog gebint.
Dan… sluit het dak de ruimte blind.
Dan waait de wind er over.
.
Het huis staat!- maar van binnen klinkt
de arbeid, die nog dagen zingt,
en wegsterft, als in droomen.
Tot, na die stilte, op een dag
het huisgezin met nieuw gezag
brengt ’s levens leed en schaterlach.
Dan is het huis volkomen.
.
Maar ginds gaat naar de vrije lucht
een nieuwe muur, een nieuw gerucht
van metselaars en sjouwers…
Voort gaat het werk van plan tot plan,
van hand tot hand, van man tot man,
als een eendrachtige opdracht van
dat kloppend koor: De Bouwers.
.
Zoo staan wij allen om die plek.
Zoo gaan wij om dit klein bestek
des Tijds, die ons voorbij glijdt.
Maar weten ons geduldig sterk,
als bouwers aan het prachtig werk,
dat opklimt naar het open zwerk,
het zwerk van onze vrijheid.
.
De Zeehond
Jos De Haes
.
Via Facebook kreeg ik van Bout Vercnocke een tip over de Vlaamse dichter Jos De Haes (1920 – 1974). De Haes was behalve dichter ook essayist en radiomaker. Hij publiceerde gedichten in het tijdschrift ‘Podium’ (1943-1944), waarvan hij hoofdredacteur was. Hij ontmoette er Frank Meyland, Anton van Wilderode, Hubert Van Herreweghen, en Christine D’Haen.
Daarna publiceerde hij in ‘Poëziespiegel’ waar hij Paul De Rijck, Hubert Van Herreweghen, André Demedts en Albert Westerlinck ontmoette. In 1950 werd hij recensent bij ‘Dietsche Warande en Belfort’ en werd in 1960 redactielid.
In 1961 werd hij diensthoofd van de literaire en dramatische uitzendingen van de BRT en werkte hij aan het programma ‘Vergeet niet te lezen’. Hij publiceerde 4 dichtbundels en gedichten in verzamelbundels. Hij ontving onder andere voor zijn werk de Prijs voor Letterkunde van de Vlaamse provincies, de driejaarlijkse staatsprijs voor poëzie en Guido Gezelle-prijs van de Koninklijke Vlaamse Academie.
Het gedicht ‘De Zeehond’ komt uit de cyclus ‘De Pool’ in de bundel ‘Gedaanten’ van 1954. De gedichten uit die cyclus zitten vol symboliek. Zo ook ‘De Zeehond’ waarin, kort gesteld, de mens vecht tegen de dood met de moed der wanhoop, als een zeehond die onder de ijskorst zwemt maar uiteindelijk toch het ademwak, het leven vindt.
De YouTube opname van Jo De Meyere komt uit een tv-uitzending van rond 1970.
.
De Zeehond
.
Het is te vinden in ’t ademwak
het ijsgat met de smalle schacht,
waardoor ik aan het oppervlak,
liggend in reukzout en koud water,
leven zuig uit sneeuwlichte nacht.
.
IJspegels brekend met mijn tand
zoek ik in ’t licht der sneeuw rondom
en vind haar Engel aan de rand
de vogel keizerpinguin staat er,
een kegel als Haar wijsheid stom
en als Haar eeuwig willen strak
.
Het is te vinden in ’t ademwak,
longpijp in ’t rustigste der vlezen,
diep ademhalen en genezen.
.
Ter nagedachtenis aan Alexander
Aleksej Poerin
.
Aleksej Poerin (1955) is een dichter uit Sint Petersburg die zich na een studie scheikunde geheel aan de literatuur heeft gewijd. Hij is thans dichter, essayist, literair criticus en poëzieredacteur van het literaire tijdschrift ‘Zvezda’ (De ster) Hij schrijft kritieken en vertaalt buitenlandse poëzie (Rilke, Nijhoff) in het Russisch. Als dichter treedt hij in de voetsporen van van onder andere Mandelstam en Koesjner. Hij oogstte vooral veel lof voor zijn cyclus ‘Eurazië’, een lyrische studie van het leven in militaire dienst.
.
Ter nagedachtenis aan Alexander
.
Weelderige, stevige, nog niet beschimmelde Perzische rozen
en zware violette, net niet volmaakte ovale druiven
in volle trossen; en op vettig-glanzend lover verpozen
sluimerende libellen, en koele marmergewelven huiven
.
in lange enfilades die de sjahs in Herate bewaken;
en een helder-transparante vijver in de dikke, geoliede hitte
en een landschap vol kreukels, bezweet, als een liefdeslaken,
en motieven van moerassige tapijten, en het fijnmazige, witte
.
kant tegen azuur met parachutes, waar helikopters zwenken,
en geglazuurde minaretten die op paddenstoelen lijken
en weeë melodieën waarbij je aan Radji Kapur mjoet denken
en blikkerende ballonnen van aluminium , die blijken
.
te dienen voor de gaswinning ; en het gehele verleden
en de toekomst, en de onsterfelijkheid daarenboven;
dat heet allemaal Azië en om een onbekende reden
wordt het in een blikken, verzinkte grafkist geschoven.
.
Uit: Optima, 1997
Jij
Antjie Krog
.
Van de Zuid Afrikaanse dichter Antjie Krog vandaag een deel van haar gedichtencyclus (9 delen) Where I become you. met als onderschrift: Toen uw vel schreeuwde vatten mijn beenderen vuur. (Hugo Claus). Met onderaan de door Antjie voorgedragen tekst.
.
jy
die juiste jy
die ja-jy
die gras ruis nog van jou enkels nou net
elke keer as ek opkyk
pasrugkerende
wegstappende
geliefde
astraal gefluit nagtelik geskort
kom!
laat ‘n woord dwarsdeur jou kom
laat meer as ek kom
meer as die ondermynende myne
die meinedige myne
die eindeloos ekkerende myne
laat ons
onvergloei naak
onberoerd
wat ons nooit
alleen kon wees nie word
.
Ga naar de website van Poetry International om het gedicht te beluisteren voorgedragen door Antjie Krog. hier: http://www.poetryinternationalweb.net/pi/site/poem/item/13754/auto
.
