GVDKU

Freda Kamphuis

.

Ik ben een fan van experimentele poëzie, om de zoektocht naar de grenzen, de vorm, de inhoud, het anders kijken naar gedichten en poëzie. En hoewel ik experimentele dichters niet direct tot mijn ‘favoriete’ dichters zal bestempelen (ik hou van alle dichters, van alle vormen en stemmen in de poëzie maar ik heb wel degelijk favorieten) heb ik er altijd een gezonde nieuwsgierigheid naar.

Een paar jaar geleden kwam ik in de Slegte in Antwerpen de bundel ‘Titel’ uit 2014 van Freda Kamphuis tegen, toen werd mijn interesse meteen al gewekt maar uiteindelijk kocht ik de bundel, uitgegeven door uitgeverij Voetnoot, niet. Achteraf had ik daar wel spijt van. Gelukkig kwam ik haar bundel ‘GVDKU’ uit 2012 tegen in een tweedehandsboekenwinkel en kocht hem meteen.

De bundel van Kamphuis (1965) bestaat uit vormgedichten, kunstzinnig vormgegeven gedichten, Haiku’s en vrije gedichten. De haiku’s zijn grappig en spitsvondig:

.

Zinnebeeld

.

Het punt van de

dood is dat het

stopt na de zin.

.

Uit de bundel blijkt dat Freda de kunstacademie heeft gedaan, de combinatie van afbeeldingen en tekst is vaak kunstig en bijzonder. Een bundel vol verrassingen. Maar dus ook gedichten die het genieten waard zijn zoals het gedicht ‘Parallel’.

.

Parallel

.

Een rollator schuift traag

onmodieus voorbij, de man

die moeizaam gaat daarachter

kijkt vermoeid, totaal niet blij

zet beide voeten stap voor stap

achter zijn wankel ogend rek.

.

In tegenstelling tot het meisje

met de paarse zonnebril vlakbij

dat zo te zien vooral nog haastig,

dorstig leven wil, met één sprong

op haar fiets verdwijnt en daardoor

net niet ziet hoe hij verschijnt.

.

Advertentie

Terugblikken en vooruit kijken

Maak van een mug een olifant!

.

Bij het terugkijken op 2021 wil ik graag stilstaan bij wat ruim anderhalf jaar geleden begon als een wild plan en een gevoelde behoefte. Een paar jaar geleden was ik in Engeland en daar kwam ik in een museum allerlei kleine, persoonlijke magazines tegen van dichters en kunstenaars. De meeste gekopieerd of getypt in zwart wit en een enkele in kleur of op gekleurd papier. Ze lagen daar om gelezen te worden of om mee te nemen. Die kleine tijdschriftjes op A6 formaat maakte wat bij mij los; zoiets wilde ik al lang ook maken.

Het eerste wat ik mij afvroeg was of de wereld daar eigenlijk wel op zat te wachten, kleine amateuristisch in elkaar gezette vlugschriftjes met de poëzie (in mijn geval) van een enkele dichter? Het tweede wat ik me afvroeg was hoe je zoiets dan zou kunnen maken? Ik liet het idee los en vervolgde mijn leven. Tot ik in contact kwam met MarieAnne van Poetry Affairs. Zij had een verleden en ervaring met het maken van een (digitaal) magazine. En zoals dat soms gaat, als je twee mensen bij elkaar brengt die een zelfde enthousiasme kennen, dan komt daar wat van. In ons geval MUGzine. Maar voor het zover was werd er nagedacht over vorm, inhoud en vormgeving. En door dat laatste kwam Bart van BRRT.Graphic.Design erbij.

Samen kwamen we tot een concept waar we in geloofden, een klein maar eigenwijs (daar over zo meer) poëziemagazine met daarin gedichten van beginnende dichters en van (al wat) bekendere dichters in combinatie met illustraties van illustratoren en kunstenaars. Dat was het basisidee. Maar er moest meer mogelijk zijn, er zou ruimte zijn voor het experiment, meerdere dichters in een nummer, lange gedichten of juist heel korte gedichten, thematische nummers, nummers n.a.v. (poëzie) manifestaties of evenementen, beeldgedichten etc.

Het eerste nummer vulden we met poëzie van ons zelf, als proef, hoe zou MUGzine eruit komen te zien, wat zou de look & feel worden, welke onderdelen werden vaste onderdelen? Zo kwamen we op Luule, het malle kleine zusje van MUGzine. Een instagram-account (@L.uule) waarop kleine, korte poëtische, grappige, serieuze of dichterlijke gedachten en gedichten geplaatst konden worden en in elk nummer van MUGzine, achterop een Luule (Luule is het woord voor poëzie in Estland). Voeg daarbij in elk nummer een voorwoord met een grafisch vormgegeven mug en je hebt een klein, inhoudelijk kwalitatief hoogstaand en mooi vormgegeven mini poëziemagazine dat elke twee maanden verschijnt, digitaal op mugzines.nl en op papier voor de echte liefhebber.

Elke editie wordt volop gedownload maar juist ook de papieren versie is gewild. Op verzoek sturen we er een toe en wil je, als donateur, elk nummer automatisch, toegestuurd krijgen dan is een minimale donatie van € 20,- genoeg voor elk jaar 5 nummers.

De afgelopen anderhalf jaar hebben we al vele mooie en goede dichters een plek kunnen geven in MUGzine. En nu we 10 nummers hebben gepubliceerd kunnen we spreken van een succes. Maar liefst 32 Nederlandse en Belgische dichters kregen een plek in MUG en in elk nummer verschenen kunstwerken of illustraties van nationale en internationale kunstenaars (woonachtig in Nederland, Verenigde Staten en Australië).

Maar we kijken natuurlijk ook vooruit! Komend jaar willen we wat meer gaan experimenteren, niet zozeer in inhoud (poëzie en kunst/illustraties) maar meer in vorm en vormgeving. Eigenzinniger. En we blijven op zoek naar onbekend talent, nieuwe dichters die we een kans willen geven om te publiceren. Onze strenge maar rechtvaardige redactiefilosoof zal opnieuw richting geven aan de uitgave van elk nummer, Bart onze grafisch vormgever zal met nieuwe uitdagende uitingen komen en we zullen 2022 opnieuw een mooi MUGjaar maken.

Tot slot willen we onze donateurs bedanken voor het in ons gestelde vertrouwen en hun donaties en zien we nieuwe donateurs natuurlijk graag tegemoet. Op naar nummer 11! (februari 2022). En omdat ik altijd een gedicht wil delen uit MUGzine nummer 9 het gedicht van de Vlaamse dichter Mark van Tongele ‘Levenstrekharmonie’.

.

Levenstrekharmonie

.

Druppels op bladeren. Een sijpelend bos

in de motregen. Donderpad en watergeest.

Baggerroet. Drakenbloedbomen. Braakballen.

Hongerende slokoppen. Gele plomp. Mos-

kussens. Sarong en kabaai. Een feeënstern

die haar ene eitje in tuitel evenwicht boven

op een takje legt. Gaasvlieg in slow motion.

Dwaallichtjes. Eksters als witte stippen over

zwarte akkers hoppend. Trekkende mieren.

Plonzende zaagbekken. Nachtpauwooglicht.

Winteradem op de bodem van de waterkant.

Droesem. Riet verstild in bizarre ijsvormen.

.

Grid poëzie

Links-rechts, boven-onder

.

De poëzie biedt een ongekend aantal variaties op een thema; taaluitingen met de nadruk op vorm, klank en beeldspraak maar ook een ongrijpbare esthetische ervaring. Binnen de mogelijkheden die er zijn om poëzie te creëren heb ik al vaker over de vorm geschreven waarin poëzie tot ons komt. De vele versvormen die er zijn maar ook de ‘fysieke’ vorm van poëzie zoals beeldgedichten, collagegedichten, stiftgedichten en dergelijke.

Op het web kwam ik een vorm tegen die ik nog niet kende, tenminste de term voor dit soort gedichten kende ik nog niet. Het betreft hier Grid gedichten of Grid poëzie.  In Grid poëzie draait het om de leesrichting. Een Grid gedicht bestaat uit negen stukjes tekst in een overzicht van drie bij drie. Het gedicht kan van links naar rechts worden gelezen (zoals je normaal zou lezen) maar ook van boven naar beneden (en dan in de rechter richting). En in welke richting je het ook leest, het blijft een gedicht maar met een iets andere betekenis. In die zin deed deze vorm me wel wat denken aan het Jozzonet van Joz Knoop. Hieronder een aantal voorbeelden uit ‘Grid Poems Vol.1’.

.

E-Otoliths

Toby Fitch

.

Op de blog met de intrigerende naam http://the-otolith.blogspot.com.au/ (een otolith is een structuur in het binnenoor van vissen dat uit calciumcarbonaatkristallen en een gelatineuze massa bestaat), vond ik een paar voorbeelden van gedichten in vreemde vormen. De dichter en kunstenaar Toby Fitch publiceerde in 2012 het boek ‘Rawshock’ waarin een aantal voorbeelden van gedichten in bijzondere vormen staan.

Toby Fitch (geboren in Londen) groeide op in Sydney. Zijn eerste collectie gedichten in deze vorm publiceerde hij in Rawshock bij  Puncher & Wattmann. In 2010 publiceerde hij bij Vagabond Press al eens een Chapbook ‘Everyday Static’ getiteld. In 2014 verscheen ook bij Vagabond press zijn laatste boek met de titel ‘Jerilderies’ . Rawshock stond op de shortlist van de Peter Porter Poetry Prize in 2012 en won de Grace Leven Prize for Poetry. Zijn poëzie werd gepubliceerd in kranten, bloemlezingen en nationale en internationale magazines waaronder ‘Best Australian Poems’ 2011 en  2012, ‘Meanjin’, ‘The Australian’, ‘Cordite’,  en ‘Drunken Boat’. Daarnaast is hij poëzieredacteur bij ‘Southerly journal’.

Uit ‘Rawshock’ een aantal voorbeelden van zijn visuele poëzie.

ON GWASS
after Angoisse

 

A DIVA’S FATE
after Fête d’Hiver

DEVOLUTIONS
after Dévotion

Poëzie in beeld en letters

Gedichten in vreemde vormen

.

Altijd op zoek naar nieuwe voorbeelden van poëzie, van beeld en tekst die elkaar versterken en die tekst tot kunst maken kwam ik de volgende voorbeelden tegen.

Alfabetzee Gronama

Met dank aan Krakatau.nl

Vispo Piringer

M

Fotogedichten

Gedichten in vreemde vormen

.

Eigenlijk zijn fotogedichten helemaal niet meer zo vreemd, wie er op zoekt komt op Internet een enorme hoeveelheid tegen. De een beter en mooier dan de ander maar is dat eigenlijk niet bij alle vormen van poëzie zo? Iemand die zich erg sterk maakt voor het genre is Henk Veenstra. Als je op Google de volgende termen intikt: Friesland poëzie lytsfers haiga henk veenstra, krijg je een mooi overzicht van het werk van Henk. Hij gebruikt in zijn werk opvallend veel natuur en buitenopnames maar dat heeft zeker te maken met het feit dat hij de drijvende kracht is achter de website http://www.fanvanfryslan.nl/

.

Wil je zelf een beeldgedicht maken? Henk heeft er het recept voor.

Men neme een gedicht ( niet te lang, misschien een senryu of haiku) liefst van jezelf, kies een foto uit (bijvoorbeeld zelf gemaakt) en combineer de twee in Paint.

Publiceer deze combinatie op je website of blog en maak de tag: MAIL+poëzie/eigennaam. Je kunt ook nog een MP3 geluidsbestand van een paar minuten toevoegen en klaar ben je. Google en andere zoekmachines zullen al je bijdragen automatisch in een soort album plaatsen (zoals hierboven bij Henk).

Naast deze vorm van poëzie maakt Henk ook poëzie in beweging als experiment. Een voorbeeld vind je hier: http://www.fanvanfryslan.nl/2013/03/01/14923/

Probeer het zelf zou ik zeggen. Hieronder een paar voorbeelden van beeldgedichten van Henk.

.

 

 

Collage gedicht

Lee Hynes

.

Als het gaat om gedichten en beelden dan zijn daar heel veel voorbeelden van te vinden. De een wat geslaagder dan de ander (zo lopen de meningen over de asemische poëzie nogal uiteen, de een vindt het geweldig, de ander moet er niks van hebben) maar daar gaat het mij niet om. Ik signaleer en beschrijf uitingen van poëzie, fenomenen rondom de poëzie en zoek daarbij naar de minder bekende (rafel-) randen van de poëzie. Mooi of niet mooi is daarbij voor mij geen issue.

.

Toegankelijker, in ieder geval wat de taal betreft, dan de asemische poëzie is het voorbeeld hieronder van Lee Hynes. Haar papieren gedichten bestaan uit woorden en zinnen die haar nieuwsgierig maken of raken. Ze verzameld deze woorden en zinnen, zet ze in een volgorde, maakt hieruit nieuwe zinnen en aangevuld met (in dit geval) foto’s en beelden uit kranten en tijdschriften vormt ze hiermee Papieren gedichten zoals ze ze zelf noemt.

.

Deze collage techniek wordt door meer dichters/kunstenaars beoefent. Op http://www.milliande.com/art-gallery-2-day-23-paper-poems-art-prompt-at-milliandes.html staan nog een aantal voorbeelden.

.

Avier, Onafhankelijk Literair Vlugschrift

Nieuw vlugschrift en website

Via Ellen Vedder (van www.beeldgedichten.com) die ik nog ken via mijn categorie Gedichten op vreemde plekken werd ik gewezen op het nieuwe Onafhankelijke Literair Vlugschrift Avier. Dit nieuwe vlugschrift verschijnt op 22 januari voor het eerst als de lancering plaats vindt in Assen.

Meer informatie over Avier en hun website (waarop veelbelovende categorieën) kun je vinden op www.olvavier.nl

postitpoëzie.weebly.com

Nieuw initiatief

Zoals ik in een eerder bericht al schreef is er een nieuw initiatief op het gebied van de verspreiding van poëzie. http://www.postitspoezie.weebly.com van een stel jongeren die, net als ik, vinden dat poëzie helemaal niet saai en stoffig is.

Voor wie mijn web-log wat beter kent of al langer leest weet dat er verschillende manieren zijn om poëzie onder de mensen te brengen op een bijzondere manier.

Ik verwijs hier allereerst naar mijn eigen rubriek ‘Gedichten op vreemde plekken’ waar je voorbeelden kunt vinden van allerlei onverwachte plekken waar je gedichten tegen kunt komen, op muren, dijken, flessen, begraafplaatsen, bussen, fietspaden, stranden etc. etc.

Een deel van de voorbeelden van deze gedichten komen van de website http://www.beeldgedichten.com van Ellen Vedder. Een website met bijzondere voorbeelden van poëzie en beeldende kunst/ontwerp/design.

Maar ook op de website http://www.flessenpost.nl (en voorheen op het web-log bottlemail) kun je lezen wat er met poëzie allemaal mogelijk is. Stop een gedicht in een fles, sluit deze goed af, gooi het ergens in een rivier of kanaal en wacht af. Altijd spannend of en waar de fles weer terecht komt.

En dan dus nu het initiatief van een aantal jongeren om met een soort guerillatactiek poëzie op bijzondere plaatsen onder de aandacht te brengen middels post-it papiertjes.

Niet alleen een heel leuke manier maar ook bijzonder effectief. De website http://www.postitspoezie.weebly.com geeft een aantal voorbeelden van de manier waarop men werkt.

Wat opvalt is het enthousiasme waarmee men te werk gaat. In boeken, op etalages, op beelden, lantaarnpalen etc. Denk je eens in hoe het is om ergens geheel onverwachts zo’n post it papiertje tegen te komen en een gedichtje te lezen. Als dat geen lach op je gezicht tovert.

Over de kwaliteit van de gedichtjes kun je twisten maar is elke dichter niet begonnen met rijmen en probeersels. Het belangrijkste is dat er plezier beleefd wordt aan iets wat, volgens de makers van de website, door veel jongeren als saai en soffig wordt gezien. Dit initiatief bewijst dat dit dus absoluut niet het geval is.

Klik hier om naar deze website te gaan.