Zondagskind

Akwasi

.

Enige tijd geleden was ik op een dag voor bibliotheekmensen en daar trad Akwasi op. Toen verbaasde ik mij al over alle dingen die Akwasi Owusu Ansah (1988) onderneemt: Hij is dichter, artiest, acteur, performer, schrijver, stemacteur, scenarist, presentator, gespreksleider, workshopmaster, eigenaar van muzieklabel Nederlands Dope en directeur van televisieproductiebedrijf Need Vision. Een multitalent kortom. Ik kende Akwasi destijds vooral als Spoken Word artiest die een geweldige performance neerzet met inhoud en toen ik hoorde wat hij allemaal nog meer deed werd ik bijna een beetje jaloers.

In de Poëzieweek was ik in de boekhandel om een dichtbundel te kopen en zag daar de bundel ‘Laten we het er maar niet over hebben’ van Akwasi. Die heb ik gekocht en in tegenstelling tot wat de titel suggereert wil Akwasi het er in deze bundel juist wél over hebben. Op de achterflap staat dan ook te lezen dat hij het er juist over wil hebben; over je haar, je geloof, je huidskleur, je familie, je verzwegen geschiedenis, je stijl, je hartkloppingen, je seksuele geaardheid, je fobieën en je achtergrond. En dat doet Akwasi in deze bundel op een hartverwarmende, soms schurend eerlijke maar altijd oprechte manier. Een bundel die je opnieuw aan het denken zet over onderwerpen waarvan je dacht dat je mening nu wel gevormd was.

Hoewel er niet echt sprake is van hoofdstukken (er is geen overzicht van te vinden in de bundel) worden er secties van elkaar onderscheiden door zwarte bladzijden met witte teksten als: Aan alle valse profeten,voel de toornen van mijn muziek, Soms zeg je met niet, al meer dan genoeg, Ik had al een donkerbruin vermoeden, Sirenes zijn ’s nachts het moois, Ik kan dit niet rijmen, Als ik vroeger had geleefd was ik vast een Marron geweest, en Geloof me niet op mijn blauwe ogen , geloof mij op mijn dreadlocks.

Omdat Akwasi (geboren op zondag betekent zijn naam in het Ashanti) zo’n veelzijdig mens is en zo’n geëngageerd dichter, koos ik voor het gedicht uit zijn bundel getiteld ‘i am not your negro’.

.

I am not your negro

.

ik ben die gast niet

ben niet wie je denkt

.

ben een mens

ik ben die gast niet

.

zie mij alsjeblieft als een man

en niet als een man van kleur

.

kijk nu eens en zie hier dan een hand

en niet een hand van kleur

.

ik ben een man van yes sir

maar ook een leeuw

dus ik kan rauw kijken

laat mij niet in mijn hemd staan

het is koud buiten

.

ik kom hier vandaan en ik zal hier hoogstwaarschijnlijk gaan

.

i am not your negro

.

niet je neger

niet je nigger

.

noem mij liever bij mijn naam

akwasi met de a van anton

en bedankt

.

dus heb je nog een vraag

dan ben ik graag je man

.

 

 

Advertenties

De hand en de stem

Armando (1929 – 2018)

.

Afgelopen zondag, op 1 juli overleed de dichter, kunstschilder, beeldhouwer, schrijver, violist, acteur, journalist, film-, televisie- en theatermaker Armando (pseudoniem voor Herman Dirk van Dodeweerd). Armando was zijn officiële naam; zijn geboortenaam, het pseudoniem zoals hij het noemde, bestond voor hem niet meer. Later heeft hij zijn oorspronkelijke naam in het register van de burgerlijke stand laten wijzigen door Armando. In 1964 debuteerde hij met ‘Verzamelde gedichten’ en tussen zijn debuut en zijn laatste bundel ‘Waarom’ met 21 nieuwe gedichten uit 2015, publiceerde hij vele gedichtenbundels, columns, verhalen, en romans. Als dichter en kunstenaar was hij verder betrokken bij De Nieuwe Stijl en Gard Sivik.

In 1995 werd een kleine bundel van hem gepubliceerd in een oplage van 50 stuks met de titel ‘De hand en de stem’.

.

de hand en de stem

.

hij denkt door middel van de stem, hij

laat de stem denken, de stem

denkt.

.

de stem beveelt de ledematen

ze moeten luisteren, ze

luisteren.

.

is de stem voor rede vatbaar?

.

hoe komt de linkerhand te weten

wat de rechterhand van plan is

hoe kan de linkerhand ooit weten

dat de stem een voorkeur heeft.

.

soms grijpt de ene hand de

andere hand, soms zijn ze

met zijn tweeën, zijn ze

geketend.

.

Dichter van de maand Maart

Armando

.

Na mijn oproep om dichters te noemen die dichter van de maand Maart zou kunnen zijn kreeg ik veel reacties (waarvoor mijn dank). Bekende en minder bekende dichters, zelfs voor mij (nog) onbekende dichters. Uit de 16 suggesties heb ik gekozen voor de kunstschilder, beeldhouwer, dichter, schrijver, violist, acteur, journalist, film-, televisie- en theatermaker Armando (1929) of Herman Dirk van Dodeweerd zoals zijn echte naam luidt.

Armando is een kunstenaar in de meest ruime zin des woords. Aan al zijn activiteiten is al af te lezen dat we het hier hebben over iemand die meer is dan alleen dichter. Toch mocht hij juist voor zijn schrijverschap verschillende prijzen ontvangen zoals De Herman Gorterprijs, de Ferdinand Bordewijkprijs, De Multatuliprijs en de VSB-Poëzieprijs. Armando debuteerde in 1964 met de bundel ‘Verzamelde gedichten’ en in 2017 verscheen zijn voorlopig laatste bundel ‘Liever niet’. Alle reden dus om Armando dichter van de maand te maken.

Ik wilde Maart beginnen met een gedicht uit zijn meest recente bundel ‘Liever niet’ getiteld  ‘De waarheid’.

.

De waarheid

.

Wee het veel te smalle bospad,
het stramme struikgewas,
wee de gaten in de bodem.

De jaren zijn in de boeien geslagen,
langs de straten slapen de vochtige lichamen,
stapels op een hoop verzameld.

Hier heeft iets plaatsgevonden
dat op de vage waarheid lijkt.

.

27 gedichten en geen lied

Ramsey Nasr

.

Hoewel hij Dichter des Vaderlands was en de tweede stadsdichter van Antwerpen,  treed hij tegenwoordig vooral weer op als acteur van de Toneelgroep Amsterdam. Productie van zijn poëzie staat op een laag pitje. Hij is dan ook niet voor niets  dichter, schrijver, essayist, acteur, regisseur en librettist (tekstschrijver van muzikale stukken). Toch blijft Nasr voor mij vooral dichter. Daarom uit zijn bundel ’27 gedichten en geen lied’ uit 2000, het gedicht ‘Wie weet mij eindelijk’.

.

Wie weet mij eindelijk

Wie weet mij eindelijk, welke dodentolk,
Te doen bedaren in gezworen haat.
Ik volg de vaderen om vroeg en laat
Mijn land te zien. Ik leef tegen een volk
dat zebrapaden aanlegt over wonden,
Dat boven onze botten steen op steen
Bewoont, dat leven wil voor zich alleen.
Leeft dan in angst. Ons bloed wordt niet geronnen.
Op hoeveel scherven vlees weerkeert het recht.
En opgeblazen domme wraak en gal
Is wat er rest, als hersenen gaan denken.
‘Men mag een mens een leven niet ontschenken.
Ik hoop dat ik geen bommen maken zal.’

.

Poëzie posters

Werner Bokelberg

.

In Nederland heb je Plint die poëzie op posters laat drukken in combinatie met een afbeelding van een illustrator. De Duitse fotograaf en acteur Werner Bokelberg  (1937) is een Duitse fotograaf en acteur die woont en werkt in Hamburg, Parijs en New York.

Tijdens zijn leven maakt hij vele foto’s van beroemde personen als Salvador Dali, Andy Warhol en Pablo Picasso. Op https://shop.bokelberg.com is zijn werk te koop. Maar niet alleen foto’s ook een aantal poëzieposters met een foto en een gedicht en in een enkel geval alleen een gedicht.

Hier twee voorbeelden, één van een foto en een gedicht van Rainer Maria Rilke  ‘Mein Herz’ en één van een poster met alleen een (dadaïstisch) gedicht van Louis Aragon ‘Suicide’.

.

Haar kussen waren lang

Ramsey Nasr

.

Ramsey Nasr, dichter, schrijver, essayist, acteur, regisseur, librettist en vertaler, dichter des vaderlands (2009-2013) en stadsdichter van Antwerpen (2005) is een veelzijdig mens. Zijn poëzie is al even veelzijdig. Van adolescentenpoëzie (Gerbrandy) in zijn debuutbundel ’27 gedichten en geen lied’ naar het project ‘Hier komt de poëzie’ een 7 cd box met een persoonlijke keuze uit acht eeuwen Nederlandstalige poëzie, en van ‘Mi have een droom (Rotterdam 2059) naar zijn lichtere werk zoals het onderstaande erotische gedicht uit zijn debuutbundel uit 2000.

.

Haar kussen waren lang

En zonder blozen

Trok zij het lichaam uit

De lippen open

Waar zij zich langzaam gaf

Half heet half roze.

.

Zo lag zij als de vrucht

Waarop ze wachtte

Haar borsten volgebloed

Twee benen bracht ze

Vaneen en langzaamaan

Het allerzachtste.

.

Ramsey Nasr in het faculteitsgebouw van de Universiteit van Antwerpen

Spoken word

Henry Rollins

.

Henry Rollins (1961, Washington D.C.) kende ik vooral van zijn geniale single uit 1994 ‘Liar’ wat eigenlijk geen echte (muziek) single was maar meer een cross over van muziek en spoken word. Maar Henry Rollins is naast muzikant vooral ook acteur, schrijver, dichter en allround artiest.

Zijn gedichten verraden veel van zijn ‘afkomst’ (scheiding ouders, verwaarlozing, mishandeling, boosheid) maar lijken altijd eerlijk en oprecht en zijn vaak ook heel gevoelig. Henry Rollins beschrijft zichzelf als iemand die door keihard te werken en gewoon te doen in plaats van te denken veel dingen bereikt heeft. Ook hierin speelt zijn pijnlijke jeugd een rol. Dit alles is terug te vinden in zijn songteksten zoals in het nummer “Do It” en in zijn “spoken word” sessies en interviews. Ook zet hij zich vaak in voor in zijn ogen belangrijke of goede doelen. Ook zijn afkeer van wapens, die in de V.S. in ieder huishouden aanwezig mogen zijn, en zijn kwaadheid destijds over de oorlog in Irak en president Bush, en de gelijkheid van mensen, zijn onderwerpen waar Rollins zich voor inzet. In zijn ‘spoken word’ optredens gaat hij vaak fel tekeer en neemt hij allerlei bands, maar ook bevolkingsgroepen en religie’s op de hak. Echter laat hij ook duidelijk blijken dat geweld of haat tegen anderen onnodig is, onder het mom van “laat iedereen in zijn waarde en wees blij dat je leeft”. Hierbij refereert hij vaak naar zijn ‘beste vriend’ Joe Cole die vermoord werd, vlak voor zijn ogen.

hieronder een voordracht van Henry en een gedicht van zijn hand.

.

So what happens to you when your dreams have been destroyed?
When you have chased cornered and ripped them limb from limb?
When you walk away to a desert inside yourself
I fell into the vacuum of my room
The darkness tortured me
Sucked the air through the cracks in the floor
Time scars my thoughts
I have thought about calling or writing one of you
Trying to reach out and touch one of you
I never get to it
I can’t get out of myself
I couldn’t find the right words to show you where I am
It used to be terrifying
Talking myself out of shooting myself in the head
Now it’s just conversation
The night brings the silence and lies
With which keep myself alive
I hold myself in fragile arms
I’m not strong
I’m a rat holding on one handed to the screen of the drain

.

meer over Henry Rollins’ poëzie op de  website: http://www.angelfire.com/ut/inorbit/rollp.html

Philip Larkin

World’s most dangerous roads

.

Vorige week keek ik naar een programma van de BBC “world’s most dangerous roads” met acteur Hugh Bonneville (o.a. uit de film Notting Hill) en actrice/scriptschrijfster Jessica Hynes (o.a. The Royle family en Spaced). In dat programma (uit 2012) bereizen zij één van de meest gevaarlijke wegen ter wereld in Georgië.

Wat heeft dat met Philip Larkin en poëzie te maken zul je je afvragen. In dit programma vermaken zij elkaar met vragen en spelletjes zoals kiezen tussen twee dingen of mensen. Een vraag van Jessica aan Hugh is Larkin of Betjeman? Waarna Jessica Hynes uit haar hoofd  het onderstaande gedicht voordraagt van Philip Larkin. Overigens kiest Hugh Bonneville voor Betjeman.

Philip Larkin (1922 – 1985) werd vaak ‘die andere dichter des vaderlands’ genoemd of zoals ze in Groot Brittanië zeggen Poet Laureate. Toen er in 1984 een dichter des vaderlands gekozen moest worden werd zijn naam veel genoemd maar Larkin was een verlegen, provinciale schrijver die niet graag in de schijnwerpers stond. Hoewel Larkin maar een klein oeuvre heeft nagelaten (maar ongeveer 100 pagina’s) wordt zijn werk overal geprezen. Alan Brownjohn schreef over hem:

“the most technically brilliant and resonantly beautiful, profoundly disturbing yet appealing and approachable, body of verse of any English poet in the last twenty-five years.”

Ik zou zeggen lees het volgende gedicht (uit: Collected Poems ;Farrar Straus and Giroux, 2001) en oordeel zelf.

.

This be the verse

“They fuck you up, your mum and dad.
They may not mean to, but they do.
They fill you with the faults they had
And add some extra, just for you.

But they were fucked up in their turn
By fools in old-style hats and coats,
Who half the time were soppy-stern
And half at one another’s throats.

Man hands on misery to man.
It deepens like a coastal shelf.
Get out as early as you can,
And don’t have any kids yourself.”

.

 

Met dank aan Goodreads en Poetryfoundation.org

 

Spike Milligan

Light verse dichter

.

In deze week van de Ierse dichters vandaag Spike Milligan. Spike Milligan (1918-2002) is misschien niet direct bekend als dichter (eerder als komiek, schrijver, acteur en radiomaker) maar toch is zijn vers ‘On the Ning Nag Nong’ in 1998 uitgeroepen tot beste Engelstalige kinderversje. Milligan is met name in Australië enorm populair.

Zijn literaire producties op het gebied van parodie, poëzie en autobiografie worden gekenmerkt door een eigen Milligan-stijl dat wil zeggen nonsensicaal, absurdistisch en zelfs surrealistisch.

Spike Milliganwordt aangeduid als degene die de weg plaveide voor de humor van het internationaal bekendere Monty Python maar hij kreeg ook onomwonden de eer toegezwaaid de peetvader te zijn geweest van alle alternative comedy zoals die vanaf de jaren tachtig gestalte heeft gekregen op televisie, radio, in theaters en clubs. Milligan ligt begraven op het St Thomas’s Church Cemetery in Winchelsea. Zijn grafschrift luidt: “Dúirt mé leat go raibh mé breoite” (Ik zei toch dat ik ziek was). Dit is aangebracht in het Iers om nietsvermoedende bezoekers van het kerkhof te ontzien.

Hieronder een aantal versjes van Milligan.

.

A silly poem

.

Said Hamlet to Ophelia

I’ll draw a sketch of thee

What kind of pencil sghall I use?

2B or not 2B?

.

Goodbye S.S.

.

Go away girl, go away

and let me pack my dreams

Now where did I put my yesteryears

made up with broken seams

Where shall I sweep the pieces

My God, they still look new

There’s a taxi waiting at the door

but there’s only room for you

.

On the Ning Nang Nong

On the Ning Nang Nong

Where the cows go Bong!

And the monkeys all say BOO!

There’s a Nong Nang Ning

Where the trees go Ping!

And the teapots jibber jabber joo.

On the Nong Ning Nang

All the mice go Clang

And you just can’t catch ‘em when they do!

So it’s Ning Nang Nong

Cows go Bong!

Nong Nang Ning

Trees go Ping

Nong Ning Nang

The mice go Clang

What a noisy place to belong

Is the Ning Nang Ning Nang Nong!!

.

 

Met dank aan thepoemhunter.org en Wikipedia.

 

 

 

 

Hoe dingen soms lopen

James Franco

.

In haar column van 9 april in de Metro, schrijft Elfie Tromp over James Franco. Onder de column staat bij gerelateerd nieuws: James Franco komt met nieuwe dichtbundel. Op dat moment is mijn nieuwsgierigheid gewekt.

Voor wie niet weet wie James Franco is; Deze Amerikaans acteur, regisseur, schilder en producer (1978) is bij het grote publiek vooral bekend door zijn rol in de Spiderman trilogie. In deze films speelt hij de rol van Harry Osborne. Maar hij speelde ook mee in films als Eat, Pary, Love en Datenight. Hij werd genomineerd voor een Oscar en voor drie Golden Globes waarvan hij er een won.

Een typisch geval van een celebrity die een dichtbundel uitbrengt. Nu schreef ik al eens eerder (24 december 2012) over de pogingen van (met name Amerikaanse) celebreties om poëzie te schrijven. De ene keer valt dat beter uit dan de andere. In het geval van James Franco lopen de meningen uiteen.

Zo wordt zijn gedicht Los Angeles Proverb op http://la.curbed.com/archives/2013/12/heres_a_bad_poem_james_franco_wrote_about_los_angeles.php getypeerd als “Not very good”. Oordeel zelf zou ik zeggen.

.

 

Aan de andere kant wordt een ander gedicht van zijn hand wel gepubliceerd op The American Poetry Review. Dit gedicht gaat over de film industrie.

.

Film Sonnet 3

He walks mindlessly, maniacally
Across the desert, like a Sam Shepard man,
A man who has been down to Mexico to die
Of a broken heart but didn’t die,
So he comes back to Texas, and then to Los Angeles,
Because all the cowboys retired to the movies.
Now they don’t even make Westerns anymore.
Paris, Texas, the name of the place
Where he bought some land, like a slice of Paradise,
But only in his mind. The real place
Is just a deserted plain in the middle of nowhere,
And his wife is working in a peepshow palace,
And you never think, but you should,
He was too old and ugly for her in the first place.

.

Zijn bundel Directing Herbert White is inmiddels te koop en op http://www.goodreads.com krijgt hij van de lezers een beoordeling van 3,5 ster (van de maximaal 5).

.