Experimentele poëzie

Rozalie Hirs

.

Op het gebied van experimentele poëzie ken ik een aantal bijzondere vormen. Zo is er de visuele en klankpoëzie van Paul van Ostaijen, de klankpoëzie van ACG Vianen, de poëzie van F. van Dixhoorn (‘Verre uittrap’ een hele bundel met welgeteld 93 woorden) en de soms omgrijpbare maar o zo prachtige poëzie van E.E. Cummings met zijn complexe en bijzondere interpunctie. Dit zijn maar een paar voorbeelden, er zijn er uiteraard veel meer (denk aan de Dada dichters).

Een naam die ik zo aan dit rijtje kan toevoegen is die van de Nederlandse componist en dichter Rozalie Hirs (1965). Iedere nieuwe bundel van haar kenmerkt zich door de keuze van een nieuwe benadering van taal, perspectief, narratief. Haar stijl is beeldrijk, associatief, en is zowel klank- als betekenisgericht te noemen.

Dat geldt ook zeker voor de bundel ‘verdere bijzonderheden’ uit 2017. Lezend in deze bundel moet ik steeds aan de poëzie van Cummings denken (wat als een compliment kan worden opgevat). Het volledig loslaten van alle regels omtrent taal, interpunctie, lopende zinnen of de regelmaat van geschreven teksten is hier verheven tot een experimentele vorm van poëzie.

Oordeel zelf, het gedicht zonder titel met alleen de aanhef [6] komt uit het hoofdstuk ‘bewegingslijnen’.

.

[6]

.

sporen van liefde. in de wasbak je zeep, scheerschuim. in de lade je

sokken.

op de vloer de vieze. schrijven ‘jij’ in de kamer. niet echt jij <hier>. hij

evenmin.

buiten zichzelf. ben jij. schim van beweging. alweer. rilt. een buitenissig

rillen

.

voorbij de tijd. toont een jonge kelner zijn sixpack aan meisjes –

zonovergoten

god die almachtige golven berijdt. hoog, heel high. giechelen meisjes dan

tilt

een denkbeeldige surf ze op, allemaal tegelijk. tolt licht rond, in het rond.

.

Wendy little rose

Marleen De Crée

.

In de laatst verschenen editie van leukste en kleinste poëziemagazine MUGzine, https://woutervanheiningen.wordpress.com/2021/02/17/in-de-nieuwe-mugzine/ met Nederlandse en Vlaamse dichters, staan een aantal gedichten van de Vlaamse dichter Marleen De Crée (1941). Alle gedichten , ook die van Marleen De Crée, zijn gratis te lezen via http://mugzines.nl/

De Crée is dichter en beeldend kunstenaar. Ze studeerde kunstgeschiedenis aan de K.U. Leuven. De eerste uitgever van Marleen de Crée was J.L. de Belder, waar ze jarenlang, net als met Maurice Gilliams, goed bevriend mee was. Haar werk is met meerdere literaire prijzen bekroond. Haar poëzie verscheen behalve in MUGzine ook in Deus ex Machina, Dietsche Warande en Belfort, Gierik, Nieuw VlaamsTijdschrift, Poëziekrant, Restant, Revolver, Spiegel, De Vlaamse Gids en Yang.

Haar oeuvre is sinds haar debuut in 1969 gegroeid naar meer dan 20 dichtbundels en haar werk is opgenomen in verschillende bloemlezingen. In 2004 verscheen van haar hand de bundel ‘Vita Vita’ en uit deze bundel is het gedicht ‘Wendy little rose’ genomen.

 

Wendy little rose

rozen, als kwamen ze ’s avonds, laten
zich niet lezen. ze slurpen taal en teken
uit mijn blik. in een sonore stoet trekken
ze voorbij. maanlicht staat te staren,

rukt aan de tijd, zwart als water en
vol onzekerheid. niets is nog bewezen.
rozen hebben me beet en bijten. ik slik
hun geur, blijf aan ze haken.

lucht hangt als verbeelding te verbleken,
veegt met een vage hand mijn adem uit.
hoe ver zijn rozen, hoe dicht aan mij gebrand.

mijn stem wikkelt zich soms uit hun blaren.
niets is guller dan een rozenhart. daarin
zal ik slapen, schuilen, leven als het moet.

.

Ménage à deux

Benne van der Velde

.

Sommige dichtbundeltjes zijn zeldzaam, zeker als ze maar in een kleine oplage gemaakt zijn. Dat geldt zeker voor het dunne bundeltje (20 pagina’s) ‘Ménage à deux’ van dichter Benne van der Velde. In de Eendagsvliegreeks is de #6. Uitgegeven door uitgeverij Nadorst. Deze Rotterdamse uitgeverij van Joris Lenstra ken ik uit mijn begintijd van Ongehoord Rotterdam. Joris was met zijn uitgeverij de drijvende kracht achter de administratieve handel en wandel van Ongehoord Rotterdam tot hij ermee stopte en de Ongehoord Rotterdam overging in de stichting Ongehoord! De Eendagsvliegreeks is een project van foutograaf, nostalgist en fotograaf Ruben van Luijk.

De oplage is genummerd en ik heb nummer 4. Het bindwerk is ook al door een bekende gedaan namelijk Atelier Zonneveld uit Rotterdam. De illustratie op de omslag werd gemaakt door Frans de Winter uit Vlaardingen waar Benne van der Velde ook woonachtig is. Een heel charmante uitgave en ik koos voor het titelgedicht.

.

Ménage à deux

.

Als je hem maar niet vergeet,

wil ik dat je weet dat jij

vreemd mag blijven gaan met mij

zolang ik mezelf niet ben.

.

Hij heeft het beste met je voor,

kent je door en door en ik

ben één grote harde pik

waarin ik mezelf niet herken.

.

Als je mij maar weer vergeet,

wil hij dat je weet dat jij

vreemd mag blijven gaan met mij

tot ik weer de oude ben.

.

Als ik te lang gezeten had bij jou

Herman de Coninck

.

Zondag, dus een gedicht van meester dichter Herman de Coninck. Vandaag heb ik gekozen voor een gedicht uit de bundel ‘Ter ere van de goedertieren maan’ uit 1978 (vrij, respectievelijk zeer vrij, naar Edna St. Vincent Millay). In dit geval gedicht nummer 6.

.

6

.

Als ik te lang gezeten had bij jou,

te weerloos en te dicht tegen je aan,

wist ik dat ik vlug weg moest daarvandaan,

want van te grote warmte krijg je gauwer kou.

.

En als ik langer dan een mens verdragen kon

gekeken had naar jou, zo mooi en stralend klaar

dan ging ik duizelen en werd ik raar

zoals van te lang kijken naar de zon.

.

Dus zit ik nu weer op mijn oude kamer

waar alles donker is en koud en klein,

rondtastend naar mijn dingen, bedachtzamer

.

omdat ze me vervreemd geworden zijn.

Ik zoek mijn weg, hou halt, en luister

tot ik weer gewoon word aan het duister.

.

Het regent zonlicht

Koos Meinderts

.

Koos Meinderts is schrijver van liedteksten (o.a. voor en samen met Harrie Jekkers), kinderen en van de dichtbundel Het regent zonlicht.

Deze dichtbundel (geïllustreerd door Annette Fienieg) voor kinderen van 6+ laat het talent zien van Koos Meinderts. Ooit las ik zijn kinderboek De club van de lelijke kinderen en nog veel verder daarvoor genoot ik van de liedjes van het Klein Orkest en de theatershows van Harrie Jekkers. En nu heeft Koos weer iets heel moois afgeleverd, deze dichtbundel.

Poëzie voor kinderen is een nog kleiner stukje van wat we literatuur noemen dan de poëzie voor volwassenen al is. Koos Meinderts laat zien (en velen voor hem) dat dat geheel onterecht is. Poëzie voor kinderen kan heel mooi zijn en een prima manier om allerlei dingen bespreekbaar te maken of als uitgangspunt te nemen voor een gesprek. En poëzie voor kinderen kan gebruikt worden als troost of middel van verwerking. Hiervoor zijn hele goede voorbeelden. Ook in deze bundel neemt Koos kinderen mee langs hele leuke en minder leuke onderwerpen maar altijd zo dat je wilt blijven lezen.

Een voorbeeld:

.
Het regent zonlicht
op de wereld
op het meisje in het gras

.
Hoor haar moeder
zingt een liedje
voor haar dochtertje van glas:

.
God behoed haar
voor de kraaien
en de allereerste kras,

.
voor de hobbels
en de kuilen
en het snijden in het gras.

.

Wie zou zo’n gedicht niet willen voorlezen aan kinderen. Op de mooie website over poëzie http://www.poezie-leestafel.info/ staat een recensie van deze bundel.

.