Site-archief
3e prijs gedichtenwedstrijd poëzie stichting Ongehoord!
Monica Boschman
.
De 3e prijs in de gedichtenwedstrijd van poëzie stichting Ongehoord! met als thema ‘Twist’ is gewonnen door Monica Boschman met het gedicht ‘Narratief’. De jury schreef over haar gedicht:
.
De dichter spreekt de lezer aan met de intrigerende beginregel ‘Je moet een verhaal hebben
of het maken.’ De boodschap is duidelijk: schrijf je eigen verhaal.
Het is een knap en rijk gedicht, mede door de verwijzingen naar de klassieke oudheid,
waardoor de lezer zich allerlei vragen gaat stellen, zoals wie de ik-figuur is, welke god of
godin redde de centaur die later lesgaf aan Achilles? Was dat Persephone, ook wel bekend
onder de naam Korè?
Aan het einde van het gedicht, wanneer de vele woorden, aansporingen en verwijzingen de
lezer mogelijk te veel zijn geworden, wordt op deze boodschap teruggegrepen:
‘Te veel? Wanneer je het zelf niet doet, schrijft een ander/ het voor je op.’ Waarvan akte, in
de verrassend concrete slotregel:
‘Dan staat op een zakje: korenbloemen, 10 gram, 3 m2.’
De soepele regels, de raadsels die dit gedicht oproept en de gelaagdheid zowel in de
uitwerking van de boodschap, het narratief zelf en de uitgekiende keuze voor woorden die
op een subtiele manier met elkaar rijmen, maken dit geheel tot een meerduidig en
aansprekend gedicht.
De winnaar van de derde prijs van de Ongehoord Gedichtenwedstrijd 2022 is:
Narratief van Monica Boschman.
.
Narratief
.
Je moet een verhaal hebben of het maken. Ik vertel je
dat ik een centaur redde. Nee, ik redde de centaur
die later les gaf aan Achilles. Te weinig?
Ik vertel je meer. Iemand maakte een portret dat leek.
Preciezer: Jan Breughel heeft me talloze keren
vastgelegd op doek. Je ziet het in toonzalen.
.
Liever vertel ik over mijn jeugd. Ik hield van
verstoppertje spelen in het veld. Wie herkent je daar
wanneer je slechts groen bent, ondergroei voor graan?
Ineens staan mensen bij je stil en wijzen – God bewaar me
heb ik leren bidden. Anders trok hun hand me
in één beweging van mijn plaats.
.
Ik heb veel gereisd, naar plekken waar geen mens komt.
Zweefvliegen tussen bijen en vlinders. Thuis ben ik
bij een kleine kapel, de vrouwe en haar mantel.
Mijn verhaal afmaken. Het zaad heb ik gedragen.
Het maakt me tot velen. Winterhard verdragen
van voor de voorouder tot na het nageslacht.
.
Te veel? Wanneer je het zelf niet doet, schrijft een ander
het voor je op. Hoeveel, wanneer en waar.
Dan staat op een zakje: korenbloemen, 10 gram, 3 m2.
.
2e prijs gedichtenwedstrijd poëziestichting Ongehoord!
Hein van der Schoot
.
De 2e prijs in de 8ste gedichtenwedstrijd van poëzie stichting Ongehoord! met als thema ‘Twist’ is voor Hein van der Schoot met het gedicht ‘Vlieger’ . Hein was in 2014 3e prijswinnaar van deze wedstrijd en in 2016 winnaar. De jury schreef over zijn gedicht ‘Vlieger’:
.
Deze dichter neemt ons mee op een vlucht door de levensloop, van een jongen die opgroeit
en zijn jongensdromen ziet veranderen in liefdesbrieven, managementrapporten en
uiteindelijk bedankbriefjes voor de kleinkinderen. Het gedicht zet klassieke en moderne
woorden tegen elkaar af, het enjambement (de afbreking van een regel) wordt effectief
ingezet, bijvoorbeeld bij de losstaande regel ‘daar staat hij’: de lezer kijkt mee, trots, en ziet
hoe de vlieger aan de hemel staat. Ook het gebruik van klank- en beginrijm (vieren-vlieger-
wiegt en juichkreten-jongensdromen) maakt dat de regels vloeien.
Het gedicht is áf, het verhaal is rond zonder voorspelbaar te worden. Knap om in de
tijdsduur van zo’n kort gedicht de tijdspanne van een heel leven weer te geven.
De tweede prijs gaat naar
Vlieger van Hein van der Schoot
.
Vlieger
.
we hakkelen doorheen de korenschoven
we vieren het touw de vlieger wiegt
buigt voorover neigt ter kimme
wil zich te rusten leggen tot we plots
onverdroten met de kop in de wind
stormen
naar het einde van het stoppelveld
de touwenklos bovenhoofds geheven
als zegepraal
.
daar staat hij
.
we sturen, als juichkreten van jongensdromen
briefjes naar de zon in onbeholpen hanenpoten
als hiërogliefen die zullen uitgroeien tot
liefdesbrieven aan meisjesborsten
managementrapporten voor onze bazen
bedankbriefjes voor de kleinkinderen
.
Gesluierde schandaaltjes
SMS poëzie
.
In 2008 werd een SMS-Poëziewedstrijd georganiseerd onder de titel ‘Gesluierde schandaaltjes’ in opdracht van BASE in het kader van Odegand. De 34 bekroonde gedichten werden in een klein bundeltje gepubliceerd in een oplage van 8.000 stuks en de productie lag in handen van het PoëzieCentrum Gent. Ik denk dat zoiets tegenwoordig niet meer gedaan zou worden, misschien onder de titel App-gedichtenwedstrijd. Via de beperking van (destijds) 160 karakters werden deelnemers gestimuleerd en gevraagd kernachtig te formuleren onder het motto ‘in der beschränkung seigt sich erst der Meister’.
De oogst was volgens de inleider rijk en gevarieerd en soms ook wat ondeugend (het thema was ‘1001 nachten’) en uit de vele inzendingen werden dus 34 gedichten gepubliceerd. De winnaar van deze wedstrijd werd Boris Cruyssaert, de tweede prijs (met een trilogie) Hilde van Cauteren en derde prijs ging naar Antoine Fonck.
Omdat het zulke korte gedichtjes zijn plaats ik ze hier alle vijf.
.
Mijn woorden zeilen, sluipen
gesluierd, van hiel tot keel,
openen je honing
met tong van kaneel. Tot je lijfje
haremsgewijs hijgt. En zwijgt.
.
Boris Cruyssaert
.
hij greep haar bij het nekvel als
een kat en dwong haar zijn
genade te betalen. maar zij temde
hem: ze betaalde met verslavende
taal, met altijd nog een verhaal
.
zo koopt zij dagen van de dood:
zij schikt haar taal,
laat haar verhalen
dralen tegen het daglicht aan
.
hoe ze hem met haar wendingen
behaagt en subtiel de plot verdaagt
naar een volgende nacht: zo
kluistert zij hem aan haar lippen,
zo handelt zij taal voor tijd
.
Hilde van Cauteren
.
het laatste / allerlaatste sprookje /
van 1001 nacht / gaat over
een meisje in Irak / dat de ogen
afwendt / van het been dat /
naar zij zich herinnert /
zij gisteren nog / had
.
Antoine Fonck
Derde prijs Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2017
Rian Visser
.
De derde prijswinnaar Rian Visser, was door omstandigheden niet in de gelegenheid om haar prijs op te halen of haar gedicht voor te dragen. In haar plaats heb ik bij de prijsuitreiking, nadat bekend was gemaakt dat ze de derde prijs had gewonnen, haar gedicht voorgedragen. Het juryrapport over dit gedicht luidt:
.
Juryrapport 3 – Niemand kan mij spreken
Vele dorpen en steden nemen asielzoekers op. Vele mensen in die dorpen en steden begrijpen niet wat deze mensen hier doen. Vele mensen willen het ook niet begrijpen. Vele mensen willen het wel begrijpen. Net als de dichter van dit gedicht.
Het gedicht Niemand kan mij spreken, was in al haar eenvoud voor de jury bijna geen discussie waard. In eenvoudige taal in een paar zinnen opschrijven dat we elkaar soms moeilijk verstaan of niet begrijpen is heel knap. Het is dan ook niet te sentimenteel. Het doet recht aan wat dagelijks aan de hand is.
Ik citeer:
Zij is een taal
die wij niet spreken.
Zij is een geschiedenis
die wij niet leren.
Een mens is meer dan een mens. Veel is bekend, vertrouwd. Maar, veel is -door verscheidene factoren- ook onbekend. Om dat onbekende van elkaar te gaan ontdekken is lef nodig. En de dichter van Niemand kan mij spreken heeft lef. Met dit gedicht laat de dichter niet alleen zijn/haar lef zien, het geeft de lezer ook hoop. Hoop op toekomst van poëzie en hoop op toekomst met ons allen.
.
Niemand kan mij spreken
.
Sinds een paar weken
zit in mijn klas
een meisje dat vluchtte.
Ze doet goed haar best
om ons te verstaan.
Maar vandaag heeft ze mij
verdrietig aangekeken.
Ze zuchtte en zweeg.
Ik denk dat ik het begrijp.
Zij is een taal
die wij niet spreken.
Zij is een geschiedenis
die wij niet leren.
Daarom ga ik het proberen.
Min ’ayna ’anti?
Waar kom jij vandaan?
.
June Bobbe
Derde prijs Ongehoord! Gedichtenwedstrijd 2015
Miranda de Haan
.
De derde prijs in de Ongehoord! gedichtenwedstrijd 2015 is gewonnen door Miranda de Haan met het gedicht ‘alle straten dragen sporen’. Uit het juryrapport:
In het gedicht alle straten dragen sporen, worden opmerkelijke woorden gevat in een strak metrum. Het is een gedicht dat gehoord wil worden en de jury is benieuwd naar de voordracht.
.
alle straten dragen sporen
maar bouwen onbewogen
mensen tot kastelen
op de trappen van jouw stad
dragen kinderen op ruggen
benen werden bomen
vastgegroeid tot muren
ruwer dan jouw ongeschoren wang
ze drinken stierenbloed en zweten
doornen, branden
vlees met hete stenen,
en ik verdwaalde elke dag
versliep me op de stranden
brak golven van de branding
met scherven van je glas
en zocht naar jou in ruzie,
loog van gouden kusten
waar niets me nog vertelde
dat jij er niet meer was.
.
Derde prijs: Voordat ik verdwijn
Ongehoord! Poëzieprijs 2014
.
De derde prijs in de Ongehoord! Poëziewedstrijd ging naar Hein van der Schoot. De jury schreef over dit gedicht in haar juryrapport:
De derde plaats was wellicht wel de grootste strijd van het gehele jureringproces. Voor een van de juryleden trof dit gedicht een gevoelige snaar, wat het gedicht aanzienlijk in waarde liet stijgen. Een ander jurylid erkende ruimschoots de waarde, maar had dit gedicht liever op de vierde plaats teruggezien. Er is lang over gesproken, maar uiteindelijk moesten er compromissen gesloten worden. De jury, die bestond uit drie leden, moest tot een conclusie komen. Het was het derde jurylid die de knoop doorhakte. Ook zijn stem ging uit naar dit gedicht voor een derde plaats. Om jullie niet langer in spanning te houden; de derde plaats van de Ongehoord Poëziewedstrijd 2014, gaat naar het gedicht Voordat ik verdwijn van Hein van der Schoot.
Voordat ik verdwijn
voordat ik verdwijn, zei ze
is alles verdwenen
en als ik dan verdwijn
verdwijnt er niets
we waren eekhoorntjes
raapten nieuwe stoelen
en zagen buren ter kerke gaan
weet je, zei ze, wist je dat
en ik wist dat de verleden tijd
aan tafel zat
het vijf-pits-gasfornuis fonkelde in
de late herfstzon bescheen
vingerafdrukken op het wijnglas
ik ben gekomen om te zeggen, zei ze
en ik wist dat ze zou zeggen
dat ze weg zou gaan
.
Nummer 2 en 3 van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd
Paul Marius Borggreve en Liselotte Moyson
.
Na het juryrapport, het winnende gedicht en een verslag van de wedstrijd vandaag dan de gedichten die op de tweede en derde plaats zijn geëindigd: ‘De wind’ van Paul Marius Borggreve en ‘Ballade van de Wind, het Kind en de Dood’ van Liselotte Moyson.
Tevens de juryrapporten van de drie winnende gedichten.
.
De wind (Paul Marius Borggreve 2e plaats)
.
De fiets liet zich moeilijk vooruit bewegen,
de trappers kraakten, er kabbelde zweet,
de weg was lang en de wind was tegen,
een eenzaam mens die met de wereld streed.
.
Van de andere kant klonk toen half toegenegen:
‘Gaat het wel?’ in een glimlach breed,
‘We hebben toch hetzelfde lot gekregen:
een fiets, de weg, de wind, een eender leed,
.
maar volgens mij doe jij nu iets niet goed,
want terwijl onze wielen naarstig draaien,
schiet ik op en draal jij wat in schoor en voet.’
.
De woorden gaan zoals de winden waaien
en wie wind mee heeft weet wel hoe het moet:
voor storm hoef je slechts een zuchtje te zaaien.
.
Ballade van de Wind, het Kind en de Dood (Liselotte Moyson 3e plaats)
.
Op die herfstige lentedag
in mei
-de bussen staakten,
we moesten te voet naar huis-:
Kilometers
liepen wij,
mijn dochtertje en ik.
Het ziekenhuis lag
achter ons
en om mij heen
waaide de dood.
Ik liep achter mijn kind
en dacht:
Wat wordt ze groot!
Maar nooit zal ik haar
zien opgroeien…
.
Het was koud.
De wind bleef loeien.
Mijn oren werden rood.
Mijn hart scheurde
open en bloedde
bloot.
.
Voor mij liep
heel dapper mijn kind
en om mijn oren
gierde de wind.
.
Juryrapporten van de winnende gedichten:
Op nummer 3 is een gedicht geëindigd waarbij de grote woorden niet worden geschuwd, maar die gek genoeg wel weten aan te komen. De directheid van dit gedicht wist ons te charmeren en de ambiguïteit wist ons te over de streep te trekken.
Op nummer 3 staat het gedicht Ballade van de Wind, het Kind en de Dood van Liselotte Moyson.
Op nummer 2 is een gedicht gekomen van een dichter die duidelijk zijn metier beheerst en daar zichtbaar plezier in heeft. Wij hebben de gedichten anoniem moeten beoordelen, maar de grap is toen ik de naam zag van de dichter was ik blij met mijn eigen keuze, want het getuigde van mijn eigen goede smaak, daar ik de dichter al jaren stiekem volg omdat ik zo van zijn werk geniet.
Op nummer 2 is het gedicht De wind van Paul M. Borggreve geëindigd.
En de nummer 1 van vandaag is het gedicht dat het meest beeldend is, het meest feestelijk is, hoewel er toch een droeve ondertoon in te bespeuren valt, desalniettemin strooit de dichter zelf al in het gedicht confetti in haar schoot. Het winnende gedicht is geworden Jouw spel van Anneke Wasscher.
.
Paul Marius Borggreve
Liselotte Moyson
ZICHTBAAR ALLEEN 