Beeldgedichten

Woord en beeld

.

Hoewel ik er al een paar keer over geschreven heb, was het ‘genre’ voor mij nog steeds vreemd. Ik had nooit de behoefte gehad of het creatief vermogen om zelf een beeld bij een gedicht te bedenken en dat samen in één nieuw beeld weer te geven. In de loop der tijd ben ik veel voorbeelden tegen gekomen, goede, minder goede, prachtige, originele en wat minder originele. Omdat ik zelf me beperk tot het woord had ik ook nooit de aandrang om hierin verandering te brengen.

Bij MUG books, mijn facilitaire uitgeverij van poëzie, werk ik samen met mijn broer Bart, grafisch vormgever. Hij verzorgd binnenwerk en ontwerpt omslagen op aanvraag. Wij werken op een hele goede manier samen en een tijd geleden had hij een gedicht van mijn hand voorzien van een beeld en de twee samengebracht in een nieuw beeld; beeld en tekst.

Inmiddels heeft hij reeds vier van mijn gedichten voorzien van een ontwerp en omdat ik ze zelf heel fraai vind en omdat ik er zulke positieve reacties op krijg wil ik ze hier graag alle vier delen.

Bart is te bereiken via mij en heeft een Instagram account:  brrt.graphic.design

.

 

Breekbare Exit

Nieuw gedicht

.

De afgelopen vakantie was ik in Engeland, dat fijne land aan de overkant van de Noordzee waar een meerderheid van degene die kwamen opdagen bij een referendum heeft gekozen om uit de Europese Unie te treden. Ik denk dat dat niet zo’n goed idee van ze is maar ik ben geen waarzegger. Wat ik wel was tijdens mijn vakantie was een observerend bezoeker. En na enige tijd doorgebracht te hebben in steden, kleinere stadjes en dorpen kwam ik tot het schrijven van het volgende gedicht.

.

Wanneer in Engeland (de Brexit indachtig)

.

Een straat zoals zovele, winkels links

en rechts tot aan de volgende kruising, geen

opvallende observatie. Tot beter kijken een

gekanteld beeld geeft;

.

The Britisch Red Cross, The Wild Life Trust, Oxfam,

Mind for better Health, AgeUK, Headway improving

Life after Brain injury, Support local animals in need,

Cancer Research UK, Forget Me Not Children’s hospice

.

Hier is het begin van een nieuw tijdperk aanstaande,

eindeloze dagen zonder commercie, zonder winstoogmerk.

Waar louter naastenliefde, zorg en goed doen telt.

Totdat je nog beter kijkt, naar binnen gaat, ervaart en bevoelt.

.

Waar het verleden wordt geleefd; kleding vaan eer-vorig

jaar, gedragen schoenen, serviezen incompleet en in jaren

aangevreten. En Cd’s, DVD’s en boeken voor wie de nieuwe tijd

ontgaan is of onvrijwillig heeft moeten afhaken.

.

Het wordt tijd voor een verdere afzondering, want second hand

is hier geen second best en overal meer dan voldoende voorradig.

Wie op een eiland wil leven moet het doen met wat er is.

.

Poëzie / Költészet

Poëzieproject

.

Eind 2016 werd ik benaderd door de Stichting Maassluis Partnerstad Kézdivásárhely met de vraag of ik mee wilde denken over een project met de zusterstad van Maassluis in Roemenië Kézdivásárhely. Deze stad in het Hongaars sprekende deel van Roemenië is naast Hatvan (in Hongarije) al jaren zusterstad van Maassluis en er zijn op verschillende niveau’s al uitwisselingen en projecten gedaan. Maar nog niet op het gbeid van literatuur en poëzie. Ik heb vervolgens een aantal dichters van de Poëziewerkplaats benaderd met de vraag of ze mee wilde doen. Ook in Kézdi heb ik via mijn collega van de bibliotheek aldaar gevraagd naar namen van dichters. Toen ik die kreeg en deze dichters voorstelde om mee te doen was men meteen enthousiast.

Vervolgens had het vertalen nogal wat voeten in de aarde, met nagenoeg geen budget en de wil om een bundeltje te laten maken hebben we naar wegen gezocht om dit te realiseren. Uiteindelijk is dat gelukt en van de 9 deelnemende dichters (5 uit Nederland en 4 uit Roemenië) is een gedicht van het Hongaars naar het Nederlands en van het Nederlands naar het Hongaars.  Ans van der Wiel tekende voor de vormgeving en het werd uitgegeven onder uitgeverijnaam van MUG books. Nu is dit kleine maar fijne bundeltje een feit. Ik sta er zelf in met het gedicht ‘Voor jou’ of ‘Hozzád’ maar hier koos ik voor een gedicht van Sántha Atilla met het gedicht ‘Rákosidénes’ of zoals het in de vertaling heet ‘Dénesrákosi’.

.

Dénesrákosi

 

Hij ging, want hij werd meegenomen.

Achttien jaar was hij. Gelukkig

kreeg hij van zijn moeder genoeg mee,

zodat hij nog voor enkele dagen de smaak van thuis proeven kon.

 

Hij ging, want hij werd meegenomen.

Rechtstreeks naar het Italiaanse front,

terwijl hij alleen maar aan vrouwen kon denken.

 

Bij de Piave hebben ze zich

voor drie jaar ingegraven,

de frontlijn en hij werden beide stijf;

daarvoor kreeg hij een extra portie broom.

 

Misschien leerde hij een Italiaans meisje kennen,

dat van hem hield en een vers broodje voor hem bakte,

maar hij kan ook maagd zijn geweest,

toen hij aan het prikkeldraad bleef hangen.

 

Rákosidénes

 

Ment, mert vitték,

tizennyolc évesen. Még szerencse,

hogy anyja felcsomagolta,

és pár napig szájában érezhette

az otthoni kenyér ízét.

 

Ment, mert vitték,

egyenesen az olasz frontra,

pedig csak a nőkön járt az esze.

 

Piavénál három évre beásták

magukat a földbe,

a frontvonal és ő is megmerevedett,

ezért extra adag brómot kapott.

 

Lehet, megismert valami olasz lányt,

ki szerette és friss cipót sütött neki,

de az is lehet, szűz volt,

mikor a szögesdróton fennakadt.

.

Nieuw gedicht

Leegstand

.

Op mijn Instagram account volg ik verschillende mensen die leegstaande huizen en panden fotograferen. Die zijn vaak een een grote schoonheid, juist door het verval en het soms glorieuze verleden van zo’n gebouw. Naar aanleiding van een aantal foto’s heb ik het volgende gedicht geschreven.

.

Leegstand

 

Een verlaten huis leeft in één adem

met haar vroegere bewoners. Klapt de

deuren dicht in hun gezicht. Trapt na en

vervuilt zichzelf. Een onaantrekkelijk pantser

om terugkeer te voorkomen. Stel je voor!

De geur van schimmel en verrotting trekt

als nieuwe eigenaar in haar vertrekken.

 

De tijd sluipt door haar gangen als stille sloper.

Gooi haar ramen in, trap haar deuren open!

Wie oog heeft voor haar solide fundatie kan

haar redden, haar verweerde karkas jonge

lucht inblazen. Haar lethargie doorbreken.

Behoeden voor een langzame dood,

of een snelle door de slopershamer.

.

Foto: Wouter van Heiningen (Arnhem)

 

Voor jou / Hozzád

Hongaarse vertaling

.

In Maassluis ben ik voor mijn werk bezig met een poëzieproject samen met de stedenband stichting Maassluis-Kézdivásárhely. Het project bestaat eruit dat een aantal dichters uit Maassluis en uit Kézdivásárhely (een stad in Roemenië waar ethnische Hongaren wonen) gedichten hebben ingebracht die van het Nederlands naar het Hongaars en het Hongaars naar het Nederlands vertaald gaan worden. Al deze gedichten worden, uiteindelijk als het goed gaat, in één bundel samengebracht.

Voor dat het zover is hebben we een aantal gedichten laten vertalen en één daarvan is mijn gedicht ‘Voor jou’ of in het Hongaars ‘Hozzád’.

.

Hozzád

Arcod vonásait nézem
Vég nélküli vers a nevetésed
Szemeiden át látom a világot
Érzelmeid forró ölelések

Halk hangon mondod
A szavakat, melyek szívemig hatolnak
Befogott fülel is hallom őket
Mintha lenne választásom

Látomásként mindig megmaradsz
Elhalványulhat az emlék
A rokon lelkeket nem választja el
Sem a boldog, sem a bánatos idő

Ne kutass lelkedben magyarázat után
Nézd azt, ami van
Ne bámulj végtelen távlatokba
És megkapsz mindent, amit kívánsz

Nevetéssel emlékezz rám
Tegyél a képeid közé, melyeket készítettél
És én leszek az a valaki, akit
Kedvenc könyvedben kereshetsz

.

Voor jou

Ik kijk naar je gelaatstrekken
Lees je lach als een eindeloos gedicht
Bekijk de wereld door jouw ogen
Voel jouw gevoel als een warme omhelzing

Je spreekt met een zachte stem
De woorden, ze bereiken mijn hart
Als ik mijn oren bedek hoor ik ze nog altijd
Alsof ik ook maar een keuze heb

Er zal altijd een visioen zijn van jou
Zelfs als de herinneringen gaan vervagen
Verwante zielen kun je niet scheiden
Niet in geluk, verdriet of spijt

Zoek niet in je ziel naar een reden
Zie de dingen die er zijn
Staar niet naar de eindeloze horizon
En alles wat je wenst zul je krijgen

Herinner mij met een lach
Maak me deel van de beelden die je nam
En ik zal altijd iemand zijn om naar te zoeken
In je favoriete boek

.

Hoe je vaart

Nieuw gedicht

.

De laatste tijd heb ik niet veel nieuwe gedichten geschreven. Ik raak daar niet van streek van, het komt wanneer het komt. Toch schreef ik pas geleden weer iets nieuws, het gedicht ‘Hoe je vaart’.

.

Hoe je vaart

Verlaat de kajuit, verlaat
het schip, het grote water lonkt naar je.
Trek eropuit, de oneindig grote oppervlakten
liggen braak. Niet voor niets, niet zonder reden,
klaar te worden ontdekt, geëxploiteerd.

Stap in de reddingsboot, neem je plaats in, kijk
niet om, laat vrouwen en kinderen hun
weg zoeken, op eigen benen.
De kapitein zwaait af, gedag, tot nader order.

Ook met een buitenboordmotor is het
geriefelijk varen, met minder vaart misschien
maar wendbaar, eenvoudiger de koers
te verleggen, een andere wind te kiezen.

.

Bodemschatting

Avier

.

De Stichting Literaire Activiteiten Avier is een kleinschalige onafhankelijke stichting die tot doel heeft poëzie ‘laagdrempelig’ aan te bieden en zowel bekend als onbekend talent naast elkaar te laten publiceren. Ik ken de stichting al vanaf de oprichting. In het eerste jaar mocht ik ( op 4 juni) een gedicht van de week verzorgen, dat was het gedicht ‘Kerfstok’.

Op de site (www.slaavier.nl) staan heel veel gedichten en informatie te lezen. Ook verzorgt de stichting vier keer per jaar een presentatie. Tijdens deze presentaties wordt het Onafhankelijk Literair Vlugschrift Avier verspreid met daarin werk van de deelnemende dichters.

In deel 3 van 2014, dat ik recent kocht, staat het volgende gedicht van Bart FM Droog te lezen.

.

Bodemschatting

.

Wie de aarde op waarde schat

weet dat wat gewonnen wordt

ergens ook verloren gaat, geen

.

stof kan gedolven zonder golven

de grond zal splijten de geesten

verblind door blinkend goud

.

drijven boren dieper en dieper

pompen bodem tot giga gaping

zo verbouwen we huizen tot gruis.

.

Eb

Nieuw gedicht 

.

In de vakantieperiode ging het leven ineens in een versnelling lager. Aan het strand leek het altijd vakantie, die uitwerking heeft het op me. Zie daar de inspiratie voor dit gedicht.

.

Eb

 

Na zevenen, de avond kruipt mijn

lichaam in, schuurt de wakkere

energie laag voor laag af

 

Het zand knarst onder mijn blote

voeten, de zee  groet ze, zoals altijd

volledig omsluitend, koud

 

Bij de waterlijn lonkt een

middelgrote schelp, opnieuw zal

ze de zee in mijn oor fluisteren

 

Mijn bloed stopt met stromen,

mijn oren met horen,

mijn woorden met vertellen.

 

Het wordt stil,

stiller, stilte.  Stil

In mijn hoofd

 

 

Met dank aan Brrt

.

Banket

Nieuw gedicht

.

Banket

.

De een beweegt vrijer. In

een ovale vorm is het

makkelijk parels maken.

De ander zit vaster, moet

harder werken voor zo’n

kleinood.

.

Zelfs als vlees op de botten telt

of onregelmatigheid van

schelp, blijft een keuze

willekeurig,

twisten over smaak doet

dan misschien alleen denken aan

vrijheid.

.

Waar het zilte overheerst

prikkelt de tong

uitnodigend gebarend.

Beschermd mag er genoten

worden, niemand leeft

gesloten.

.

Kerstgedicht 2016

Stille nacht

.

Het museum Maassluis heeft vanaf de maand december een tentoonstelling van kerstgroepen. Naar aanleiding hiervan heeft men mij (en de stadsdichter van Maassluis Jaap van Oostrum) gevraagd een kerstgedicht te schrijven. Wat mij betreft is dit een sonnet geworden. Opmerkelijk genoeg want ik had weleens eerder geprobeerd een sonnet te schrijven maar dat ging niet echt lekker. Dit keer kwam ik niet uit mijn kerstgedicht en op enig moment dacht ik; ik maak er een sonnet van. Dat ging eigenlijk heel goed.

Daarom voor al mijn lezers vandaag mijn kerstgedicht ‘Stille nacht’.

.

Stille nacht

.

Van een witte kerst geen sprake meer,

geen liefhebbers voor heilige nachten.

Vrede op aarde valt niet meer te verwachten,

het is het kerstgevoel dat ik ontbeer.

.

Waar de gelijkheid van zielen keer op keer

ons niet bracht wat wij ervan verwachten,

ondanks de hoop op bijzondere krachten,

en de liefde voor de medemens evenzeer.

.

In het comfort van verwarming en open haard

weten we elkaar echter steeds weer te vinden.

Geliefden, vrienden en andere teerbeminden.

.

En beseffen we, het is de moeite waard,

kerst te vieren met vreemden en gelijkgezinden

opdat wij ons opnieuw met elkaar verbinden.

.