Categorie archief: Poëzie evenementen
Vooruitzicht op het najaar
Poëziewandeling en Dichter bij de dood
.
Nu het erop lijkt dat we het ergste hebben gehad met de Corona (vooralsnog en nadat iedereen gevaccineerd is) kunnen we weer verder kijken dan het hier en nu. Met een beetje geluk gaat het lukken om het gros van Nederland gevaccineerd te hebben rond de vakantie dus daarna kunnen we weer gaan denken over bijeenkomsten, poëziepodia, voordrachten en wat dies meer zij, ik kan er niet op wachten.
Zelf ga ik in augustus een poëziewandeling doen rond het pittoreske dorpje ’t Woudt in het kader van ‘Een ode aan Midden-Delfland’ en ben ik gevraagd door Marjon van der Vegt om samen met haar dit jaar Dichter bij de dood te organiseren, het meest bijzondere podium dat je je als dichter kan wensen, bij het vallen van de avond op Allerzielen (2 november) voordragen op de mooiste begraafplaats van Den Haag en omstreken Oud Eik & Duinen, wanneer de overledenen worden herdacht.
Ik heb daar twee keer mogen staan als dichter en vond het elke keer weer een bijzondere plek en gelegenheid. https://woutervanheiningen.wordpress.com/2020/10/19/allerzielen-2020/
Afgelopen jaar was de eerste jubileumeditie die helaas niet doorging maar dit jaar zijn we ervan overtuigd dat het gewoon weer kan. Dichters zijn inmiddels benaderd en uitgenodigd en de voorbereidingen zijn begonnen. Omdat Allerzielen over het herdenken van de overledenen gaat wilde ik dit bericht omlijsten met een mooi gedicht over de dood.
Ik koos voor het gedicht ‘Mijn laatste dood’ van de Vlaamse dichter, schrijver, essayist en neurowetenschapper Jan Lauwereyns (1969) uit de bundel ‘De willekeur’ uit 2012.
.
Mijn laatste dood
.
Uiteindelijk stierf ik de enige echte keer het was
een dag zoals er vele waren vele
.
dagen vele doden ergens regende regen
.
elders scheen de zon in de ogen van iemand
die treurde om iets dat voorbij was finaal te vroeg gedaan
.
gewis noodzakelijk vroeger dan later en ik en
.
water vloeiden onder de brug en sommigen zagen
wel dat werkelijk niets maal eeuwig niets was
.
want stille kersenbloesembron bestond
.
en wat bestond kon nooit meer niet bestaan
zo stierf ik de enige keer in het diepste wezen getroffen.
.
Paul van Ostaijen
Herdenkingsjaar
.
Op 22 februari was het 125 jaar geleden dat de Vlaams-Nederlandse dichter (Nederlandse vader, Vlaamse moeder) Paul van Ostaijen (1896 – 1928) werd geboren. 100 jaar geleden verscheen van van Ostaijen de bundel ‘Bezette stad’. Deze twee gebeurtenissen vormen de start van het Paul van Ostaijen-jaar. Op 22 februari was er in cultureel centrum De Brakke Grond een marathon vol poëzie, theater en muziek. De line up bestond uit onder andere Gustaaf Peek, Spinvis, Aafke Romeijn en Hannah van Binsbergen.
Vanuit het geboortehuis van van Ostaijen in Antwerpen wordt een digitale uitzending gemaakt door Matthijs de Ridder en Willem Bongers-Dek over wie deze avant-garde dichter nu eigenlijk was. De uitzendingen waren te zien (en zijn waarschijnlijk terug te kijken) via de Facebookpagina van De Brakke Grond en op deburen.eu
Reden genoeg om nog eens iets van deze bijzondere dichter te plaatsen. Ik koos uit de bundel ‘Verzamelde gedichten’ uit 1981 het gedicht ‘Fragmenten’ uit 1915.
.
Fragmenten
.
1
.
Mijn lief, mijn hart schenk ik je hier
Als ’n tennisbal;
Je speelgenoot weze ’n fraai zeeofficier,
Die knap wezen zal
En in het spel bedreven
.
2
.
Ik heb je al wat
Ik bezat
Mijn enige schat,
Mijn groot hart gegeven.
En wat heb jij den liefdedronken
Jongen
Die ik was, geschonken?
.
3
.
Mijn hart is door de smart gebenedijd,
Heb ik troostend tot mezelf gezeid.
Want mijn lijden,
Elke fijne dolk, elke grief
Is zoet verblijden
Voor mijn wreed lief.
.
Poëzie aan de deur
Initiatief van de bibliotheek Groningen
.
Poëzie kun je lezen, luisteren en bekijken maar Biblionet Groningen (de bibliotheek van de provincie Groningen) heeft iets nieuws bedacht; poëzie aan huis. Dat is niet hetzelfde als dichter aan huis, waar een dichter in je woonkamer poëzie voordraagt aan de mensen in die woonkamer, nee dit keer komen de dichters langs je deur. Onder het motto ‘Poëzie brengt buren tot elkaar’ gaan Groningse bibliotheken de komende weken samen met lokale dichters in verschillenden plaatsen de wijk in om buren door middel van poëzie nader tot elkaar te brengen.
Biblionet Groningen werkt voor de actie, die ‘Dichter bij de deur’ heet, samen met woningcorporatie Acantus. Er wordt gestart in Winschoten. Vervolgens worden Veendam, Scheemda, Bad Nieuweschans, Pekela, Wildervank, Westerwolde en Delfzijl aangedaan. In elke plaats gaan vertegenwoordigers van de bibliotheek, medewerkers van Acantus en een lokale dichter in willekeurige straten samen langs de deuren. Ze bellen aan, dragen een gedicht voor en geven de mensen een poëtisch cadeautje en een lekkernij . Esther Huls, initiatiefneemster vanuit Biblionet Groningen zegt hierover: “Zo brengen we samen wat licht en ontspanning in deze donkere coronadagen”.
Biblionet benadrukt dat de actie volledig corona-proof is. Opnieuw Esther Huls: ‘We bellen indien mogelijk bij een paar huizen tegelijk aan of stappen een woonvoorziening binnen en dragen op veilige afstand het gedicht voor, Op die manier kunnen de bewoners genieten van de mini-voorstelling. En hebben ze meteen iets om over te kletsen! Want contact is zó belangrijk. Zeker nu we vanwege de coronamaatregelen onze familie, vrienden, buren en collega’s minder zien. Een praatje met de buren, over de heg of vanaf de stoep, kan dan net het verschil maken.’
Ik vind ‘Dichter bij de deur’ een prachtig initiatief waarin de moeilijke omstandigheden waarin we allemaal leven is gekoppeld aan het activeren van dichters die eindelijk weer eens een (nieuw) publiek hebben voor hun poëzie. Wie de Groningse dichters zijn die aan dit project meewerken is niet duidelijk dus heb ik hier een gedicht van de nieuwe stadsdichter van Groningen (2021-2022) Myron Hamming gekozen, ik hoop maar dat ze hem meenemen op de toer door Groningen.
.
Idee voor de Poëzieweek
Oproep tot het maken van krijtpoëzie
.
Nu de Poëzieweek (28 januari tot en met 3 februari) ook al deels in het water lijkt te gaan vallen door de lockdown, heb ik een idee. Ik heb het idee niet zelf bedacht want ik las erover op de website van de bibliotheek van Pima County https://www.library.pima.gov/blogs/post/poetry-in-the-wild/.
Op deze website in een bericht uit 2017 staat informatie over een project van de Urban Poetry Pollinators over poëzie in het wild. Eigenlijk bedenk ik me nu, sluit dit heel goed aan bij bijvoorbeeld straatpoëzie en gedichten op vreemde plekken, ware het niet dat de poëzie in dit project van vluchtige aard is. Elizabeth Salper van de Urban Poetry Pollinators kreeg het idee omdat ze zulke mooie herinneringen had aan de tijd dat ze haar gedichten met krijt op stoepen schreef. De leuke reacties van de mensen die haar gedichten lazen op straat waren de reden om dit project ‘Poetry in the wild’ te starten.
Er werd door de UPP bekendheid gegeven aan dit project en er was een instagrampagina waar je een foto van je gekrijtte gedicht naar toe kon sturen. Bibliotheken adopteerde dit project en onder het motto Chalk it UPP! werd dit project een succes.
Mijn idee is dan ook om dichters maar ook niet dichters van Nederland op te roepen om in de Poëzieweek een gedicht naar eigen keuze (van jezelf, van een ander, een klassiek gedicht, een nieuw gedicht, kort of lang, alles mag) op een stoep, muur of straat te krijten, hier een foto van te maken en deze aan mij te mailen (woutervanheiningen@yahoo.com). Ik zal al deze foto’s plaatsen op het Instagram account @krijtpoezie2021
Op die manier kan de Poëzieweek toch nog (meer) een actief tintje (op bescheiden schaal) krijgen.
.
.
.
Tijdelijk gedicht
Adriaan Jaeggi
.
Gedichten in de buitenruimte of ergens binnen in een gebouw kunnen ook een tijdelijk karakter hebben in tegenstelling tot bijvoorbeeld gedichten op buiten- of binnenmuren of op het glas van ramen. Zo stond er in 2014 in de centrale bibliotheek van Den Haag een tentoonstelling van verschillende gedichten van het project ‘Poëzie op pootjes’ op posters https://woutervanheiningen.wordpress.com/2015/01/06/poezie-op-pootjes-2/ .
Blijkbaar was 2014 een goed jaar voor tentoonstellingen van (tijdelijke) gedichten want ook in Amsterdam, op het binnenplein van het Amsterdam Museum, was poëzie te lezen die daar tijdelijk werd tentoongesteld. Hieronder een voorbeeld van een gedicht van (de eerste) stadsdichter van Amsterdam Adriaan Jaeggi (1963 – 2008) getiteld ‘II Toeristisch intermezzo / Gedicht dat op een T-shirt past’.
.
Allerzielen
Dichter bij de dood
..
Zoals ik pasgeleden al schreef op dit blog https://woutervanheiningen.wordpress.com/2020/10/19/allerzielen-2020/ kan dit jaar het lustrum van Dichter bij de dood op begraafplaats Oud Eik en Duinen in Den Haag helaas niet doorgaan in verband met de Corona crisis. Vorig jaar kwamen er 250 mensen naar de begraafplaats en dat werden er elk jaar meer.
De organisatie, Marjon van der Vegt en Liesbeth de Blécourt, in samenwerking met Monuta, heeft daarom de deelnemende dichters gevraagd hun gedicht voor te dragen overdag om dit te filmen. De film van Dichter bij de Dood van Allerzielen 2020 is nu te zien op Youtube.
Mijn bijdrage met het gedicht ‘De drogist-dichter’ over de dichter S.J. van de Bergh begint op 15.21 maar kijk vooral de hele film en krijg een goed beeld van de dichters, hun poëzie en de bekende en soms minder bekende Nederlanders die op deze prachtige begraafplaats begraven liggen.
Bij de graven van de mensen waarover de dichters een gedicht hebben geschreven staan vanaf gisteren de gedichten gelamineerd op een paal zodat de bezoekers ook op de begraafplaats zelf de gedichten kunnen lezen.
.
Graf Willem Drees
Graf Louis Couperus
Poëzieleesgroep
De Reyghere Boekhandel
.
Toen ik op zoek was naar een gedicht van Lies van Gasse en daardoor op de website https://poezieleesgroep.wordpress.com/ kwam, had ik nog geen vermoeden van wat er allemaal geboden werd op deze website. Nadat mijn post af was ben ik daags erna nog eens terug gegaan naar deze website en daar werd ik heel blij van. De Poëzieleesgroep van de Reyghere Boekhandel in Brugge heeft veel te bieden voor poëzieliefhebbers.
Thomas Barbier (organisator en mede zaakvoerder van de Boekhandel) en Joost Dancet (begeleider) hebben in de afgelopen jaren Vanaf 2016) een bijzonder fraaie website gebouwd rondom de Poëzieleesgroep. Want dat is het in eerste plaats; een leesgroep van poëzie die dichters en gedichten bespreken. Op de website staan vele voorbeelden van dichters en gedichten die besproken zijn (in het archief per twee jaar reeds 17 dichters/gedichten) maar er wordt ook veel achtergrondinformatie geboden, verwijzingen naar websites van dichters, naar programma’s waar dichters in hebben opgetreden, podcasts en zoals bij mijn post over Lies van Gasse al bleek, ook analyses van gedichten.
Ook in 2020-2021 worden weer avonden georganiseerd, ik weet niet of dit nu nog opgaat, fysiek of misschien digitaal. Op 5 donderdagavonden
rond de poëzietafel in boekhandel De Reyghere, aan de Markt 12, 8000 – Brugge, telkens van 19.30 tot 22.00 uur. Ik vraag me af of een dergelijk initiatief ook ergens in Nederland te vinden is. Wie het weet mag het zeggen.
Dit blog zou dit blog niet zijn zonder een gedicht en daarvoor werd mijn aandacht getrokken door de bespreking van de bundel ‘Meervoudig afwezig’ van Ester Naomi Perquin uit 2017 en het gedicht dat in die bundel staat ( en op haar website https://www.esternaomiperquin.nl/ ) met de intrigerende titel ‘Amsterdamned’.
.
Amsterdamned
.
Ik zag de film waarin mijn vader heeft gefigureerd: één shot
waarin hij langsloopt en niets doet – nou ja, hij steekt,
een herenfiets aan de hand, de gracht over
en kijkt even naar een eend.
.
Die fiets was niet van hem, weet ik.
Het jasje dat hij draagt geleend.
.
Mijn moeder is erbij geweest. Hij moest, zegt ze, zes keer oversteken
voor het hem lukte te lijken op wat elke regisseur graag ziet:
een doodgewone man met een doodgewone fiets.
.
Hij haalde het einde van de zomer, mijn zevende verjaardag en
bijgevolg ook de première niet. Ik zag hem twintig jaar daarna:
moordenaar die door de grachten snijdt en vrouwen grijpt
en dan, naast de klopjacht, een flits van dat gezicht.
.
Een man met een fiets die de gracht oversteekt.
De eend, zag ik, is er nog uitgeknipt.
.
Allerzielen 2020
Dichter bij de dood
De drogist-dichter
.
In de voorraadkast van de dichter
staat geen zand, zeep of soda.
In taal samengesteld liggen de
onderdelen klaar samengevoegd te worden.
,
Om zo te komen tot een resultaat, ook
hier geldt: oefening kweekt kennis.
,
De waarde van woorden wordt niet
afgewogen, niet uitgedrukt in vaste frasen
of tabellen, hier bepalen vers en vorm
de inhoudsmaat.
,
Weegt en wikt de dichter tot het juiste
gewicht is bereikt.
,
Het graf van S.J. van den Bergh
Een aantal van de deelnemende dichters
Gedicht van S.J. van den Bergh op zijn graf
Tijdens de filmopnames van Marije Hendrikx
Poëzie Lagogo
Jana Beranová
.
Afgelopen zondag was de tweede editie van Poëzie Lagogo aan de Bergsche Voorplas in Rotterdam. Na lange tijd van ontbreken van poëziepodia een geweldige gelegenheid om weer eens een aantal dichters life aan te horen en te aanschouwen. Poëzie Lagogo wordt georganiseerd door een aantal Rotterdamse bekenden maar vooral toch door Edwin de Voigt. De presentatie was in handen van Hasna El Maroudi en de middag was bijna geheel gevrijwaard van regen (op een kort buitje na). Opnieuw was er een keur aan Rotterdamse dichters te bewonderen en te beluisteren. En (voor de tweede keer) Ingmar Heytze was er als Utrechtse dichter maar dat mocht een Rotterdams feestje niet verstoren. Sterker nog, de voordracht van Ingmar Heytze was, net als vorig jaar, een lust voor het oor.
Vele bekende en minder bekende dichters traden op zoals Von Solo, Myrthe Leffring, Mark Boninsegna, Michline Plukker, de Poezieboys en er was muziek van Job & De Leeuw. Maar het hoogtepunt van de dag voor mij was toch het weerzien met Jana Beranová (1932), de voormalig stadsdichter van Rotterdam. Ondanks haar leeftijd was ze aanwezig en droeg ze voor. Reden voor mij in ieder geval om nog eens een gedicht van haar te delen. In dit geval ‘De schepper slaapt’.
Voor wie er niet bij was kan ik alleen maar zeggen dat ik hoop dat er volgend jaar weer een editie is (hopelijk dan met wat minder zieken), ik ben er dan weer bij in ieder geval.
.
De schepper slaapt
.
Heldere lucht als een jas van geluk.
Kinderen spelen – met het azuur
in hun oog delen ze lachend de hemel uit.
.
Op een andere plek zwart als vulkaanglas
broertje versmolten met haar rug
kijkt een kind hoe de hemel overvliegt.
.
De schepper slaapt.
En ook zijn broer.
.
De filosoof zegt:
de hel – dat zijn wij.
De ambtenaar zegt:
de regels – dat zijn wij.
.
Een slimme engel schuift ons een bril toe
gedoopt in onbevangen nieuwsgierigheid.
De mensen – dat zijn wij. Allemaal.
.
Poëzie luisteren
Ode aan de nacht
.
Poëzie moet je lezen, regelmatig lezen, herlezen, maar poëzie kun je ook voor laten lezen of laten voordragen. In tijden van Corona is het moeilijk om poëziepodia te bezoeken (al komen er het en der wel weer initiatieven onder strenge regels tot stand) dus kun je kijken naar alternatieven. Zoals het luisteren naar poëzie. Dat kan via Youtube (er is echt een heel grote verzameling binnen en buitenlandse dichters te beluisteren), via streamingdiensten of gewoon nog ouderwets vanaf cd’s.
Ik schreef op dit blog al eerder over luister cd’s met poëzie zoals over https://woutervanheiningen.wordpress.com/2014/04/29/dichters-in-de-nacht/ Dichters in de nacht, twee cd’s met een registratie van de 25ste nacht van de poëzie in Vredenburg Utrecht, maar ook over https://woutervanheiningen.wordpress.com/2013/12/14/de-goddelijke-vonk/ De goddelijke vonk, gesprekken met dichters uit het NPS-radioprogramma Kunststof, en https://woutervanheiningen.wordpress.com/2015/01/09/taal-zonder-mij/ over het 4 cd-luisterboek ‘Taal zonder mij’ van Kristien Hemmerechts van uitgeverij Rubinstein.
Daar wil ik er vandaag een aan toe voegen. In 2005 namelijk (voordat ‘Dichters in de nacht’ verscheen in 2006) kwam de 4-cd verzameling uit onder de titel ‘De nacht van de poëzie’ samengesteld door Anneke van Dijk en Koen Vergeer. Op deze 4 cd’s zijn de beste voordrachten van 25 jaar Nacht van de poëzie verzameld. Vrijwel alle bekende dichters die er ooit stonden zijn vertegenwoordigd op deze 4 cd’s: Lucebert, Hugo Claus, Rutger Kopland, Gerrit Komrij, Judith Herzberg, Jules Deelder, Herman de Coninck, Leo Vroman, Remco Campert, Tjitskes Jansen en ga zo maar door. Een feest der poëzie kortom, 4,5 uur luisterplezier. En hoewel uit 2006 is deze prachtige verzameling nog steeds te koop voor een vriendelijke prijs.
In 2002 stond Anneke Brassinga op de Nacht van de poëzie. Van haar het gedicht ‘Aan zee’ uit haar bundel ‘Wachtwoorden’ uit 2005.
.
Aan zee
.
De wind weegt de woorden
bevindt ze te licht
de wind huilt, veegt de woorden
van tafel, uit het zicht
.
het stormvogeltje dat ze opslikt
zal stijgen tot de hoogten van de reuzenalbatros
of alleen nog willen krijsen
zoals ik, bestoven aap op stok.
.
