Categorie archief: Nieuws
Nieuw gedicht
ZomerExpo
.
ZomerExpo is de grootste kunsttentoonstelling in een Nederlands museum via open inschrijving en anonieme keuze. In 2017 in de Fundatie met het thema Water. Iedereen kon meedoen want de inschrijvingstermijn is inmiddels verlopen. Aanwezig bij de dag van het tonen van de kunstwerken aan de jury schreef ik het volgende gedicht.
.
Zomerexpo
Wat kunst is of
kunst mag heten, de tachtig mensen voor haar
denken het te weten.
Zorgvuldig dragen haar familie en vrienden
de schatten (in haar ogen) richting het
verplichte, maar daardoor niet minder
gewenst fotomoment.
Dan het zwarte gordijn,
het zwarte gat daarin, ze moet loslaten,
onzekerheid wint het tijdelijk van vertrouwen.
Loslaten vindt ze minder erg
dan het daaraan overgeleverd zijn.
In een te kort moment gevolgd door een
absoluut en onverbiddelijk ‘helaas’.
.
Poëziebus 2017
De namen zijn bekend
.
De Poëziebus gaat ook in 2017 weer rijden en voert ook dit jaar langs een aantal steden in Vlaanderen en Nederland. Welke dit zijn wordt binnenkort bekend gemaakt. Als voorzitter van de Raad van Toezicht van de stichting Poëziebus wil ik Irene Siekman maar ook alle anderen die weer veel werk in deze tour stoppen een groot compliment maken. Voor de derde keer georganiseerd en als reizend festival elk jaar weer verder groeiend, ik ben onder de indruk!
Van 4 t/m 13 augustus kun je de bus dus weer tegenkomen. Gisteren werd door de organisatie bekend gemaakt welke dichters, performers, slampoeten en spoken word artiesten mee gaan dit jaar. Een paar bekende namen maar ook een boel nog onbekend talent. Dit zijn ze:
Gorik Verbeken, Shanna de Ruiter, Martin Beversluis, Cissy (Cissy Joanita), Hidde Moens, Adriána Kóbor, Kay Slice, Marjan De Ridder, Arno Moens, Heidi Koren, Tijdelijke Toon (Charley El Ranzino), Sam Hoeck, Jeroen Naaktgeboren, Anne-Fleur van der Heiden, Jooz, Petra Van den Berghen, Gerard Scharn, Siebrand (Siebrand), Rellieatuur (Rellie Telg) en Daan Janssens!
Van één van deze dichters namelijk Heidi Koren alvast een voorproefje in de vorm van het gedicht ‘Testament’.
.
Testament
.
Ik heb iets nagelaten
Mijn ribben open te breken en jou mijn kloppend hart te schenken Overgeleverd aan jouw handen had ik moeten wachten niet wegkijken maar voelen dat het klopt
Mijn tijd stil te zetten Dag in nacht laten veranderen wachten tot de nieuwe maan geboren wordt en voelen dat zij schopt
De stilte buiten te sluiten Het zwijgen te begraven De leugen te smoren in het kussen van ons bed
Ik heb iets nagelaten Te laat te laf te diep begraven
Sla de sloten kapot Breek mijn kasten open Lees mijn hart uit Ik heb iets nagelaten Het staat geschreven Het is voor jou.
.
Meer informatie en poëzie over en van Heidi op haar website http://heidikoren.nl/
.
Verboden vrucht
Schrijfwedstrijd Dichters tussen de kassen
.
Op dinsdagavond 28 maart was het eerste Westlands Boekengala, een avond vol (o.a. spokenword en slam)poëzie (Jules Deelder, Else Kemps, Justin Samgar en Fresku) en muziek. Op dit gala werden ook de prijswinnaars bekend gemaakt van de schrijfwedstrijd die Dichters tussen de kassen had georganiseerd.
Ik was als juryvoorzitter gevraagd en samen met Susanne van den Beukel, Gé Ansems, Paul Vis en Adrienne Vooijs werden de 40 inzendingen beoordeeld in uiteindelijk drie categorieën. Korte verhalen volwassenen en jeugd en poëzie volwassenen.
Van de 20 inzendingen voor de poëziewedstrijd werden een winnaar en een aanmoedigingsprijs gekozen. De aanmoedigingsprijs ging naar het gedicht ‘Appels en naakten’ van Etwin Grootscholten en de winnaar was Giel van der Hoeven met het gedicht ‘Verrukkelijk’.
Na deze zeer geslaagde en mooie avond wilde ik de twee gedichten met jullie delen.
.
Over verboden vruchten wat van alles kan zijn, maar ’t is steeds weer…
Verrukkelijk
Soms wil ik compleet verdwalen
om mezelf weer terug te vinden.
Zonder levensidealen, mij door
verleiding laten verblinden.
Verlies daarbij verantwoording;
goede trouw ontglipt me even.
‘k Geef toe aan een verrukking,
door verlangen ingegeven.
Als de muze zingt dan dans ik;
de smaak van begeerte is sterk.
Al ben ik dan een stouterik,
‘t inspireert mij tot fraai dichtwerk.
.
appels en naakten
als zij thuis zou zijn,
dan heb ik geen appel.
en mochten zij er beiden zijn,
de één dicht bij
in de deuropening,
de ander iets verder weg
in de gaard,
naakt,
dan zijn er nog geen appels.
ik verkoop ze niet.
ik geef ze niet weg.
ik heb ze niet.
.
.
Tot slot het juryrapport over deze twee gedichten:
De dichter van ‘Verrukkelijk’ heeft gebruikgemaakt van een min of meer klassieke dichtvorm, drie coupletten van telkens vier regels. In het eerste couplet begint de dichter aarzelend te rijmen, slechts twee van de vier regels eindigt met een rijmwoord. Doordat echter het eindwoord van de eerste regel rijmt op een woord halverwege de derde zin is dit niet echt storend. Het is een soort inleiding voor de volgende twee coupletten met een strak rijmschema, zonder dat er overigens sprake is van enige rijmdwang. De rijmwoorden komen volkomen natuurlijk over.
Zij versterken het ritme van dit gedicht, een vers met een hoorbaar muzikaal gehalte. De dichter speelt op een aanstekelijke wijze met het begrip ‘verboden vruchten’, wat volgens hem of haar ‘van alles kan zijn’ Hij of zij heeft het thema zich persoonlijk toegeëigend, het gedicht gaat over verlangen naar vrijheid, erotiek, overspel. Maar het wordt slechts aangestipt zodat er voor de lezer ruimte genoeg overblijft voor een persoonlijke invulling. En juist dit verhoogt de aantrekkelijkheid van dit gedicht. Het is heerlijk speels, ja het is zoals de titel zegt verrukkelijk en dat maakt dit gedicht zondermeer prijzenswaardig. De jury heeft dan ook gemeend de maker van dit gedicht te moeten belonen met de eerste prijs.
De schrijver van het gedicht ‘Appels en Naakten’ wordt door de jury beloond met de aanmoedigingsprijs. Met dit gebaar wil de jury de dichter aanmoedigen door te gaan op de ingeslagen weg. De dichter is er in geslaagd om met spaarzaam taalgebruik toch veel zeggingskracht te bewerkstelligen. Door de gehanteerde vrije versvorm en het ontbreken van allerlei details gaat het feitelijk om een reeks korte krachtige ‘statements’ die een vervreemdend effect teweeg brengen. Als lezer weet je eigenlijk niet waar je aan toe bent. Maar door de mysterieuze lading blijft het gedicht toch boeien tot en met de laatste regel.
.
De volgende editie van het Westlands Boekengala is op 15 maart 2018
Derek Walcott
Liefde na liefde
.
Gisteren overleed Derek Walcott (1930 – 2017) met wie ik, zo las ik zojuist, een geboortedag deel. Walcott werd geboren in St. Lucia, een bovenwinds eiland in het Caraïbisch gebied. Hij was behalve dichter ook schrijver en toneelschrijver. In 1948 publiceerde hij zijn eerste dichtbundel ’25 poems’ waarna er nog ruim 20 zouden volgen.
Van 1981 tot januari 2008 was hij verbonden aan de universiteit van Boston, waar ook zijn vrienden en andere Nobelprijslaureaten Joseph Brodsky en Seamus Heaney doceerden. In 1992 won hij de Nobelprijs voor Literatuur.
Zowel Walcotts poëzie als zijn toneelstukken zijn sterk beïnvloed door zijn Caraïbische afkomst en het leven tussen twee culturen in. De volkscultuur en orale traditie van de eilanden spelen een grote rol in zijn werk. Ook beschrijft hij de geschiedenis, het landschap, het dagelijks leven en de multiculturaliteit van de Caraïben. Walcotts eigen gemengde afkomst (Afrikaans-Europees – van zijn moederszijde ook Nederlands: zij komt van Sint Maarten) speelt eveneens een belangrijke rol in zijn werk.
Het beroemdste werk van Walcott is het omvangrijke epos ‘Omeros’, dat bekend staat als één van de belangrijkste literaire werken uit de 20e eeuw en wordt gezien als een Caraïbische herschrijving van Homerus’ ‘Ilias en Odyssee’. In het epos worden zowel het koloniale verleden als het complexe heden van de eilanden onderzocht. Hij overleed op zijn geboorte-eiland.
Uit ‘Collected poems 1948 – 1984’ het gedicht ‘Liefde na liefde’.
Liefde na liefde
Er komt een tijd
dat je opgetogen
jezelf zal begroeten als je aankomt
bij je eigen deur, in je eigen spiegel,
en elk zal glimlachen bij de begroeting van de ander
en zeggen, ga zitten. Eet.
Je zult de vreemdeling weer liefhebben die je zelf was.
Geef wijn. Geef brood. Geef je hart terug
aan zichzelf, aan de vreemdeling die al je hele leven
van je houdt, maar die jij negeerde
voor een ander, die jou door en door kent.
Pak de liefdesbrieven van de boekenplank,
de foto’s, de wanhopige krabbels,
pel je eigen beeltenis van de spiegel.
Ga zitten. Geniet van je leven.
.
Met dank aan Wikipedia.
Titelgedicht: nieuwe vorm van poëzie
Omgedraaid
.
Misschien komt het doordat ik ook op dit blog vaker aandacht besteed aan vormen van poëzie, versvormen en gedichten die net even anders zijn dan wat je gewend bent. Misschien had ik een aanval van creativiteit maar gisteravond terwijl ik al half in slaap was bedacht ik een nieuwe vorm van poëzie.
Gelukkig kon ik het me vanmorgen nog goed herinneren. Ik noem deze vorm ‘Titelgedicht’. En titelgedicht moet in deze niet worden opgevat als het gedicht dat de titel van een bundel draagt bijvoorbeeld maar een gedicht waarin het poëtische gedeelte zich bevindt in de titel en niet in het eigenlijke gedicht. Kun je me nog volgen?
Deze vorm leent zich goed voor anekdotische poëzie maar ook voor de wat serieuzere vormen. De uiteindelijke vorm heeft echter altijd iets grappigs of anekdotisch in zich.
De vorm is verder: drie langere zinnen die een geheel vormen (als titel) en twee korte zinnen die daarop ingaan (als gedicht gedeelte).
Twee voorbeelden.
.
De licht roterende, ultrasone, geluidsdichte applicator wordt schuin en zijdelings op het oppervlakte van de huid geplaatst. Hierbij wordt een lichte druk uitgeoefend op het bovengedeelte van de handgreep, teneinde een zo’n groot mogelijke effect te sorteren bij de uitvoering van de handeling.
“Mooi apparaat
zo’n uhh..”
.
De dichter ligt, na jarenlang gestaan te hebben, zijn mond droog van het uitgesproken zijn en rond zijn ogen jaarringen die zijn ware aard verraden. Zijn pak – wie wist van het bestaan? – te groot, te ruim om het breekbare lichaam, dat niet meer het zijne is. de ogen gesloten, net als vroeger. Dat dan weer wel.
“Wat toont ie bleek.”
“Maar hij ligt er wel mooi bij.”
.
Of deze vorm weerklank zal krijgen? Ik weet het niet. Ik daag je uit om ook een ‘Titelgedicht’ te schrijven. De mooiste en leukste zal ik op dit blog publiceren.
Ongehoord! Poëzieprijs
Zondag 20 november 2016
.
Op zondag 20 november aanstaande vindt in het Bibliotheektheater in Rotterdam de prijsuitreiking plaats van de 5e Ongehoord! Gedichtenwedstrijd. Dit jaar hebben maar liefst 169 mensen meegedaan aan deze wedstrijd en na een eerste beoordeling door de bestuursleden van Ongehoord! is daar een shortlist van 50 gedichten uitgekomen die aan de jury is overhandigd ter beoordeling.
Op 20 november zijn de shortlistdichters aan de beurt. Hen is gevraagd hun gedicht voor te dragen op het podium van het Bibliotheektheater. De jury zal dan bekend maken wie de eerste, tweede en derde prijs heeft gewonnen. het thema van dit jaar was ‘Verwachting’. De muzikale omlijsting is van zangeres Dwaalkat http://www.dwaalkat.nl/
Eerdere winnaars van de Gedichtenwedstrijd zijn Hervé Deleu, Anneke Wasscher, Gerard Scharn en Alja Spaan.
De jury bestaat dit jaar uit Marieke van Leeuwen, Peter Swanborn en Manuel Kneepkens. De prijzenzijn: 1e prijs een beeldje van kunstenares Lillian Mensing, een voordracht op een Ongehoord! podium en publicatie van het gedicht op de website van Ongehoord!, de tweede en derde prijs zijn hetzelfde maar dan zonder het felbegeerde beeldje.
Iedereen kan en mag aanwezig zijn bij deze feestelijke prijsuitreiking, de toegang is gratis. De middag begint om 14.00 uur maar de zaal is open vanaf 13.00 uur.
Om alvast in de stemming te komen hieronder het winnende gedicht van de eerste editie van Hervé Deleu getiteld ‘In de ochtendfile’.
.
In de ochtendfile
.
na een nacht onrustig
verwordt de tijd tot haar intieme bondgenoot.
Wellustig stuwt vanuit de diepte
de autoverwarming haar jeanspijpen binnen.
Even krult ze de tenen.
Ongegeneerd omklemt ze
de gladde kop van de pookversnelling
en ademt traag.
Haar elegante hand
glijdt ritmisch de verchroomde stang op en neer
terwijl haar voet met de motor speelt
en vibraties jaagt
door haar hele onderlijf.
Ze spiedt in de achteruitkijkspiegel
waarin haar genietende ogen
alléén die van haar ontmoeten.
Nog even duurt het spel
waarvan zij meester is.
Als de file oplost
droogt ook haar onvervuld verlangen.
Honger en dorst
Simon Vinkenoog
.
Op een dag als vandaag, dat dichter en poëzievriend Derrel Niemeijer wordt gecremeerd, past een gedicht van beatdichter Simon Vinkenoog (1928 – 2009). Uit zijn debuutbundel ‘Wondkoorts’ uit 1950 heb ik gekozen voor het gedicht ‘Honger en dorst’.
.
Honger en dorst
.
Honderd woorden schreef ik
die ik kende, en de andere zocht ik op.
Soms dacht ik, sta op, zoek niet langer,
ga uit. Maar het regent buiten
en zwart is de nacht.
.
(ik kan liegen alsof het gedrukt staat,
want papier is gewillig
en ik heb niemand tot getuige).
.
Maar ik kan niet, ik durf niet naar buiten,
want woorden zijn bedrog,
een kil verraad dat tocht binnenlaat
dat slapen gaat en ademt
dat honger lijdt en dorst
.
(ik sta voortdurend in het krijt
maar niemand maant mij
tot betalen).
.
Mijn lichaam leeft van renteloze woeker
en woorden zijn ongeneeslijk –
.
niet van binnen, waar de pijn mort
en niet naar buiten,
waar het regent.
.
Jonge Held
Martijn van Beem
.
Afgelopen zondag keek ik naar de bijzonder mooie documentaire over het leven en de dood van Willem Ekkel, samen met broer Daan hoofdrolspelers uit de serie ‘Jonge Helden’ van de VPRO, uitgezonden in de jaren 1985 tot 1988. In deze documentaire kwam onder andere een naam van een mij onbekende dichter aan de orde Martijn van Beem.
Op zoek naar informatie of werk van deze, toen jonge, dichter vond ik eigenlijk niets behalve dat Martijn één van de presentatoren was van ‘Jonge Helden’ en nog iets. Een bijzonder grappig en inmiddels heerlijk gedateerd filmpje dat Martijn maakte met Devika Strooker in 1987 onder de noemer school TV als derde deel van de serie Dichters op school.
In dit filmpje gaat Martijn op bezoek bij deskundige Sjef Verbraaken die met behulp van een floppy disc met daarop een computer poëzieprogramma een gedicht schrijft. Je zou dit kunnen zien als een eerste vorm van ready made poëzie.
Het gedicht dat het programma uit losse zinnen maakt gaat als volgt:
.
Gevaarlijk zijn pas echt diegenen
kauwend op hun ongemak
die alles doen voor vrede
desnoods moordend
.
Maar kijk vooral dit heerlijke filmpje.
Tienkamper en Ijsland
Poëzie is overal
.
Dat poëzie overal te vinden is roep ik al jaren. Nou ja dat schrijf ik vooral op dit blog. In de zaterdag Volkskrant van een week geleden las ik twee voorbeelden van poëzie waar je ze misschien niet meteen verwacht.
Het ene gedicht (light verse) was van Tienkamper en dichter Theo Danes en stond bij een artikel over, wat de koningin van de Olympische Spelen in Rio de Janeiro moet worden, Daphne Schippers.
.
Prioriteiten
.
Gisteren kreeg ik bezoek
van Nymfomane stripper
Ga weg, zei ik, laat aan die broek
want straks loopt Daphne Schippers
.
Het andere gedicht las ik in een artikel over de Brexit en de gevolgen daarvan voor Engeland en de Engelsen. In Groot Brittannië wordt de Ijslandse dichter Ingibjorg Haraldsdottir (1942) tegenwoordig veel geciteerd en dan met name het volgende gedicht ‘Vrouw’.
.
Vrouw
Als alles is gezegd
als de wereldproblemen
zijn ontleed, besproken en geregeld
komt er altijd een vrouw
om de tafel op te ruimen
de vloer te reinigen en de ramen te openen
om de sigarenrook eruit te laten
reken daar maar op
.
Het origineel is uit 1983 en is getiteld ‘Kona’.
Kona
- Þegar allt hefur verið sagt
- þegar vandamál heimsins eru
- vegin metin og útkljáð
- þegar augu hafa mæst
- og hendur verið þrýstar
- í alvöru augnabliksins
- – kemur alltaf einhver kona
- að taka af borðinu
- sópa gólfið og opna gluggana
- til að hleypa vindlareyknum út.
- Það bregst ekki.
- .
Stadsdichter Maassluis
Jaap van Oostrom
.
Op donderdagavond 23 juni werd in Buurtcentrum De Hooftzaak Jaap van Oostrom verkozen tot de allereerste stadsdichter van Maassluis. Hij heeft gewonnen van acht andere kandidaten die ook in de race waren voor de titel. De jury bestond uit een bezoeker van de Hooftzaak Ruud de Goede, de cultuurmakelaar van Maassluis Angela Kok en werd voorgezeten door cultuurwethouder David van der Houwen.
Ik mocht de avond presenteren en voor een volle zaal geïnteresseerden droegen de deelnemers twee gedichten voor. Jaap van Oostrom wist met zijn kenmerkende light verse stijl de jury het meest aan te spreken en werd dan ook gekozen tot de allereerste stadsdichter van Maassluis.
Het stadsdichterschap is voor de periode van een jaar. De stadsdichter moet in dat jaar gevraagd en ongevraagd gedichten schrijven over Maassluis en deze desgevraagd voordragen. Ook worden ze gepubliceerd op Maassluis.nu en worden ze aangeboden aan andere lokale media.
Ooit werd Jaap gegrepen door de poëzie van Toon Hermans. Uit zijn gedichten blijkt dat ook. Licht van toon, woordgrapjes, rijmend maar ook ernstig. Maar ook Willem Wilmink, Jean Pierre Rawie en Annie M.G. Schmidt behoren tot zijn favoriete dichters. Hieronder een gedicht van zijn website.
.
Dierbare herinnering
.
Op de televisie
in de kamer
staat zij
in zwart-wit,
haar trekken
al vergeeld.
En in de
slaapkamer
is het nachtkastje,
wat zij nog
met hem deelt.
Hij streelt haar
met zachte hand
en kust het
koude glas,
denkend aan
die mooie tijd,
toen zij nog
bij hem was.
.
