Categorie archief: jeugdpoëzie
De mug en de wolf
Ivan Krylov
.
Terwijl de oorlog die Rusland is begonnen tegen de Oekraïne voortduurt zou je soms bijna vergeten dat Rusland vele prachtige schrijvers en dichters heeft voortgebracht. In de bundel ‘Bij mij op de maan, Russische kindergedichten’ uit 2018, staat een schat aan gedichten van Poesjkin, Krylov, Achmatova, Majakovski en Brodski. Gedichten van schrijvers en dichters die voor volwassenen schreven maar die dus ook poëzie voor kinderen schreven.
Vertaler en samensteller Robbert-Jan Henkes kreeg voor zijn vertaling van deze bundel de Aleida Schotprijs en de Filter Vertaalprijs. NRC noemde dit boek een poëtische goudmijn, tijdloos en briljant, de Nederlandse kinderpoëzie is in één klap met honderden nieuwe gedichten uitgebreid.
Een van de dichters uit deze bundel is Ivan Krylov (1769-1844). Krylov is Ruslands bekendste schrijver van fabels en waarschijnlijk de meest epigrammatische van alle Russische auteurs. Voordat hij op 40 jarige leeftijd dit genre ontdekte was hij toneelschrijver en journalist. . Hoewel veel van zijn eerdere fabels losjes gebaseerd waren op die van Aesopus en La Fontaine , waren zijn latere fabels origineel werk, vaak met een satirische inslag.
Dat dit geen bezwaar was om ook in een bundel vol poëzie voor kinderen te worden opgenomen blijkt uit zijn ‘gedicht’ ‘De mug en de wolf’. En bij de laatste twee zinnen moet je dan onwillekeurig toch weer denken aan de oorlog die nu woedt.
.
De mug en de wolf
.
Een mug
Onder de brug
Bij de Tataren
Of de Khazaren
Kreeg bezoek van een wolf,
Die hem stopte
En bij hem aan het deurtje klopte.
Binnen begon hij meteen te happen
En te klappen met zijn kaken.
Maar de mug was vlug
En wist op de kast
Te ontsnappen.
De wolf was woest:
– Ik ga je kraken, gast!
– Ja, vast! zei de mug,
Hou je maar koest.
Je kan me niet pakken,
Ik laat me niet zakken,
Jij kan er niet bij
Ik blijf lekker vrij!
Maar de wolf
Sprong
En heeft toen met zijn tong
De mug opgelikt
En doorgeslikt.
.
Hieruit kan men enigszins leren
Hoe de sterken de zwakken kunnen ruïneren.
.
Young adults en poëzie
Hebban
.
Op de website van Hebban kwam ik een aardig stukje tegen over Young Adults (zeg maar jeugd van 13 t/m 18) en poëzie. Minca Huiberts schreef het. In dit artikel uit april 2020, de ‘lees eens wat anders maand’ gaat ze in op de verschillende dichters uit Nederland en daarbuiten die voor jeugdigen of young adults (YA) interessant kunnen zijn.
In het artikel schrijft Minca: “Een voordeel van het lezen van poëzie is dat je soms zelf kunt interpreteren waar de auteur het over heeft. Iedereen vindt wel een bepaalde boodschap voor zichzelf of voor een ander in een gedicht. Het gevaar van poëzie kan zijn dat het je niet altijd even veel aanspreekt. Nadat ik een stuk of 20 zowel Nederlandse als Engelse gedichtenbundels heb gelezen, weet ik inmiddels dat mijn voorkeur niet altijd uitgaat naar een rijmend gedicht. Voor mij is de cadans, het ritme in poëzie erg belangrijk. ” Een waardevol inzicht lijkt me.
De Genreclub (zoals dat op Hebban heet) heeft 661 volgers dus het bereik is groot onder young adults, zeker ook als je het aantal reacties onder het bericht bekijkt. De dichters die Minca behandeld zijn de te verwachten dichters die onder young adults populair zijn (Tim Hofman, Lars van der Werf, Rupi Kaur) maar zeker ook een aantal voor mij onbekende ‘grootheden’ zoals Atticus, Chariva, Amanda Lovelace en Caroline Kaufman.
Met name de (anonieme) Canadese dichter Atticus vind ik interessant. Zijn boeken ‘The Dark Between Star’ en ‘The Truth About Magic’ werden New York Times -bestsellers. Hij schrijft gedichten met thema’s als liefde, relaties en avontuur. Inmiddels zijn er vier bundels van Atticus verschenen, de laatste ‘LVOE’ in 2022.
Atticus noemt een breed scala aan kunstenaars en schrijvers als invloeden, waaronder talrijke dichters, muzikanten en publieke figuren uit het midden van de twintigste eeuw, zoals Jack Kerouac, Charles Bukowski, Ernest Hemingway, Mary Oliver, F. Scott Fitzgerald, Monet, Bob Dylan, Robert Frost, Frank Sinatra, Chet Baker en Steve McQueen. Een nogal eclectisch gezelschap dus.
Atticus begon in 2013 met het online delen van poëzie nadat hij bevriend was geraakt met de Amerikaanse acteur en dichter Michael Madsen. Vooral op Instagram zijn zijn gedichten meer poëtische quotes dan echte voldragen gedichten. Tijdens voordrachten draagt hij een masker om zijn anonimiteit te waarborgen. Hij werkt samen met de non-profitorganisatie To Write Love On Her Arms ter ondersteuning van geestelijke gezondheidsdiensten en bewustwording.
Hieronder een paar voorbeelden van zijn poëzie.
.
“I love her because she steals my socks,
I love her because when I find her in them they never match,
I love her because they are too big
and they grey part for the heel sits far too high
but she doesn’t notice.
I love her because she wears them to sleep and one always falls off
and she wakes up in the night and can never find it,
and her foot is cold.
That’s why I love her.”
.
Ash Angels
There we were making rhythms,
jumping ahead of earth’s own heart beat,
setting new time to our universe,
and we drank it in like warming wine.
We the children,
running to deserts,
pockets full of magic,
with whisky spirits and our souls in our
wings.
Us few the bold,
the brave trodden souls,
tobacco stinging bright our gypsy eyes,
kaleidoscopes reaching fingers through our minds
to stir our coloured dreams.
Our dusty hearts set aflame
by setting stars and shooting suns.
And here the sparks became our loves,
and so with them we danced up,
into airless skies and cloudless nights,
to make ash angles on moons,
and snowflakes of milky ways.
.
Kapitein in hangmat
Sterren lezen
.
Kasper Peters (1973), is ook wel bekend als De brommerdichter, naast dichter is hij poëziedocent aan scholen in Noord-Nederland en de Groningse kunstacademie Minerva. Daarnaast is hij prozaschrijver en maakt hij theaterproducties. In 1994 was hij mede-oprichter van het poëziecollectief De Dichters uit Epibreren, waarbij hij tot 1997 betrokken was. De Dichters uit Epibreren was een gezelschap bestaande uit twee dichters (Bart FM Droog en Tjitse Hofman) en een muzikant Jan Klug. Tussen 1994 en 2011 traden ze op talloze podia en festivals in binnen- en buitenland op met een unieke mix van poëzie, muziek en beeldbewerking. Tevens waren zij uitgevers van een online poëziekrant: Rottend Staal.
Van 2015 tot 2017 was Peters de zevende stadsdichter van Groningen. Peters heeft onder meer geschreven voor Roet, Rottend Staal Nieuwsbrief, Dagblad van het Noorden, Tzum, Passionate, Krakatau en Tirade. Zijn werk is opgenomen in talrijke bloemlezingen. In 2022 kwam zijn laatste bundel uit ‘Kapitein in hnagmat’ met poëzie voor jong en oud. Ellen Deckwitz zegt over deze bundel op de achterflap: ‘De gedichten van Kasper Peters geven je nieuwe ogen. Het zijn vuurwerkbommen van fantasie, luikjes naar ontelbare nieuwe werelden. Lees!’
Alle reden dus om een gedicht uit deze bundel hier te plaatsen. En omdat ik nu eenmaal in een bibliotheek werk het gedicht over de bibliotheek ‘Sterren lezen’ .
.
Sterren lezen
.
boeken in de bieb
lijken op sterren
,
ze zijn er altijd
het is alleen nog wachten
op de nacht
,
bij de deur van de bieb
lenen ze de hemel uit
.
Vlinder vliegt
Miriam Bruijstens
.
Poëzie is er voor alle leeftijden. Voor jong en oud en hoewel de poëzie voor de jeugd vaak echt wel anders is dan de ‘volwassenen poëzie’ wil dat zeker niet zeggen dat poëzie voor de jeugd slechter is. Ik denk dat poëzie voor kinderen schrijven vaak nog ingewikkelder is dan poëzie schrijven voor volwassenen. Nu zijn er bekende dichters die gedichten voor de jeugd schrijven, denk aan Hans en Monique Hagen, Edward van de Vendel en natuurlijk Annie M.G. Schmidt, maar er zijn ook minder bekende dichters voor jeugdigen.
Een van hen is Miriam Bruijstens (1980). Miriam is schrijver van poëzie, kinderboeken en literatuur voor jongeren. Haar eerste kinderboek, Vlinder, verscheen in 2012 bij Uitgeverij Pica. Haar tweede kinderboek, ‘Storm’, verscheen een jaar later bij Clavis. Omdat Miriam graag verschillende dingen uitprobeert, stapte ze over naar het schrijven van poëzie, wat in 2018 leidde tot de dichtbundel ‘Ik huppel naar je lach’. In november 2019 verscheen ‘Het zout uit je ogen’, een dichtbundel voor young adults. In 2021 is er een vernieuwde en herziene uitgave van ‘Vlinder’ verschenen.
Ik heb het kleine maar fijne dichtbundeltje ‘Vlinder vliegt’ uit 2013 van haar hand bevat 10 gedichten en de illustraties zijn van Martine Verstraete. uit dit bundeltje koos ik het gedicht ‘Verstoppen’.
.
Verstoppen
.
ik verstop me
onder tafel
met mijn ogen dicht
mijn handen voor mijn oren
als je tegen me schreeuwt
of als je me niet gelooft
ik ben er niet
ik ben er niet
ik woon nu in mijn hoofd
.
foto: Inez Pleizier
ZICHTBAAR ALLEEN 