Gedichten op een flat en het fietspad

Gedichtenpad De Wijde Weide

.

Dichter/kunstenaar Delia Bremer ken ik als een bezige bij en een enorme promotor van poëzie, vooral in en rond de omgeving waar zij woonachtig is, Hoogeveen in Drente. Delia heeft in juli 2017 samen met de smederijen van Hoogeveen en de inwoners van de wijk De weide / Erflanden in Hoogeveen een nieuw poëzie initiatief gestart.

Het betreft hier een gedichtenpad in de wijk. Op borden langs de weg, op een flat, op het Struunhuus en op het fietspad zijn gedichten aangebracht van inwoners en  basisschoolleerlingen uit de wijk.

Dit gedichtenpad is een voortzetting van ‘Poëzie langs de vaart’ uit 2016 een ander poëzieproject van Delia en de smederijen uit Hoogeveen.

.

                                                                                                                                                                                                      Poëzie aan de vaart

Advertenties

Dichtregels op brugwachtershuisjes

Brugwachtershuisjes.nl

.

De Stichting Brugwachtershuisjes heeft als doel om leegstaande brugwachtershuisjes een nieuwe bestemming te geven. Brugwachtershuisjes zijn vaak zorgvuldig ontworpen huisjes op markante plekken in een stedelijke of landelijke omgeving. De stichting heeft de overtuiging dat een positieve beleving van deze huisjes het beste gewaarborgd wordt door deze een nieuwe functie te geven. Stichting Brugwachtershuisjes initieert en stimuleert dit hergebruik en biedt zo mogelijk ondersteuning bij het vinden en realiseren van nieuwe gebruiksmogelijkheden.

Niet alleen wordt gekeken naar nieuwe gebruiksmogelijkheden, er wordt ook gekeken naar het meer aandacht geven binnen de stad aan deze huisjes. Een nieuw initiatief op dit gebied is het plaatsen van dichtregels die betrekking hebben op zo’n huisje of op de omgeving of  functie van zo’n een briugwachtershuisje.

Men heeft mij benaderd voor twee brugwachtershuisjes in Maassluis. Ik heb een gedicht aangedragen (weet niet of men daar iets mee kan, dat hoor ik nog) en ook de stadsdichter van Maassluis zal een gedicht voor een regel aanleveren.

In het centrum van Schiedam is al het brugwachtershuisje van de Ooievaarsbrug voorzien van een dichtregel van Wijbrand Boon. De regel die men aanbracht is: “Een brug …. je moet er voor open staan”. Als er meer nieuws te melden is over het aanbrengen van dichtregels van mij of in Maassluis zal ik hierop terug komen.

.

Gebarentaalgedicht

Polder

 

Van Stefanie kreeg ik een tip dat er in Leiden wordt gewerkt aan een nieuwe vorm van muurgedichten, namelijk in de vorm van gebarentaal. Dit muurgedicht in gebarentaal, wordt weergegeven in de vorm van een videokunstwerk. Dit gedicht zal worden aangebracht op een muur in de Leidse Hortus Botanicus. De keuze voor het gedicht ‘Polder’ is een eerbetoon aan Wim Emmerik (1940-2015), een belangrijke pionier van de gebarentaal. ‘Polder’, één van Emmeriks op beeld vastgelegde gedichten, gaat over zijn relatie tot het vlakke Nederlandse polderlandschap. Initiatiefnemers zijn onder meer het Taalmuseum ­Leiden en het Leiden University ­Centre for Linguïstics (LUCL), één van de instituten van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Leiden. Wim Emmerik heeft een belangrijke rol gespeeld in het gebarentaalonderzoek in Nederland. In de jaren ’80 en ’90 was hij betrokken bij onderzoek van de Nederlandse Stichting voor het Dove en Slechthorende Kind (NSDSK)) en aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij ook vele generaties studenten gebarentaalles gaf.

Leiden staat bekend om zijn muurgedichten. Die zijn geschreven in allerlei verschillende talen, en laten de schoonheid zien van die diversiteit. Een gedicht in de Nederlandse gebarentaal – de moedertaal van de Nederlandse dovengemeenschap – mag daar natuurlijk niet aan ontbreken. Tenslotte is gebarentaal één van de uniek Nederlandse talen is, net zoals het Fries. Steek je de grens over naar België of Duitsland, dan hanteren ze daar een andere gebarentaal.’

Op de website van Voor de kunst https://www.voordekunst.nl/projecten/6035-muurgedicht-in-nederlandse-gebarentaal is het mogelijk om een bijdrage te leveren aan het verwezenlijken van dit bijzondere muurgedicht.

.

 

Utrecht Centraal Station

Hanny Michaelis

.

Van mijn collega Ronald kreeg ik een foto toegestuurd die hij maakte op Utrecht Centraal station. In het station heeft men een gedicht van Hanny Michaelis geplaatst bij de gele borden met de vertrektijden van de treinen.  Uiteraard heb ik gelijk gekeken of dit gedicht al op Straatpoëzie.nl was geplaatst en dat was het geval. Daar las ik het volgende:

Het gedicht is een geschenk van ProRail en de NS aan de reizigers. Het gedicht werd onthuld in december 2016 tijdens de officiële opening van het nieuwe stationsgebouw. Het gedicht komt uit de bundel ‘Water uit de rots’ uit 1957.

.

Nacht: veilige overkapping
waar de droomtrein te wachten staat
die me naar jou terugbrengt
door een tunnel van slaap

Samen gaan we het pad
naar de zee, blauw
en warm onder de zon
van een voorbije zomer

Maar altijd rijdt de trein
terug naar het lege perron
van een dag zonder jou

.

 

Gedicht op het raam van Leeszaal West

Gino van Weenen

.

Gino van Weenen (1986) is performer, schrijver, dichter en creatief ondernemer. In de eerste papieren dichtbundel die ik uitgaf met MUG Books ‘Wij dragen Rotterdam’ uit 2014 stonden al een aantal gedichten van Gino.  Hij werkt voor o.a.  Bibliotheek Aanzet, Poetry Circle Nowhere en hij was vice voorzitter van Jong RRKC, een adviesraad voor Rotterdam arts & culture. Gino publiceert zijn werk op verschillende blogs als Rotterdam, I Love You en Vers Beton.  Ook schrijft hij journalistieke stukken en columns.

Voor de Leeszaal West in Rotterdam schreef hij het gedicht ‘Binnenweg’ op een raam waarmee zijn werk voor alle bezoekers en passanten te lezen is. Mewer over Gino vind je hier https://ginovanweenen.com

.

Binnenweg

.

Binnen in de tram ontrolt er

een verhaal van het centrum naar west.

Dit is de legende van een straat

die oude ambachten doet herleven

en ongezien verandert.

Het gaat hier van volle naar lege glazen

het stroomt van de Westersingel over

en kronkelt het naar de havens.

Op lome dagen slentert de wereld langs

etalages en kiosken.

Snijdt men lokken van mannen

draait men dreads.

Eet je de wereld van keuken naar keuken

met elke hap dichter bij de zon.

Je proeft de tuin uit Turkije, Italië,

India of gewoon uit de buurt.

Dwarsstraten strepen langszij en geven voeding

aan de ijzeren aders van de tram.

Koffiekoppen klinken als het lepeltje er in roert,

zoals de naald schraapt over de plaat.

Ik hang lampen op en licht daarmee mijn planten uit,

gestekt en gezaaid. Het is verre van Rotterdam.

In de boeken bestaat er een Binnenweg.

.

Wolkers in Oegstgeest

Muurgedicht in voorbereiding

.

Van vriend Maiko kreeg ik een folder  van het Cultuurfonds Oegstgeest over het in voorbereiding zijnde muurgedicht van Jan Wolkers. Jan Wolkers werd geboren in de Deutzstraat nummer 7 in Oegstgeest. Na recente planologische vernieuwingen is een blinde muur in zicht gekomen, tegenover het geboortehuis van Jan Wolkers. In de traditie van de ruim 100 muurgedichten in Leiden faciliteert en ondersteunt het Ciultuurfonds Oegstgeest het initiatief om tot dit muurgedicht van Wolkers te komen.

Het Cultuurfonds Oegstgeest is ontstaan als een burgerinitiatief van een groep enthousiaste burgers uit Oegstgeest. Daarna werd dit in de vorm van een ANBI stichting ook daadwerkelijk een feit. Het stichtingsbestuur wordt gevormd door vrijwilligers uit de Oegstgeester gemeenschap, allen met een warm hart voor kunst en cultuur.

Alle belanghebbende partijen (de eigenaar van het pand met de blinde muur, Karina Wolkers, de VVE van de parkeerplaats die er naast ligt en de gemeente)  zijn positief. Om tot het realiseren van dit plan te komen is er echter nog geld nodig. Een familie in Oegstgeest heeft al geruime tijd het idee voor dit muurgedicht en heeft daarvoor ook al een geldbedrag bijeen gebracht. Toen men hoorde van het voornemen van het CFO heeft men het bedrag spontaan aangeboden aan het CFO waarmee de eerste kosten waren gedekt. Maar dit is nog niet voldoende. In Oegstgeest wordt gecollecteerd voor dit initiatief maar iedereen kan vriend worden van het Cultuurfonds en helpt daarmee de realisatie van dit muurgedicht dichterbij te laten komen.

Tevens wordt een dichtwedstrijd op de basisscholen van Oegstgeest georganiseerd om aandacht te vragen voor het muurgedicht. Het streven is op 26 oktober het muurgedicht van Jan Wolkers te onthullen.

Het gedicht dat is gekozen als muurgedicht is het gedicht ‘De herinnering’ dat is gepubliceerd in’Verzamelde gedichten’ uitegegevn door de Bezige Bij in 2008.

.

De herinnering

.

Het is zo lang geleden
Dat het vergeten had moeten zijn,
Het is zo vers
Als een voetstap in het gras,
Als rook die wegtrekt uit een open raam,
Dauw die druppelt langs gewas
Door aarde en stof,
Een gedachte die niet meer was.

.

Ne me quitte pas

Chanson op een kist

.

Op internet kwam ik via Pinterest een afbeelding tegen van een kist waarop de tekst van het lied ‘Ne me quitte pas’ van Jacques Brel was aangebracht. Toen ik de tekst en de video van Brel opzocht kwam ik ook een vertaling van het nummer tegen. De tekst is net zo poetisch in het Nederlands als ik al vermoedde (mijn Frans is niet zo geweldig). Daarom niet allen de video om nog eens van te genieten maar ook de Franse en Nederlandse tekst.

.

Ne me quitte pas

.

Ne me quitte pas, il faut oublier
Tout peut s’oublier, qui s’enfuit déjà
Oublier le temps des malentendus et le temps perdu
A savoir comment oublier ces heures
Qui tuaient parfois
A coups de pourquoi, le coeur du bonheur
Ne me quitte pas (3x)

Moi je t’offrirai des perles de pluie
Venues de pays où il ne pleut pas
Je creuserai la terre jusqu’après ma mort
Pour couvrir ton corps d’or et de lumière
Je ferai un domaine où l’amour sera roi
Où l’amour sera loi
Où tu seras reine
Ne me quitte pas (5x)

Je t’inventerai des mots insensés que tu comprendras
Je te parlerai de ces amants-là
qui ont vu
deux fois leurs coeurs s’embraser
Je te raconterai l’histoire de ce roi mort
De n’avoir pas pu te rencontrer
Ne me quitte pas (4x)

On a vu souvent rejaillir le feu de l’ancien volcan
Qu’on croyait trop vieux
Il est paraît-il
des terres brûlées
Donnant plus de blé qu’un meilleur avril
Et quand vient le soir pour qu’un ciel flamboie
Le rouge et le noir ne s’épousent-ils pas
Ne me quitte pas (5x)

Je ne vais plus pleurer
Je ne vais plus parler
Je me cacherai là à te regarder
Danser et sourire
Et à t’écouter
Chanter et puis rire
Laisse-moi devenir l’ombre de ton ombre
L’ombre de ta main
L’ombre de ton chien
Ne me quitte pas (4x)

.

Ga niet bij me weg

.

Ga niet bij me weg, je moet vergeten
Alles kan vergeten worden wat al bijna weg is
Vergeet de tijd van de misverstanden en de verloren tijd
Die je nodig had om te begrijpen hoe je de uren moet vergeten
Die de doodsteek gaven
Aan het geluk met teveel waaroms
Ga niet bij me weg (4x)

Ik zal je paarlen van regen aanbieden
Uit landen waar het niet regent
Ik zal het land bewerken tot na mijn dood
Om jouw lichaam met goud en licht te overdekken
Ik zal een omgeving scheppen waar liefde koning zal zijn,
Waar liefde zal heersen
Waar jij koningin zult zijn
Ga niet bij me weg (5x)

Ik bedenk voor jou dwaze woordjes die je zult begrijpen,
Ik zal het met je hebben over die geliefden
die al twee keer hebben gezien hoe hun hart
in vuur en vlam werd gezet
Ik zal je het verhaal van deze koning vertellen die is
gestorven omdat hij jou niet meer heeft kunnen vinden
Ga niet bij me weg (4x)

We zien zo vaak dat het vuur weer oplaait In een oude vulkaan
Waarvan we dachten dat hij uitgedoofd was
Het heeft veel weg van verbrande aarde
Die meer graan opbrengt dan een schitterende aprilmaand
En wanneer de avond valt met een vlammende hemel
Vermengen het rood en zwart zich dan niet met elkaar?
Ga niet bij me weg (5x)

Ik zal niet meer huilen
Ik zal niets meer zeggen
Ik zal me daar verstoppen om naar jou te kijken
Hoe je danst en glimlacht
En om naar je te luisteren
Hoe je zingt en daarna lacht
Laat mij de schaduw van jouw schaduw worden
De schaduw van jouw hand
De schaduw van jouw adem
Maar ga niet bij me weg
Ga niet bij me weg (3x)
.

Straatpoëzie

Ida Gerhardt

.

In ‘Onze taal’ het maandblad van het genootschap Onze Taal staat deze maand (nummer 7/8) een groot artikel van vier pagina’s over straatpoëzie met Kila van der Starre. De regelmatige lezer van dit blog weet dat Kila van der Starre de drijvende kracht is achter het project Straatpoëzie waaraan ook ik als partner ben verbonden. In het interview/artikel veel achtegrondinformatie over het project straatpoëzie en de website met deze naam.

Wat ik heel interessant vond om te lezen was dat in de top 10 van meestvoorkomende dichters, als het gaat om gedichten in de buitenruimte, Ida Gerhardt bovenaan staat. Gevolgd door twee, mij veel onbekendere, dichters Ina Stabergh (gewezen stadsdichter van Diest) en Tine Hertmans (tot voor kort dorpsdichter van Destelbergen) beide uit Vlaanderen, want straatpoëzie beperkt zich niet alleen tot Nederland  Er staan meer onbekendere namen in de top 10 maar dat komt omdat sommige streek- of stadsdichters vaak meerdere gedichten op straat hebben staan.

Het gedicht dat het vaakst voortkomt is ‘Het carillon’ van Ida Gerhardt, maar liefst 7 keer kun je dat in Nederland/Vlaanderen tegen komen in de publieke ruimte. Zoals Kila stelt in het artikel; Dat gedicht wordt vaak gebruikt voor Tweede Wereldoorlog-monumenten. het gedicht gaat weliswaar ook over kerkklokken en muziek, maar als het op zo’n monument staat, lijkt het alleen te verwijzen naar de Joodse gemeenschap en de Holocaust’.

Nog een conclusie uit het onderzoek van Kila; Nederlanders komen in aanraking met poëzie op verschillende manieren. Op 1 staan bruiloften en begrafenissen, op 2 allerlei televisieprogramma’s en op 3 de openbare ruimte. Toen ik dit las wist ik weer waarom een initiatief als Straatpoëzie.nl maar ook de Poëziebus van grote waarde zijn voor de waardering van poëzie. In het artikel vertelt Kila dat ze ook nader onderzoek gaat doen naar poëzie op sociale media, poëziefestivals, kussenslopen, waterflesjes en zelfs getatoeëerde gedichten. Ik zal haar wijzen op mijn rubriek Gedichten op vreemde plekken (maar volgens mij weet ze die wel te vinden), daar staan honderden voorbeelden.

Je kunt nog steeds gedichten in de openbare ruimte aanmelden bij http://www.straatpoezie.nl, eenvoudig en snel, dus weet je ergens een gedicht op straat of buiten check de website even en als het er nog niet op staat, voeg het toe!

.

Het carillon

.

Ik zag de mensen in de straten,
hun armoe en hun grauw gezicht, –
toen streek er over de gelaten
een luisteren, een vleug van licht.

Want boven in de klokketoren
na ’t donker-bronzen urenslaan
ving, over heel de stad te horen,
de beiaardier te spelen aan.

Valerius : – een statig zingen
waarin de zware klok bewoog,
doorstrooid van lichter sprankelingen,
‘Wij slaan het oog tot U omhoog.’

En één tussen de naamloos velen,
gedrongen aan de huizenkant
stond ik te luistr’ren naar dit spelen
dat zong van mijn geschonden land.

Dit sprakeloze samenkomen
en Hollands licht over de stad –
Nooit heb ik wat ons werd ontnomen
zo bitter, bitter liefgehad.

.

In het Hof van Breda in Kampen.

 

600 meter gedicht

Henriette Faas

.

Op de een of andere manier komen de lange gedichten in de openbare ruimte deze week regelmatig langs. Schreef ik deze week al over het tunnelgedicht in Vlaardingen, in Antwerpen en het fietspadgedicht in Lissabon, vandaag voeg ik hier het wandelpadgedicht in Maassluis eraan toe.

In 2009 werd ik gevraagd om de regie te voeren over een literaire kunstopdracht van de gemeente Maassluis naar aanleiding van de bouw van de nieuwe wijk Het balkon aan de nieuwe Waterweg. Ik heb toen een aantal schrijvers en dichters gevraagd om verhalen en gedichten te schrijven geïnspireerd door de plek waar deze nieuwe wijk moest gaan verrijzen. De schrijvers waren deels geboren in Maassluis en deels niet geboren in Maassluis maar wel woonachtig en actief in Maassluis. De dichters Henriette Faas en de (te vroeg overleden) Bosnische dichter Pero Senda zorgden voor het poëziedeel.

In het boek dat werd uitgebracht (dat was de literaire opdracht) ‘Balkons scènes aan het water’ staat onder andere het gedicht ‘Maassluis’ van Henriette Faas Tevens de uitgever van mijn poëziebundels ‘Zichtbaar alleen’ en ‘Zoals de wind  in maart graven beroert’. Dit acostichron (de beginletters van elke regel vormen een woord) is nu op borden langs de Waterweg geplaatst over een lengte van 600 meter. Om de 65 meter staat er op de Koning Willem-Alexanderboulevard, een stalen plaat met een dichtregel er op. Alle borden bij elkaar vormen het gedicht over de stad. Om wandelaars nog meer met dit gedicht in aanraking te brengen, is besloten om twee informatiepalen te plaatsen.

.

Maaswater kabbelt onder
Adembenemende luchten
Avontuur op nieuwe grond
Sirene lokt sierlijk schoon
Schip glijdt over Waterweg
Landinwaarts steeds lichter
Uitzicht op een verre haven
Inzoomen op de overkant
Samenstromen

.

Ari

Langste gedicht van Nederland

.

Op 28 september 2010 schreef ik over het tunnelgedicht van Joke van Leeuwen in Antwerpen. Wat ik niet wist maar waar ik door Alek op gewezen werd, is dat Nederland ook over een tunnelgedicht beschikt. Dit is het gedicht ‘Lieve Ari’ van Jules Deelder. Deelder schreef het gedicht voor zijn in 1985 geboren dochter Ari. Het gedicht staat geschreven, of beter gezegd getegeld, over de gehele wand van de fietsbuis van de Benelux tunnel onder de Nieuwe Maas tussen Vlaardingen en Pernis. De tekst is 900 meter lang en daarmee het langste gedicht van Nederland (of dit ook het langste gedicht ter wereld is zoals wel beweerd weet ik niet, op 24 mei 2010 schreef ik al over het gedicht ‘De schaapsherder’ van Fernando Pessoa op een fietspad langs de Taag in Lissabon) en dat is aangebracht op de wanden van de fietstunnel naast de Beneluxtunnel bij Vlaardingen.

Het gedicht luidt:

.

Voor Ari

.

Lieve Ari
Wees niet bang

De wereld is rond
en dat istie al lang

De mensen zijn goed
De mensen zijn slecht

Maar ze gaan allen
dezelfde weg

Hoe langer je leeft
hoe korter het duurt

Je komt uit het water
en gaat door het vuur

Daarom lieve Ari
Wees niet bang

De wereld draait rond
en dat doettie nog lang

.