.
Toen ik in 1982 als jongste bediende bij een heel klein bibliotheekje begon in Den Haag aan de Segbroeklaan was het hoofd van de bibliotheek een vrijgevochten, intelligente en zeer sympathieke feministe. Zij zette mij aan tot het lezen van allerlei romans waaronder de roman ‘Koningin van Amerika’ van Rita Mae Brown. Dit boek, dat ik nog altijd als één van mijn favoriete boeken aller tijden beschouw bracht mij in aanraking met het werk van Brown. Ik heb al haar vertaalde boeken gelezen (zo’n 15 waaronder een aantal detectives met katten!) en ben dan ook een groot fan.
Rita Mae Brown (1944) werd bekend door haar roman over een jonge lesbische vrouw ‘Rubyfruit Jungle’ uit 1973 dat als een klassieker in het genre wordt gezien. In 1979 kreeg ze een relatie met de beroemde tennisster Martina Navrátilová. Ze schreef vele romans, detectives, filmscenario’s, televisiescripts, historische romans en poëzie.
Dat laatste wist ik tot voor kort niet. In het begin van haar schrijversleven publiceerde ze twee poëziebundels: ‘The hand that cradles the rock’ uit 1971 en ‘Songs to a handsome woman’ uit 1973. In 1994 werden deze twee bundels heruitgegeven in een volume onder de titel ‘Poems’.
Uit deze bundel een aantal gedichten.
.
For Those of Us Working For a New World
The dead are the only people
to have permanent dwellings.
We, nomads of Revolution
Wander over the desolation of many generations
And are reborn on each other’s lips
To ride wild mares over unfathomable canyons
Heralding dawns, dreams and sweet desire.
The Woman’s House of Detention
Here amid the nightsticks, handcuffs and interrogation
Inside the cells, beatings, the degradation
We grew a strong and bitter root
That promises justice.
A Short Note for Liberals
I’ve seen your kind before
Forty plus and secure
Settling for a kiss from feeble winds
And calling it a storm.
The Bourgeois Questions
“I wonder about the burn
Behind your eyes,
What is it in me that disquiets me so?
Do you hate me for my softness?”
“No, I’ve come through a land
You’ll never know.”
A Song for Winds and My Vassar Women
Here among the trees
The world takes the shape of a woman’s body
And there is beauty in the place
Lips touch
But minds miss the vital connection
And hearts wander
Down dormitory halls
More hurt than hollow.
.
.
In 1955 werd in het kader van de Boekenweek het bundeltje ‘2 Muzen’ uitgebracht als boekenweekgeschenk. Een verzameling van Nederlandse gedichten handelend over muziek, uitgezocht door Jan Engelman en Wouter Paap. In de inleiding bij dit boekje staat:
Dit bundeltje wordt de wereld ingezonden in de hoop, dat de jeugdige muziekminnaars er de schoonheid van de dichtkunst door op het spoor mogen komen, en dat de poëzieminnaars er iets van de mysterieuze werking der muziek uit zullen leren kennen. De omgang met dit zusterpaar: dichtkunst en muziek, kan het leven van kunstgevoelige naturen in dubbele zin verrijken.
Tegenwoordig zou een dergelijke bundel waarschijnlijk gevuld zijn met de cross over tussen rap muziek en poëzie. Toen ging het vooral om klassieke muziek zoals in het gedicht ‘Eine kleine Nachtmusik’ van Gerrit Achterberg, oorspronkelijk verschenen in de bundel ‘Cryptogamen’ uit 1946.
.
Eine kleine Nachtmusik
Terwijl hij onder den vleugel sliep
alsof geen morgen hem meer riep,
begonnen zacht op ‘t wit en zwart
van ‘t doodstil glanzend mechaniek
de snelle maten van het lied
dat in zichzelf verdronken sliep,
dat in zichzelf verzonken zag
naar wie het riep
met klare, jubelende kracht.
Haastig en diep gelukkig schiep
Mozart zijn kleine nachtmuziek.
.
.
Myrte Leffring (1973) ken ik al een aantal jaar als dichter sinds zij een optreden bij Ongehoord! verzorgde (toen met pianist Marijn van de Ven) en later toen ze jurylid was van de Ongehoord! gedichtenwedstrijd. Ze is niet alleen dichter maar ook redacteur en literair docent. Zij is op freelance-basis werkzaam voor onder meer poëzietijdschrift Awater, Stichting Poëzieclub, Turing Gedichtenwedstrijd, Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam (SKVR) en DOK, Centrum voor de kunsten in Delft.
Aanstaande zondag 9 april komt ze opnieuw naar een podium van Ongehoord! in de centrale bibliotheek van Rotterdam (4e etage van 14.00 tot 16.30) samen met Neusa Gomes, Irene Siekman, Demi Baltus, Look J. Boden, Kim van Schie (proza) en Beau de Graaff (muziek).
Van haar website http://www.wolkenvankrijt.nl een gedicht uit 2015.
.
De bijen
.
Wij waren meisjes
wij konden alles worden
we droomden van zwarte paarden
van een eigen bureau met laatjes
we hinkelden door kantoren
aten ongewassen druiven
we zagen reeën, het goud
viel van hun ruggen
en alleen wij konden dat horen
wij waren alles
zouden iemand worden
personen met agenda’s en ideeën
met een huisje van koek in ons eigen bos
we stalen kleine dingen
die we best
konden betalen
de zomers waren lang en
we waren laat op straat
niemand zou ons kelen
er waren buurvrouwen en
bij de bakker kreeg je ongevraagd
het warme kapje in je hand
we vingen tussen bekers
bijen in springbalsemienen
ze zoemden hoog en daarna laag
ze waren niet kwaad als we ze lieten gaan
we droomden van zwarte paarden
in een wei vol paarse klavers
wij konden alles worden
.
.
Ongehoord! komt op 9 april weer met een nieuw poëziepodium. Op dit podium kan ook jij je gedichten ten gehore brengen namelijk op het Open Podium. Maar natuurlijk kun je er ook luisteren naar jonge en talentvolle dichters en naar al wat meer ervaren dichters. Ongehoord! podia staan bekend om hun afwisselende programma.
Op zondag 9 april staan de volgende dichters op het podium:
Neusa Gomes
Look J. Boden
Myrte Leffring
Demi Baltus
Irene Siekman
Natuurlijk is er ook ruimte voor een prozaschrijver. Dit keer is dat Kim van Schie met haar debuut ‘Hallo lieverd’.
Aanvang 14.00 uur tot ca. 16.15 uur. Gratis toegang, gratis koffie/thee. In de centrale bibliotheek van Rotterdam naast station Blaak en de markthal op de 4e etage (in het auditorium).
Van Irene Siekman (dichter, directeur van de Poëziebus en theatermaker) het gedicht ‘Alle poëzie is fictie’ dat verscheen in de bundel ‘De poëziebus 2015’, een uitgave van MUG books.
.
Alle poëzie is fictie
.
ik doe in lange hoeken
weken later
vallen de kaders
er zijn geen opties
slechts lichaamsdelen
de kern van de zaak
je staat in mijn beeld
ik op een stoep in Brussel
.
weken later vallen de kaders
achteraf blijkt alles
volledig demontabel
.
.
Op de zeer informatieve website http://www.rotterdamsedichters.nl staat “een grote, zo compleet mogelijke bloemlezing van Rotterdamse poëzie, zowel oud als nieuw”. Het idee voor deze website kwam van Daniël Dee, voormalig stadsdichter van Rotterdam. Een mooi initiatief dat navolging verdient in andere steden wat mij betreft.
Toen ik wat aan het rondneuzen was op deze website kwam ik de naam van Abdelkader Benali tegen. Nu ken ik Abdelkader als romancier en programmamaker (zo bezocht hij de bibliotheek van Maassluis en haar Nationaal Documentatiecentrum Maarten ’t Hart voor zijn boekenprogramma) maar dat hij ook poëzie schrijft wist ik niet.
Zo schreef hij ‘Gedichten voor de zomer’ (2003, deel 5 in de serie De Sandwich-reeks, onder redactie van Gerrit Komrij) en ‘Panacee’ (2006).
Om deze website wat meer bekendheid te geven en een gedicht van Abdelkader Benali te delen, hier het gedicht ‘Merwedeplein’ van zijn hand.
.
Merwedeplein
Een iBeacon is een klein zendertje. De iBeacon zendt continu een signaal uit. Met een gratis app kan de bezoeker dit signaal ontvangen. Als alternatief voor de iBeacon kan de gebruiker een QR-code scannen; deze verwijst naar hetzelfde gedicht als de iBeacon.
.
Een voorbeeld van een gedicht van de dichter Gera Pronk uit Driebergen lees je hieronder.
.
verarmd proza
lidwoorden zijn le-lijk
‘en’ niet/wel gevoeglijk
ik is te persoonlijk
jij bent liever
je
drie doden in dit eerste vers
– drie hulpwerkwoorden –
dezer dagen kun je
je
je kunt je vragen
of mijn
letters beelden lezen
zijn en wezen
of, of niet
kleine zaken grootser maken
punten zetten zonder plaatsen
zal ik dichten
of, of niet.
.
Voor Ongehoord! maar ook voor mijn werk kom ik regelmatig in de centrale bibliotheek van Rotterdam. Pal naast station Blaak en de markthal gelegen in het centrum van Rotterdam. Al jaren loop ik op de eerste verdieping langs de Gedichtenjukebox en eerlijk gezegd was het nooit in me opgekomen om daar iets over te schrijven. Ten onrechte natuurlijk want de Gedichtenjukebox biedt een keur aan prachtige poëzie.
De echte ouwe jukebox met daarin filmpjes van dichters die voordragen uit eigen werk is gevuld met filmpjes van het VPRO programma Dode Dichters Almanak en biedt onder andere filmpjes met onder andere Simon Vestdijk, Gerrit Kouwenaar, Gerard Reve maar ook Charles Bukowski en Wislawa Szymborska. Op de filmpjes zijn de dichters te zien en te beluisteren terwijl ze zelf hun poëzie voordragen.
Kijk voor alle filmpjes op http://www.vpro.nl/boeken/programmas/dode-dichters-almanak.html of loop een keer binnen bij de centrale bibliotheek in Rotterdam.
.
Hieronder een gedicht van en door Gerard Reve (niet die uit de gedichtenjukebox) met als titel ‘Getuigenis’.
Getuigenis
Ze willen dat ik schrijf
voor de vooruitgang.
Maar ik kan niet schrijven zoals zij,
al stam ik van hen af.
Ik moet de wijken van het volk in
en mijn oor te luisteren leggen:
zo hoor je nog eens wat.
Wat wil het volk?
Niet veel goeds, dat is zeker.
Dus ga ik de straat op,
met mijn eigen vaandel
waarop geschreven staat:
Vrijheid! Ziekte! Ouderdom!
Lang leve de Dood!
.
.
Stadsdichter van Rotterdam Hester Knibbe schreef ter gelegenheid van het geopende asielzoekerscentrum in Rotterdam Beverwaard een stadsgedicht getiteld ‘Toekomst’. Op 15 december droeg Hester haar gedicht voor in de bibliotheek IJsselmonde speciaal geschreven voor de bewoners van het AZC en de inwoners van de Beverwaard.
Nadat vluchtelingen van het AZC kennis hadden gemaakt met de faciliteiten en de dienstverlening van de bibliotheek droeg Hester haar gedicht voor, dat in het Nederlands en Arabisch werd vertaald door Amina Abed en in de hele stad Rotterdam te zien is.
.
Toekomst
.
Zij gingen en komen waar ze wel
waar ze niet willen, zetten bezittingen
.
neer, spreiden hun angsten en leggen beslag
op de vierkante meters ze toegewezen. In hun lijf
.
nog de kleuren en beelden
van oude omgeving, donker en licht, drukte
.
chaos in steden, stilte erbuiten. Ze komen
waar anderen wonen, zij die hun kleine
.
percelen van heden verleden behoeden: zo
is het zo was het zo mag het
.
blijven. De toekomst
moeten ze delen.
.
.
Op zondag 20 november aanstaande vindt in het Bibliotheektheater in Rotterdam de prijsuitreiking plaats van de 5e Ongehoord! Gedichtenwedstrijd. Dit jaar hebben maar liefst 169 mensen meegedaan aan deze wedstrijd en na een eerste beoordeling door de bestuursleden van Ongehoord! is daar een shortlist van 50 gedichten uitgekomen die aan de jury is overhandigd ter beoordeling.
Op 20 november zijn de shortlistdichters aan de beurt. Hen is gevraagd hun gedicht voor te dragen op het podium van het Bibliotheektheater. De jury zal dan bekend maken wie de eerste, tweede en derde prijs heeft gewonnen. het thema van dit jaar was ‘Verwachting’. De muzikale omlijsting is van zangeres Dwaalkat http://www.dwaalkat.nl/
Eerdere winnaars van de Gedichtenwedstrijd zijn Hervé Deleu, Anneke Wasscher, Gerard Scharn en Alja Spaan.
De jury bestaat dit jaar uit Marieke van Leeuwen, Peter Swanborn en Manuel Kneepkens. De prijzenzijn: 1e prijs een beeldje van kunstenares Lillian Mensing, een voordracht op een Ongehoord! podium en publicatie van het gedicht op de website van Ongehoord!, de tweede en derde prijs zijn hetzelfde maar dan zonder het felbegeerde beeldje.
Iedereen kan en mag aanwezig zijn bij deze feestelijke prijsuitreiking, de toegang is gratis. De middag begint om 14.00 uur maar de zaal is open vanaf 13.00 uur.
Om alvast in de stemming te komen hieronder het winnende gedicht van de eerste editie van Hervé Deleu getiteld ‘In de ochtendfile’.
.
In de ochtendfile
.
Schrijvenswaard en Literair café Reizende Dichters
.
In Nederland zijn vele podia en evenementen waar (beginnende) dichters hun poëzie ten gehore kunnen brengen. Ik heb in het verleden al aan verschillende podia aandacht besteed (zie onder de categorie Poëziepodia). Dit keer weer twee initiatieven waar vooral open podium dichters hun slag kunnen slaan.
Open Podium Schrijvenswaard
Schrijvenswaard is een dichters/schrijverscollectief en is opgericht in 1999. Op zaterdag 1 oktober van 13.30 – 15.30 uur organiseert Schrijvenswaard haar 6e Open Podium Schrijvenswaard in de Bibliotheek aan het Stadsplein van Heerhugowaard. Dit podium staat open voor dichters, schrijvers en singer-songwriters, akoestisch (bij voorkeur Nederlandstalig). Er is nog plaats voor dichters en schrijvers en je kunt je inschrijven via info@schrijvenswaard.nl
Het 7e Open Podium in de bibliotheek staat gepland op 5 november 2016
Meer informatie kun je vinden op de wesbite: http://www.schrijvenswaard.nl
Locatie: Bibliotheek Heerhugowaard Centrum
Tijd: 13.30 – 15.30 uur
Toegang: gratis
.
Literair café Reizende Dichters
De Reizende Dichters delen de passie voor taal als verwoord in gedichten en verhalen.
Dit dichterscollectief wordt gevormd door de leden wonende op Goeree-Overflakkee. Zij hebben als doel poëzie onder de aandacht van het grote publiek te brengen, o.a. door het organiseren van allerlei activiteiten waaronder Literaire Café s op verschillende locaties in bijvoorbeeld Middelharnis, Brielle en Sommelsdijk. Deze literaire cafés vinden een aantal keren per jaar plaats.
De reizende dichters hebben een website http://oogo.cultuurpleingo.nl/ en daar is alle informatie over komende podia (en nog veel meer) te vinden.
